“สุรวิทย์” เปิดศูนย์ความเป็นเลิศด้านมะเร็งท่อน้ำดี มข. - พบชาวอีสานตายเพราะเปิบปลาดิบปีนับหมื่นคน

ศูนย์ข่าวขอนแก่น - รมช.สธ.เปิดศูนย์ความเป็นเลิศด้านมะเร็งท่อน้ำดี คณะแพทย์ศาสตร์ มข. มุ่งศึกษาวิจัยปัญหามะเร็งท่อน้ำดีและดูแลสุขภาพ ที่เกี่ยวข้องกับการติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีในภูมิภาคอาเซียน ชี้ปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีเป็นปัญหาสุขภาพร่วมของประชาชน ในแถบอนุภาคลุ่มน้ำโขง เผยเฉพาะภาคอีสานตายเพราะเปิบปลาดิบจนเป็นมะเร็งท่อน้ำดีปีละนับหมื่นคน

ก่อนเที่ยงวันนี้ (18 ส.ค.) ที่อาคารเวชวิชชาคาร ชั้น 1 คณะแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น (มข.) ได้มีพิธีเปิด “ศูนย์ความเป็นเลิศด้านมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น” โดยมี นพ.สุรวิทย์ คนสมบูรณ์ รัฐมนตรีช่วยกระทรวงสาธารณสุขเป็นประธาน โดยศูนย์ฯดังกล่าวมีภารกิจหลักในการศึกษาวิจัยปัญหามะเร็งท่อน้ำดีและดูแลสุขภาพ ที่เกี่ยวข้องกับการติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีในภูมิภาคอาเซี่ยน เนื่องจากปัญหาพยาธิใบไม้ตับ และมะเร็งท่อน้ำดี เป็นปัญหาสุขภาพร่วมของประชาชนในแถบอนุภาคลุ่มน้ำโขง ได้แก่ ไทย สปป.ลาว กัมพูชา และเวียดนาม

ศ.นพ.สุทธิพันธ์ จิตพิมลมาศ รองอธิการบดีฝ่ายวิจัยและถ่ายทอดเทคโนโลยี มข. กล่าวว่า โรคพยาธิใบไม้ตับ และมะเร็งท่อน้ำดี เป็นปัญหาสำคัญสำหรับคนอีสาน เป็นสาเหตุทำให้เสียชีวิตเกือบปีละหนึ่งหมื่นคน ก่อให้เกิดความสูญเสียทั้งด้านคุณภาพชีวิต สังคมและเศรษฐกิจของประเทศ มหาวิทยาลัยขอนแก่นโดยศูนย์วิจัยพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี ได้ทำการวิจัยจนกระจ่างชัดว่าการติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับนั้นเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญของการเกิดมะเร็งท่อน้ำดีในคนอีสาน

การวิจัยเพื่อให้ได้ตัวบ่งชี้ภาวะมะเร็งตั้งแต่ระยะแรก รวมทั้งการเฝ้าระวังกลุ่มเสี่ยง เป็นกลยุทธ์ที่สำคัญในการลดการสูญเสียของชาวอีสานจากมะเร็งท่อน้ำดี การก่อตั้งศูนย์ความเป็นเลิศมะเร็งท่อน้ำดีขึ้นในครั้งนี้เป็นอีกมิติหนึ่งที่จะช่วยให้การแก้ปัญหามะเร็งท่อน้ำดีของชาวอีสานให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น โดยมีศูนย์วิจัยพยาธิใบไม้ตับ และมะเร็งท่อน้ำดี ทำการวิจัยเพื่อหาองค์ความรู้ที่ลุ่มลึกในเรื่องดังกล่าวและศูนย์ความเป็นเลิศมะเร็งท่อน้ำดีทำการถอดองค์ความรู้ที่ได้สู่ภาคปฏิบัติที่เข้าถึงประชาชน

ทั้งสองศูนย์จะเป็นแกนหลักสำคัญของการศึกษาวิจัยปัญหาดังกล่าวและการดูแลสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับการติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีในภาคอีสานตลอดจนถึงประเทศเพื่อนบ้าน

ศ.นพ.ภิเศก ลุมพิกานนท์ คณบดีคณะแพทย์ศาสตร์ มข. กล่าวเสริมว่า ศูนย์ความเป็นเลิศมะเร็งท่อน้ำดี มข. เป็นศูนย์ที่เน้นด้านการวินิจฉัยและการรักษาพยาบาล ทำหน้าที่พัฒนาระบบบูรณาการแนวทางการรักษาพยาบาลโรคมะเร็งท่อน้ำดีให้ได้มาตรฐานสูงสุด โดยศูนย์ฯ แห่งนี้จะเป็นพี่เลี้ยงถ่ายทอดองค์ความรู้ ทักษะและความเชี่ยวชาญให้แก่โรงพยาบาลต่างๆในภาคอีสานให้การฝึกอบรมแพทย์ พยาบาล และเจ้าหน้าที่เพื่อสนับสนุนการวินิจฉัยและรักษาโรคมะเร็งท่อน้ำดีอย่างครบวงจร และร่วมมือกับโรงพยาบาลศูนย์ 7 แห่ง

ประกอบด้วย โรงพยาบาลศูนย์อุดรธานี โรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่น โรงพยาบาลร้อยเอ็ด โรงพยาบาลศูนย์สุรินทร์ โรงพยาบาลสกลนคร โรงพยาบาลศูนย์สรรพสิทธิ์ประสงค์ อุบลราชธานีและโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา เพื่อเป็นเครือข่ายการรักษามะเร็งท่อน้ำดีในภาคอีสาน ซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยสามารถเข้าสู่การรักษาได้อย่างทั่วถึงในเวลาที่เหมาะสม นอกจากนี้ยังเป็นการเตรียมความพร้อมของคณะแพทย์ในการเป็น Medical Hub ของอนุภาคลุ่มน้ำโขงและประชาคมอาเซียนอีกด้วย

ด้านรัฐมนตรีช่วยกระทรวงสาธารณสุขกล่าวต่อว่า เป็นนิมิตหมายอันดีที่มหาวิทยาลัยขอนแก่นร่วมกับภาคีเครือข่ายกระทรวงสาธารณสุข สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติให้ความร่วมมือกันกำหนดแผนยุทธศาสตร์กำจัดมะเร็งท่อน้ำดีภาคอีสานและจัดตั้งศูนย์ความเป็นเลิศมะเร็งท่อน้ำดีแห่งนี้ขึ้น เป็นภาคีเครือข่ายในการสนับสนุนการดำเนินงานเพื่อให้ยุทธศาสตร์ “กำจัดพยาธิใบไม้ตับ ลดมะเร็งท่อน้ำดี วาระคนอีสาน” บรรลุผลสำเร็จอย่างแท้จริงและยั่งยืน

อย่างไรก็ตาม กระทรวงสาธารณสุขถือเป็นหน่วยงานหลักในการดำเนินยุทธศาสตร์ผ่าน 5 มาตรการหลัก โดยการกำหนดนโยบายมาตรการและเป้าหมายการดำเนินงานในระยะ พ.ศ. 2555-2556 ดังนี้ คือ การป้องกันโรคและการคัดกรองโดยมีเป้าหมายลดพฤติกรรมเสี่ยงต่อพยาธิใบไม้ตับเหลือไม่เกินร้อยละ 5 และความชุกของพยาธิใบไม้ตับไม่เกินร้อยละ 5, การวินิจฉัยและการดูแลรักษาเพื่อให้สามารถวินิจฉัยผู้ป่วยระยะเริ่มแรกและทำการผ่าตัดรักษาได้ไม่น้อยกว่า 224 ราย โดยพัฒนาศักยภาพศัลยแพทย์ผ่าตัดมะเร็งท่อน้ำดีใน 7 จังหวัดนำร่องภายใน พ.ศ. 2556 และให้อัตราการรอดชีวิตของผู้ป่วยระยะห้าปีหลังผ่าตัดให้ได้มากกว่าร้อยละ 30

นอกจากนั้นจะต้องพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน โดยพัฒนาโรงพยาบาลชุมชนและโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลให้มีขีดความสามารถดูแลและพัฒนาคุณภาพชีวิตได้ครอบคลุมไม่น้อยกว่าร้อยละ 50 ของผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดีและลดอัตราการตายจากมะเร็งท่อน้ำดีให้เหลือไม่เกิน 20 ต่อแสนประชากรภายใน พ.ศ. 2560, การวิจัยและพัฒนาเพื่อศึกษาเชิงมานุษยวิทยาและสังคมศาสตร์ที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพและวิจัยวิธีการค้นหาผู้ป่วยระยะเริ่มแรกในระดับชุมชนไม่น้อยกว่า 3 ชุดโครงการในระยะ 5 ปีและมาตรการสุดท้ายคือการติดตามและประเมินผลด้วยการพัฒนาและจัดตั้งระบบข้อมูลทะเบียนมะเร็งฐานโรงพยาบาลในทุกจังหวัดของภาคอีสาน จำนวน 20 แห่ง