ศูนย์ข่าวเชียงใหม่ - สวนสัตว์เชียงใหม่เปิดตัว “ศูนย์อนุรักษ์วิจัยและแหล่งเรียนรู้สัตว์วงศ์ชะมด” ถ่ายทอดองค์ความรู้จากงานวิจัยสู่ภาคประชาชนและเกษตรกรรรม หวังสร้างรายได้จากการเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ ทั้งการแปรรูปเครื่องหอม และสมุนไพร รวมทั้งสินค้ายอดฮิต “กาแฟขี้ชะมด”
วันนี้ (10 ต.ค.) ที่สวนสัตว์เชียงใหม่ นายสัตวแพทย์ กาญจน์ชัย แสนวงศ์ ผู้อำนวยการสวนสัตว์เชียงใหม่ แถลงเปิดตัวศูนย์อนุรักษ์วิจัยและแหล่งเรียนรู้สัตว์วงศ์ชะมด โดยมีนายสัตวแพทย์ สุเมธ กมลนรนาถ ผู้อำนวยการสำนักอนุรักษ์และวิจัย องค์การสวนสัตว์ในพระบรมราชูปถัมภ์ พร้อมด้วยสัตวแพทย์หญิง ดร.อัมพิกา ทองภักดี หัวหน้าฝ่ายวิจัย สำนักอนุรักษ์และวิจัย องค์การสวนสัตว์ และนางสาวจารุณี ไชยชนะ หัวหน้าโครงการวิจัยเพาะขยายพันธุ์ชะมดเช็ด สวนสัตว์เชียงใหม่ ร่วมแถลงผลงานการวิจัยสัตว์วงศ์ชะมด และการเผยแพร่งานวิจัยสู่ภาคประชาชน
นายสัตวแพทย์ สุเมธกล่าวว่า การเปิดตัวศูนย์อนุรักษ์ วิจัย และแหล่งเรียนรู้สัตว์วงศ์ชะมด เป็นการขยายผลการวิจัยขององค์การสวนสัตว์สู่ภาคประชาชนและเกษตรกร เพื่อการส่งเสริมการอนุรักษ์สัตว์ป่าอย่างยั่งยืน โดยเปิดโอกาสให้ประชาชนสามารถเข้ามาศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับสัตว์วงศ์ชะมด โดยเฉพาะชะมดเช็ด และอีเห็น ซึ่งเป็นสัตว์ป่าเศรษฐกิจที่เริ่มเป็นที่นิยมเลี้ยง และมีศักยภาพทางการตลาดในปัจจุบัน สร้างรายได้จำนวนมากให้แก่ผู้เลี้ยงและชุมชน
ทั้งนี้ “ชะมดเช็ด” เป็นสัตว์ที่มีความสำคัญ ทั้งด้านการอนุรักษ์และเศรษฐกิจ เนื่องจากเป็นสัตว์ป่าที่มีความเสี่ยงที่จะสูญพันธุ์ สาเหตุมาจากความเสื่อมโทรมของธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม อีกทั้งยังถูกล่าและนำมาเลี้ยงเพื่อทำการเช็ดไขจากต่อมใต้หางของชะมดเช็ด ซึ่งมีมูลค่าทางเศรษฐกิจด้านธุรกิจเครื่องหอม และยาแผนโบราณ ทำให้เกิดการเลี้ยงที่แพร่หลายมากยิ่งขึ้นเพื่อตอบสนองความต้องการตลาด แต่ที่ผ่านมาชาวบ้านเลี้ยงอย่างผิดวิธี ไม่มีสุขอนามัย และไม่สามารถเพาะขยายพันธุ์ชะมดเช็ดได้ ทำให้ต้องจับชะมดเช็ดจากป่าเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ กระทั่งอยู่ในภาวะเสี่ยงที่จะสูญพันธุ์ดังกล่าว
โดยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงห่วงใยในปัญหาดังกล่าว จึงมีพระราชเสาวนีย์ให้ศึกษาเพาะขยายพันธุ์ชะมดเช็ดเพื่อการอนุรักษ์ และสร้างอาชีพให้ราษฎรที่มีฐานะยากจน โดยมีโครงการฟาร์มตัวอย่างตามพระราชดำริบ้านดงเย็น ต.บ้านแปะ อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ องค์การสวนสัตว์ได้อาสารับผิดชอบงานวิจัยเกี่ยวกับการเพาะขยายพันธุ์ชะมดเช็ดเพื่อพัฒนาศักยภาพในการทำผลิตภัณฑ์เครื่องหอม จนประสบความสำเร็จทางด้านการเพาะขยายพันธุ์
ทั้งนี้ ปัจจุบันสวนสัตว์เชียงใหม่มีความพร้อมในทุกด้าน จึงได้จัดให้มีส่วนเพาะขยายพันธุ์สัตว์วงศ์ชะมดเพิ่มในพื้นที่สวนสัตว์ จัดตั้งเป็นศูนย์อนุรักษ์ วิจัย และแหล่งเรียนรู้สัตว์วงศ์ชะมด เพื่อเป็นศูนย์กลางการเผยแพร่องค์ความรู้ด้านการเพาะขยายพันธุ์สัตว์วงศ์ชะมดของภาคเหนือ โดยแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนเพาะเลี้ยงและขยายพันธุ์ และส่วนนิทรรศการ ซึ่งพร้อมเผยแพร่แก่เกษตรกรและผู้ที่สนใจ ศึกษาและเรียนรู้สนับสนุนการเพาะเลี้ยงชะมดเช็ดสัตว์เศรษฐกิจใหม่อย่างครบวงจร
ขณะที่สัตวแพทย์หญิง ดร.อัมพิกา กล่าวว่า นอกจากชะมดเช็ดแล้ว ทีมงานวิจัยยังได้ขยายผลไปยังการเพาะเลี้ยงอีเห็นสำหรับผลิตกาแฟ ที่รู้จักกันในนามของกาแฟขี้ชะมด แต่แท้ที่จริงเป็นกาแฟที่มาจากอุจจาระอีเห็น เพื่อเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจของประเทศ รวมทั้งพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนควบคู่ไปกับการอนุรักษ์ ซึ่งโครงการได้รับรางวัลยืนยันจากโครงการวิทยาศาสตร์สู่ความเป็นเลิศ จากคณะกรรมาธิการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วุฒิสภา ปี 2556 และรางวัลดีเด่นในการนำเสนอผลงานวิจัยแห่งชาติ ปี 2556 จากคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ
