หากพูดถึงเป็ดแมนดาริน หลายคนอาจนึกว่าเป็นของกิน เพราะฟังจากชื่อแล้วดูน่าอร่อย แต่พอมารู้ความจริงว่าเป็ดแมนดาริน ถือว่าเป็นนกที่สวยงามที่สุดในโลก และเป็นสัญลักษณ์ของความรักแล้วละก็ คงกินกันไม่ลงทีเดียว!
วันนี้ M-Pet ขอตามติดชีวิตสัตว์เลี้ยงที่ชื่อว่า “เป็ดแมนดาริน” ในอาณาจักรลำไทรฟาร์ม ด้วยเรื่องราวของสัตว์ชนิดนี้มีที่มาน่าสนใจ จนกระทั่งคนไทยนำมาเป็นสัตว์เลี้ยง เพราะขึ้นชื่อเรื่องสีสันสวยงาม ทั้งเป็นนกที่มาพร้อมกับความเชื่อของคนจีนที่ว่า เป็ดแมนดาริน คือ สัตว์แห่งความเป็นสิริมงคล สัญลักษณ์แห่งความรักและความซื่อสัตย์ เพราะครองคู่เพียงตัวเดียวไปตลอดชีวิต
นกสวยงามที่สุดในโลก
มาตามหานกที่ขึ้นชื่อว่าสวยงามที่สุดในโลก บนเนื้อที่ 10 ไร่ ของลำไทรฟาร์ม
หากต้องการเรียนรู้ธรรมชาติของสัตว์อย่างแท้จริง ที่นี่น่าจะเพียงพอที่จะเก็บเกี่ยวประสบการณ์แบบย่อส่วนในเวลาจำกัด ภายใน 1 วัน ถึงแม้จะเป็นเวลาไม่มากนัก แต่ก็น่าจะมากพอที่จะเรียนรู้เรื่องราวของเป็ดแมนดาริน โดยเฉพาะที่มาของสัญลักษณ์ “รักแท้” และความสวยงามเกินคำบรรยาย
ลุงถาวร สมานตระกูล เจ้าของฟาร์มใจดี เล่าถึงเรื่องราวของเป็ดแมนดารินที่กำลังสนใจอยู่ว่า คนชอบเป็ดแมนดาริน เพราะมันสวยกว่าตัวอื่น มีสีสันหลายสี ชื่อก็ไพเราะ “แมนดาริน” เขาจึงเอาไปตั้งเป็นชื่อโรงแรมกัน
โดยปกติแล้ว เป็ดแมนดาริน ไม่ใช่นกประจำถิ่นของประเทศไทย มักกระจายพันธุ์อยู่ในภาคตะวันออกของประเทศจีนแถบลุ่มแม่น้ำอุสซูรี ไปจนถึงภูมิภาคเอเชียตะวันออก ได้แก่ ไต้หวัน, ญี่ปุ่น และเกาหลี รวมถึงบางส่วนในทวีปยุโรปด้วย
หากพบในเมืองไทยจะเป็นเพียงนกอพยพหนีหนาว อยู่ในแถบภาคเหนือและภาคกลางบางพื้นที่ แต่ก็พบได้ไม่มากนัก ด้วยเอกลักษณ์ของสีสันที่มีความสวยงาม เป็ดแมนดารินจึงมักถูกจับเป็นสัตว์เลี้ยง ซึ่งในกฎหมายไทย เป็ดแมนดารินเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่าพุทธศักราช 2535
พฤติกรรมตามธรรมชาติ เป็ดแมนดารินมักอาศัยอยู่ตามห้วย หนอง คลอง บึงที่มีต้นไม้ขึ้นปกคลุม ชอบเกาะอยู่ตามกิ่งไม้เพื่ออาศัยเป็นที่หลบซ่อนตัว อยู่ร่วมกันเป็นฝูงเล็กๆ หรืออยู่เป็นคู่ๆ เหมือนหงส์ โดยอาศัยหากินตามแหล่งน้ำ ประเภทพืชน้ำชนิดต่างๆ อย่างแหน รวมถึงกินสัตว์น้ำขนาดเล็กเป็นอาหาร เช่น ลูกกุ้ง ปู ปลา กบ เขียด และแมลงต่างๆ
ตามความเชื่อว่าเป็ดแมนดาริน เป็นนกที่จับคู่เพียงตัวเดียวตลอดชีวิต ดังนั้น จึงเป็นสัญลักษณ์ของความรักแท้ จนปรากฏเป็นนิทานพื้นบ้านเรื่องต่างๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออก และยังเป็นสัตว์แห่งความเป็นสิริมงคลตามความเชื่อของชาวจีนด้วยนั้น แต่แท้ที่จริงแล้ว ตามพฤติกรรมธรรมชาติของสัตว์ชนิดนี้ไม่ได้เป็นเช่นนั้น
หากสังเกตในช่วงฤดูหนาว เรามักพบเห็นเป็ดแมนดารินใช้ชีวิตเป็นคู่ๆ อยู่อย่างใกล้ชิดกันตลอดเวลา จนทำให้คนโบราณเข้าใจว่าเป็ดแมนดารินเป็นสัตว์ที่ใช้ชีวิตครองคู่เพียงตัวเดียวไปจนตลอดชีวิต แต่ไม่ใช่เลย เมื่อเป็ดตัวเมียพร้อมที่จะเริ่มวางไข่ เป็ดตัวผู้ก็พร้อมที่จะโบกมืออำลาจากไปเช่นกัน
ฤดูผสมพันธุ์ สีสันจัดจ้าน
พอถึงฤดูผสมพันธุ์ เป็ดแมนดารินตัวผู้จะมีสีสันสวยงามมาก จึงเป็นที่มาของคำกล่าวที่ว่าเป็นนกชนิดหนึ่งที่มีความสวยงามที่สุดในโลก
โดยแต่ละสีจะตัดกันเห็นอย่างชัดเจน เริ่มที่หน้าผากและหัวเป็นสีทองแดง, สีม่วง และเขียวเหลือบเป็นมันเงา และมีขนปีกสีส้มขนาดใหญ่สวยงามสะดุดตา แต่จะชื่นชมความงามได้เฉพาะในฤดูผสมพันธุ์เท่านั้น ในฤดูอื่นจะมีสีสันไม่มากนัก เมื่อฤดูผสมพันธุ์ผ่านพ้นไป สีสันที่สวยงามของเป็ดตัวผู้ก็จะพลอยหายไปด้วย ต้องรอจนกระทั่งฤดูหาคู่ครั้งหน้า วนกลับมาอีกครั้ง
“เป็ดแมนดาริน สีสันตัวเมียไม่สวยเหมือนตัวผู้ที่มีสีสันสวยงาม ไม่เฉพาะแมนดารินนะ เป็ด นก ไก่ทุกสายพันธุ์เลย ตัวผู้จะสีสวยกว่าตัวเมีย เพราะมีไว้เรียกร้องความสนใจจากตัวเมียในช่วงฤดูผสมพันธุ์ แต่ถ้าไม่ใช่หน้าผสมพันธุ์สีก็จะไม่สด”
พอสิ้นฤดูหนาว หรือเมื่อพ้นฤดูผสมพันธุ์แล้ว ตัวผู้จะผลัดขนจนดูคล้ายตัวเมีย ซึ่งจะมีลายขีดสีขาวบริเวณท้องและลายขีดสีดำที่โคนปาก เป็ดแมนดารินเป็นนกขนาดกลาง วางไข่ครั้งละ 9-12 ฟอง ไข่มีสีเนื้อเป็นมัน ระยะเวลาฟักไข่นาน 28-30 วัน โดยที่ตัวเมียจะเป็นผู้ฟักเพียงตัวเดียว ทิ้งหน้าที่ฟักไข่ ตลอดจนการเลี้ยงดูลูกเป็ดที่จะฟักออกมาในอีก 30 วันข้างหน้า ไว้ให้เป็นหน้าที่ของเป็ดตัวเมียแต่เพียงลำพัง ส่วนตัวผู้ก็จะจากไป หรืออาจไปเริงร่ากับคู่รักใหม่ในช่วงที่ยังไม่สิ้นฤดูหนาว
“เป็ดแมนดาริน เป็นสัตว์ที่ค่อนข้างเปรียว ปีหนึ่งวางไข่ฤดูเดียว ชุดเดียวเอง ออก 10 ฟองบ้าง 12 ฟองบ้าง ถ้าผิดพลาดปีนี้เกิดไม่ได้สักฟองเลยก็ต้องรอปีหน้าใหม่ ซึ่งวิธีฟักไข่ เราต้องเอามาเข้าตู้ฟักที่ทำขึ้นมาใช้โดยเฉพาะ แต่ปัญหาที่เกิดส่วนใหญ่ คือไข่มันไม่ค่อยมีเชื้อ”
ช่วงฤดูฟักไข่ ประมาณเดือนมีนาคมถึงเมษายน ในครั้งหนึ่งสามารถออกไข่ได้ถึง10 ฟอง แต่จะเหลือรอดออกมาเป็นตัวได้นั้น ก็แล้วแต่ดวง
“ไข่เนี่ย ถ้ามันไม่มีเชื้อ ยกตัวอย่างเหมือนกับไก่ไข่ที่เราไปซื้อตามท้องตลาด มันไม่มีเชื้อเพราะมันไม่เจอตัวผู้ มันไม่ได้ผสมพันธุ์ ถ้าเป็ดแมนดารินนี่ มีตัวผู้ผสมพันธุ์ แต่กลับไม่มีเชื้อ สาเหตุจากตัวผู้อาจจะเป็นหมัน ตัวเมียอาจจะไม่พร้อม หรืออะไรก็ได้ มันมีปัจจัยหลายอย่างที่ทำให้ไม่ได้ผลผลิตตามต้องการ”
อยู่ง่าย กินง่าย ตายยาก
ภายในกรงเลี้ยงของลำไทรฟาร์ม มีขนาดใหญ่ และสูงเท่ากับห้องพักมาตรฐานที่คนเมืองอาศัยอยู่ จึงดูกว้างขวางพอที่จะให้สยายปีกบินได้ มีบริเวณ และอ่างน้ำขนาดเล็กให้เป็ดลงเล่นน้ำ หรืออาบน้ำอย่างสบายใจ ซึ่งเป็นการเลียนแบบวิถีธรรมชาติของสัตว์นั้นๆ ด้วย
ส่วนคนให้อาหารก็เข้าไปยืนอยู่ข้างในได้ ขณะเดียวกันเป็ดแมนดารินก็เดินไปมารวมกันเป็นฝูง ตอนนี้สีสันไม่สวยงามเท่าไหร่นัก เพราะไม่ใช่ฤดูผสมพันธุ์ แต่เป็ดแมนดารินก็ถือว่าเป็นสัตว์ที่มีเสน่ห์ ชวนมองมากกว่าสีขนภายนอกเท่านั้น
“สัตว์ทุกชนิด ถ้าเลี้ยงเพื่อที่จะให้มีชีวิตรอดอยู่ เลี้ยงไม่ยากหรอก มีข้าว มีน้ำให้กินก็ไม่ตาย แต่ถ้าเลี้ยงเพื่อที่จะให้ออกไข่เนี่ย เลี้ยงยาก กว่าจะมีลูกได้ไม่ง่ายเลย”
“เราเลี้ยงด้วยอาหารไก่ แต่เป็ดแมนดารินกินไม่มากหรอก เพราะเป็ดตัวเล็กกว่าไก่ ส่วนใหญ่ให้วันละกำมือก็พอ 2 มื้อทุกวัน ตอนเช้าและเย็น บริเวณที่เลี้ยงต้องมีพื้นที่น้ำและพื้นที่บนบกให้อยู่ เพื่อให้เป็นแบบธรรมชาติ แต่แค่ย่อส่วนลงมา ไม่ต้องมีรังนอนให้ มันนอนได้ทั่วไป แต่ที่เห็นมีรังคือรังไข่ มีไว้ให้ตอนถึงฤดูฟักประมาณต้นปีหน้า”
เมื่อสังเกตด้านบนของกรงเลี้ยงจะเห็นว่าเป็นที่อยู่ของนกชนิดอื่น จึงถามลุงถาวรว่าเลี้ยงรวมกันอย่างนี้ไม่เป็นไรเหรอ หรือจริงๆ แล้วสัตว์ต่างสายพันธุ์อยู่รวมกันได้ ลุงใจดีตอบด้วยใบหน้าเปื้อนยิ้มเหมือนเคยว่า “ไม่เป็นไรหรอก มันเคยชิน ที่อยู่ใครที่อยู่มันไป นกก็หากินอยู่ข้างบน เป็ดก็หากินอยู่ข้างล่าง ขึ้นไปไม่ได้ ส่วนคนที่ซื้อไป บางทีเขาก็ดูสถานที่เลี้ยง ถ้าพื้นที่น้อยก็เลี้ยงเป็ดได้ แต่ถ้าคนที่มีพื้นที่กว้าง เขาก็เลี้ยงทั้งหงส์ ทั้งเป็ด”
ราคาดีเป็นที่ต้องการของตลาด
“เราเห็นมีสัตว์อะไรที่รู้สึกชอบ แล้วพอหาซื้อมาได้ก็เลี้ยง ไม่ได้หวังเรื่องตลาด”
มองไปรอบๆ ฟาร์มจะเห็นนกเป็ดหลายชนิดอยู่รวมกันเป็นกลุ่มเป็นก้อน ฝูงใครฝูงมัน มีจ่าฝูงนำหาอาหารกิน นอกจากเป็ดแมนดารินแล้ว ลำไทรฟาร์มยังเลี้ยงนกเป็ดหลากหลายสายพันธุ์ อย่างนกเป็ดมาลลาร์ด, นกเป็ดโปชาร์ด เรดเฮด, นกเป็ดริงเกด เทล และนกเป็ดวูดดัก สวยงาม
อยากรู้ว่าราคาเป็ดสวยงามชนิดไหนที่มีราคาแพงที่สุด คงไม่พ้นเป็ดแมนดารินนี่แหละ! แต่ให้ลูกช้า และไม่แน่นอน ส่วนนกเป็ดชนิดอื่นให้ลูกเก่ง แต่ราคาไม่ค่อยดี ลุงถาวรแนะนำว่า “เวลาเลี้ยงอะไร ถ้าหากว่าขยายพันธุ์ช้า ส่วนมากราคาขายจะดี จะแพง เพราะว่ามันไม่เกร่อ”
“ง่ายๆ เลยสังเกตดูสัตว์ชนิดไหน ใครๆ ก็เพาะเลี้ยงได้ ให้ลูกเยอะ มันก็เกร่อเร็ว หาในท้องตลาดเยอะแยะ ราคาก็ต้องต่ำ ถ้าไม่ต่ำก็ไม่มีใครซื้อ ฉะนั้นคนที่เขาชอบของหายากจริงๆ ก็จะซื้อสัตว์แพงๆ เลี้ยง และของแพงส่วนใหญ่จะขยายพันธุ์ช้า หายาก
เป็ดแมนดาริน นำเข้ามาจากประเทศเนเธอร์แลนด์ แต่ลุงซื้อมาจากคนที่นำเข้ามาอีกทีหนึ่ง แต่พอมาระยะหลังๆ ก็ไม่ค่อยได้ซื้อของชาวบ้าน นำเข้ามาเอง หรือไม่ก็เพาะพันธุ์เอง ตอนนี้ราคาเป็ดแมนดาริน คู่ละ 6,000-7,000 บาท”
สัญลักษณ์ของความรักอมตะ
แม้ว่าความจริงเรื่องความรักของเป็ดแมนดารินจะถูกเปิดเผย และไม่ใช่รักอมตะตามความเชื่อของคนโบราณ แต่ถึงอย่างไร เป็ดแมนดารินก็ถูกนำไปเป็นสัญลักษณ์แห่งความรักของคู่ครองที่จะมีชีวิตร่วมกันในอนาคต
ในประเทศจีน เป็ดแมนดารินเป็นสัญลักษณ์แทนความรักและความซื่อสัตย์ระหว่างหญิงและชาย คนจีนส่วนใหญ่จึงนิยมมอบภาพวาด หรือรูปปั้นคู่ของเป็ดแมนดารินให้แก่บุคคลที่รัก ตลอดจนนิยมนำไปประดับตามบ้านเรือน เนื่องจากเชื่อว่าเป็นวัตถุมงคลที่นำความรักและความซื่อสัตย์มาสู่ครอบครัว
ในประเทศเกาหลีใต้ รูปปั้นหรือรูปแกะสลักเป็ดแมนดาริน ถือเป็นของขวัญสำหรับมอบให้แก่คู่บ่าวสาวในพิธีวิวาห์
ส่วนในประเทศญี่ปุ่น เป็ดแมนดารินก็เป็นสัญลักษณ์แห่งความรักเช่นเดียวกัน โดยจะเรียกสามีภรรยาที่มีความรักใคร่สนิทสนม และมักทำกิจกรรมเคียงข้างกันอยู่ตลอดเวลา ว่า “Oshidori fuufu” หรือ “คู่สามีภรรยาเป็ดแมนดาริน” เนื่องจากเรามักจะมองเห็นภาพเป็ดแมนดารินตัวผู้ที่มีสีสวยสดงดงาม อยู่เคียงข้างเป็ดตัวเมียที่มีสีทึมๆ ไม่โดดเด่นตลอดเวลานั่นเอง
วัยเจริญพันธุ์ 1 ปีขึ้นไป
วางไข่ครั้งละ9-12 ฟอง/ครั้ง
มีระยะในการฟักไข่ 28-30 วัน
น้ำหนักโตเต็มวัยเป็ดแมนดารินเป็นนกที่จัดอยู่ในประเภทขนาดกลาง มีความยาวลำตัวเมื่อโตเต็มที่ประมาณ 48 เซนติเมตร, น้ำหนักเฉลี่ย 600-700 กรัม
อายุขัยประมาณ 8 ปี
ข่าวโดย ASTV ผู้จัดการ Lite
ขอบคุณภาพประกอบจาก fanthai
