กาญจนบุรี – เห็ดโคนเมืองกาญจนบุรี หนึ่งในเมนูเด็ดเทศกาลถือศีลกินเจของชาวไทยเชื้อสายจีนปี 2551 นี้
จังหวัดกาญจนบุรี เป็นจังหวัดที่ตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันตกของประเทศไทย มีพื้นที่ทางด้านทิศเหนือติดต่อกับจังหวัดตาก และอุทัยธานี ทิศใต้ติดกับจังหวัดราชบุรี ทิศตะวันออกติดกับจังหวัดสุพรรณบุรีและนครปฐม และทิศตะวันตกติดกับประเทศพม่า ภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่มภูเขาปกคลุมไปด้วยพรรณไม้และต้นไม้นานาชนิด
กาญจนบุรีเป็นจังหวัดที่มีพื้นที่ใหญ่เป็นอันดับ 3 ของประเทศไทย ด้วยสภาพภูมิอากาศแบบร้อนชื่นของกาญจนบุรี โดยสภาพอากาศช่วงกลางวันจะร้อนจัด พอตกเย็นอากาศจะเริ่มหนาวเย็น ด้วยสภาพภูมิอากาศประสานกับสภาพภูมิประเทศที่เป็นป่าเขา จึงทำให้เกิด “เห็ด” ชนิดหนึ่งที่สร้างชื่อเสียงให้แก่จังหวัดกาญจนบุรีไม่แพ้กับอัญมณีที่ล้ำค่าอย่าง “พลอยไพลิน” นั่นก็คือ “เห็ดโคน” หรือที่ชาวบ้านเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า “เห็ดปลวก”
“เห็ดโคน” หรือ “เห็ดปลวก” เป็นเห็ดป่าเติบโตได้ดีในสภาพธรรมชาติความชื้นและอุณหภูมิที่พอเหมาะ มีรูปร่างเหมือนเห็ดทั่วไป คือ มีก้านเห็ดและหมวกเห็ด ดอกใหญ่ โคนอวบหนา มีกลิ่นเฉพาะตัว มักเกิดตามพื้นที่บริเวณจอมปลวกภายหลังแมลงเม่าอพยพออกจากรังปลวก มีการอพยพของปลวกที่เราเรียกว่า แมลงเม่าอพยพออกจากรังปลวกเดิมเพื่อสร้างรังใหม่และเมื่อฝนตกชุกจนมีความชุ่มชื้นเหมาะสมบวกกับสภาพอากาศจึงทำให้เกิดตุ่มดอกเห็ดเล็กๆ เจริญเติบโตจนกลายเป็นเห็ดโคนที่ลือชื่อ
“เห็ดโคน” สามารถนำมาทำอาหารได้หลากหลายชนิด เพราะเห็ดโคนเป็นที่มีรสชาติที่น่ารับประทาน แถมยังเป็นเห็ดหายากมักขึ้นอยู่ตามป่าเขา และที่สำคัญที่สุดก็คือ “เห็ดโคน” จะเกิดขึ้นเพียงปีละครั้งเท่านั้น คือในช่วงกันยายนถึงมกราคมของทุกปี
“เห็ดโคน” เมืองกาญจน์นั้นจะแตกต่างจาก “เห็ดโคน” ที่อื่น คือ เห็ดเมืองกาญจน์จะมีรสหวานกรอบอร่อยกว่าเห็ดโคนจังหวัดอื่นๆ การรับประทาน “เห็ดโคน” ให้อร่อยหลังทำความสะอาดเสร็จ เราปรุงเห็ดง่ายเพียงใส่น้ำและเกลือลงไปตั้งไฟให้เดือดเพียงเท่านี้ท่านก็จะได้น้ำต้มเห็ดรสหวานตามธรรมชาติ
นอกจากนี้ “เห็ดโคน” เมืองกาญจน์ยังมีสรรพคุณช่วยเจริญอาหาร บำรุงกำลัง แก้บิด แก้คลื่นไส้ อาเจียน แก้ไอ ละลายเสมหะ การนำ “เห็ดโคน” ไปทดลองทางเภสัชศาสตร์พบว่า น้ำที่สกัดจากเห็ดโคนสามารถยับยั้งเชื้อโรคบางชนิด เช่น เชื้อไทฟอยด์ “เห็ดโคน” จึงเป็นที่นิยมรับประทานกันมาก ในส่วนของจังหวัดกาญจนบุรีในปีนี้มีชาวบ้านออกหาเห็ดโคนเพื่อเป็นรายได้เสริมมาตั้งแต่ปลายเดือนสิงหาที่ผ่านมาตามพื้นที่ป่าในอำเภอไทรโยค ทองผาภูมิ ศรีสวัสดิ์ บ่อพลอย และหนองปรือ ราคาซื้อขายขณะนี้อยู่ที่กิโลกรัมละ 300-350 บาท สำหรับเห็ดตูม ส่วนเห็ดบานราคาตกกิโลกรัมละประมาณ 200-250 บาท
ความที่เห็ดโคนเป็นเห็ดที่หาซื้อหารับประทานยาก เพราะเกิดขึ้นเพียงปีละครั้งเท่านั้น การเกิดขึ้นของเห็ดโคนในแต่ละปีมักจะเกิดขึ้นตรงกับช่วงเทศกาลถือศีลกินเจของชาวไทยเชื้อสายจีน ทำให้ราคาเห็ดโคนจากราคากิโลกรัมละ 300-350 บาท มาเป็นกิโลกรัมละ 350-450 บาท เห็ดโคนจึงจัดให้เป็นหนึ่งในเมนูเด็ดของชาวไทยเชื้อสายจีนที่นิยมซื้อและบริโภคกันมากที่สุดในเทศกาลถือศีลกินเจของทุกปี