ตาก- เทศบาลเมืองแม่สอด ดึงแกนนำชุมชน-ปราชญ์ชาวบ้าน ร่วมสำรวจหลักฐานเมืองโบราณ “เมืองฉอด 729 ปี”ยุคสุโขทัย พบซากเจดีย์ วัดโบราณ-สันคือ-คูน้ำ และสถานที่เก็บสิ่งของและวัตถุเก่าแก่ หลายร้อยปี ก่อนผลักดันให้กรมศิลปากรลงมือพิสูจน์อย่างเป็นทางการในอนาคต
นายเทอดเกียรติ ชินสรนันท์ นายกเทศมนตรีเมืองแม่สอด เทศบาลเมืองแม่สอด พร้อม ว่าที่ ร.ต.ประเสริฐ ปวงละคร รองนายกเทศมนตรีฝ่ายการศึกษาและวัฒนธรรม-นายกุล เครือวีระ ประธานสภาเทศบาลเมืองแม่สอด พร้อมผู้บริหารและสมาชิกสภาเทศบาล ได้ร่วมกับปราชญ์ชาวบ้าน-แกนนำชุมชน และผู้เฒ่าผู้แก่ของเมืองแม่สอด เดินทางไปสำรวจเมืองโบราณซึ่งคาดว่าจะเป็นที่ตั้งของ “เมืองฉอด” เมืองเก่าในประวัติศาสตร์ยุคเดียวกับสมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธาณีเมื่อประมาณกว่า 729 ปีนับแต่โบราณกาล
หลังพบว่าบริเวณหลังวัดดอนไชย ชุมชนดอนไชย เทศบาลเมืองแม่สอด ซึ่งมีเนื้อที่ประมาณ 2-3 ตาราง กม.น่าจะเป็นที่ตั้งของเมืองเก่าแก่ เพราะมีการค้นพบซากเจดีย์เก่า 3 แห่ง คือวัดตองซู แนวคันเมืองและคูน้ำเมืองรวมทั้งลำห้วยแม่สอด และบริเวณวังแท่น ซึ่งพบว่าเป็นสถานที่อยู่ติดลำห้วยแม่สอด มีถ้ำขนาดใหญ่ติดลำห้วยและมีการนำทรัพย์สมบัติ - สิ่งของโบราณอันมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ที่คนสมัยเก่าก่อนนำไปเก็บไว้ในถ้ำ นอกจากนี้ยังมีการค้นพบถ้วยชามสมัยโบราณ ณ บริเวณดังกล่าวจำนวนมาก โดยชาวบ้านได้เก็บไปบางแล้วส่วนหนึ่งเมื่อหลายสิบปีก่อน
นายกเทศมนตรีเมืองแม่สอด กล่าวว่า จากหลักฐานที่พบทั้งพยานวัตถุและองค์ประกอบของเมือง เชื่อได้ว่า พื้นที่จุดนี้เป็นที่ตั้งของเมืองฉอด เมื่อ 729 ปีก่อน และจากการเดินสำรวจในวันนี้ จะนำไปสู่การเสนอให้สมาคมประวัติศาสตร์และกรมศิลปากร ได้มาสำรวจเพิ่มเติม เพื่อชี้ให้เกิดความชัดเจนว่า เขตเทศบาลเมืองแม่สอด คือที่ตั้งเมืองฉอด ในอดีต
และจากการเดินสำรวจพบอิฐโบราณที่ใช้สร้างเจดีย์ - วัดเก่าแก่ เชื่อว่า เป็นอิฐโบราณอายุไม่ต่ำกว่า 500-600 ปี เพราะมีสภาพเก่าแก่ ขนาดใหญ่ที่แข็งแรงมาก ทางเทศบาลเมืองแม่สอดจะเร่งสำรวจเพื่อทำให้เกิดความกระจ่างโดยเร็วที่สุด
“สภาพเมืองฉอดกับบริเวณโบราณสถานคอกช้างเผือก 700 ปี ที่มีการนำช้างโบราณมาเลี้ยงสมัยมะกะโท ก็อยู่ในพื้นที่ไม่ห่างกันมาก เป็นหลักฐานบ่งชัดได้อีกแนวทางหนึ่ง”
ว่าที่ ร.ต.ประเสริฐ ปวงละคร รองนายกเทศมนตรีเมืองแม่สอดฝ่ายการศึกษาและศิลปวัฒนธรรม กล่าวว่า จะมีการตั้งคณะทำงานและชุดสำรวจเพื่อศึกษาเมืองโบราณที่แม่สอดต่อไป แต่ส่วนหนึ่งในขณะนี้เชื่อได้ว่า แม่สอด คือเมืองฉอด เพราะชื่อที่คล้ายคลึงกัน รวมทั้งวัตถุที่พบทั้งอิฐสมัยโบราณและสันคือคูน้ำรวมทั้งวัดโบราณและเจดีย์เก่าแก่ ซึ่งมีการถูกลักลอบขุดไปบางแล้ว
ก่อนหน้านี้ สมาคมประวัติศาสตร์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี พร้อมคณะกรรมการจากจังหวัดต่างๆที่มีประวัติศาสตร์เชื่อมโยงกันเช่น จังหวัดกาญจนบุรี-พิษณุโลก-สุโขทัย-ลพบุรี-ตาก(แม่สอด) ได้มาร่วมกับชาว อ.แม่สอด จ.ตาก เพื่อค้นหาจุดที่ตั้งเมืองฉอด และเสียงส่วนใหญ่เห็นว่าแม่สอด คือเมืองฉอด ในยุคสุโขทัย