เรื่องเล่าครั้งยังเยาว์ "สมเด็จพระบรมฯ" ทรงโปรดวาดภาพมากที่สุด

"สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ทรงเป็นกันเองกับพระสหายมากที่สุด นอกจากนั้นยังทรงให้ความสนพระทัยกับการศึกษามาเป็นลำดับแรกเสมอเพราะทรงคิดว่าการศึกษาเป็นรากฐานที่สำคัญที่สุดในการพัฒนาประเทศ และที่สำคัญทรงโปรดเรื่องความมีระเบียบวินัยมาตั้งแต่ทรงพระเยาว์"

คำบอกเล่าของ ท่านผู้หญิงอังกาบ บุณยัษฐิติ ผู้จัดการ ผู้อำนวยการโรงเรียนจิตรลดา และอธิการบดีวิทยาลัยเทคโนโลยีจิตรลดา คุณครูประจำชั้นคนแรกของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมารที่เผยถึงพระราชจริยวัตรอันงดงามของพระองค์เมื่อครั้งที่ยังทรงศึกษาที่โรงเรียนจิตรลดา ในฐานะที่ทรงเป็นลูกศิษย์จิตรลดารุ่นที่ 2 ตั้งแต่ระดับการศึกษาชั้นอนุบาล

โดยสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เริ่มทรงพระอักษรในชั้นอนุบาล 1 ณ วันที่ 10 มกราคม 2499 ขณะมีพระชนมายุเพียง 4 พรรษาเศษ มีเลขประจำพระองค์ 9 สำหรับความสนพระทัยในรายวิชาต่างๆ นั้น ท่านผู้หญิงอังกาบเล่าให้ฟังว่า ทรงสนพระทัยศึกษาเรื่องวิชาการทุกแขนง โดยเฉพาะวิชาคณิตศาสตร์ ส่วนวิชาโปรดคือ "วิชาศิลปะ" เพราะพระองค์ทรงโปรดการวาดภาพมากที่สุด

สอดรับกับเรื่องราวในหนังสือ "สี่เจ้าฟ้า" ฉบับเรียบเรียงใหม่โดย ลาวัณย์ โชตามระ ที่เขียนเล่าไว้ว่า พระองค์สนพระทัยในการวาดเขียน และปั้นรูป โดยทรงปั้นรูปรถยนต์ เรือรบ ได้เหมือนของจริงมาก นอกจากนั้นยังได้รับพระราชทานเครื่องใช้ในการเขียนภาพสีน้ำมันจากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ซึ่งก็มิได้ทรงหวงแหน ทว่าทรงแบ่งประทานให้มหาดเล็กไว้ใช้ในการวาดรูปด้วย

ทั้งนี้ เนื้อหาในหนังสือยังระบุด้วยว่า ตอนบ่ายหลังเลิกเรียน ทูลกระหม่อมฟ้าชายพระองค์น้อย มักทรงชวนมหาดเล็กถีบจักรยานไปเลือกมุมใดมุมหนึ่งของสวนจิตรลดา แล้วประทับเขียนรูปอย่างตั้งพระทัย แต่ภาพที่ได้ แทนที่จะเป็นภาพทิวทัศน์ในบริเวณสวนจิตรฯ กลับเป็นภาพภูเขาอยู่ในหมอก เหมือนภูมิประเทศที่พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ จ.เชียงใหม่ หรือบางครั้งก็เป็นภาพเรือรบจอดอยู่ในทะเล 

นอกจากนั้น ยังทรงฝึกหัดทำสวนร่วมกับพระสหายที่ร่องผักแถวยาวๆ หลังโรงเรียนด้วย โดยผักที่ทรงปลูกร่วมกับพระสหายนั้นมีทั้งพริก มะเขือ บวบ ต้นหอม ผักกาด เป็นต้น และเมื่อทรงพระเจริญวัยขึ้น ทรงโปรดเล่นเครื่องยนต์กลไกต่างๆ เช่น รถยนต์ เครื่องบิน รถถัง เรือ รวมไปถึงทรงโปรดทอดพระเนตรหนังสือต่างๆ ที่เกี่ยวกับการช่าง การก่อสร้าง โดยพระองค์มีพระนิสัยใฝ่รู้ หากสงสัยสิ่งใดก็จะทรงตั้งปัญหาถาม และจะทรงถามจนกระทั่งได้รับคำอธิบายเป็นที่พอพระทัย

หลังจากทรงเข้าศึกษาชั้นอนุบาลที่โรงเรียนจิตรลดา สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จฯ ไปทรงศึกษาต่อในระดับประถมศึกษาที่โรงเรียนคิงส์มีด แคว้นซัสเซกส์ และศึกษาระดับมัธยมศึกษาที่โรงเรียนมิลฟิลด์ แคว้นซอมเมอร์เซทประเทศอังกฤษ จากนั้นทรงศึกษาต่อวิชาทหารที่โรงเรียนคิงส์สกูล ซิดนีย์ ประเทศออสเตรเลีย และต่อในระดับปริญญาตรีสาขาอักษรศาสตร์ (ด้านการทหาร) จากมหาวิทยาลัยนิวเซาท์เวลส์ ประเทศออสเตรเลีย เมื่อปี พ.ศ. 2519

ด้วยความสนพระทัยในด้านการทหาร ทำให้ "ทูลกระหม่อมฟ้าชาย" เจริญพระชนมวารเป็น "สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร" และทรงดำเนินพระราชจริยวัตรด้วยความสง่างาม ผ่าเผย เคร่งขรึม ตลอดจนสำรวมพระองค์ตามแบบอย่างชาติทหาร

สำหรับ "โรงเรียนจิตรลดา" เป็นโรงเรียนราษฎร์ที่ขึ้นทะเบียนถูกต้องตามกฎหมาย มีตั้งแต่ชั้นอนุบาลถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 และเปิดสอนชั้นสูงขึ้นไป เรื่อยๆ มีใช้หลักสูตรการเรียนการสอนของกระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งเป็นโรงเรียนที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นในพระราชฐานด้วยพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์

ทั้งนี้ เพื่อจะได้ทรงดูแลการศึกษาของทูลกระหม่อมเจ้าฟ้าทุกพระองค์ได้อย่างใกล้ชิด นอกจากนั้นมีพระราชประสงค์ให้ทรงพระอักษรร่วมกับนักเรียนอื่นซึ่งมีวิถีชีวิตที่ต่างกัน เพื่อจะได้เข้าพระทัยในสิ่งแวดล้อมและปัญหาของคนอื่น ตลอดจนทรงรู้จักวางพระองค์ได้ถูกต้อง และทรงเมตตากรุณากับผู้ที่ต้องการความช่วยเหลือ ทรงให้มีระเบียบวินัย และทรงประหยัดอดออมทั้งด้านอุปกรณ์และการแต่งพระองค์