เรื่องราวผ่านเลนส์กล้อง ของทายาท‘กระทิงแดง’

หญิงสาวในชุดเสื้อยืดกางเกงยีนส์ที่สะพายกล้องเดินลุยโคลนนำเด็กๆลงไปปลูกป่าชายเลนคนนี้ หลายคนคิดว่าเธอเป็น NGO ที่เข้ามาทำโครงการในพื้นที่ ด้วยข้อมูลที่เธอบอกเล่ากับชาวบ้านในชุมชนนั้นแสดงให้เห็นว่าได้ศึกษาและมีประสบการณ์ในการทำโครงการมายาวนาน อีกทั้งเธอยังเก็บบันทึกเป็นภาพถ่ายในทุกพื้นที่ที่เหยียบย่าง แต่จะมีกี่คนที่รู้ว่าผู้หญิงคนนี้คือทายาทของมหาเศรษฐีอันดับหนึ่งของประเทศไทย และเป็นผู้บริหารใหญ่ของ บริษัท เครื่องดื่มกระทิงแดง จำกัด เธอคือ ‘สุทธิรัตน์ อยู่วิทยา’ ซึ่ง ณ วันนี้เธอได้นำภาพถ่ายหลายพันใบที่เก็บบันทึกไว้แทนความทรงจำมาแบ่งปันความรู้สึกให้หลายคนได้รับรู้

เริ่มจับกล้อง

จากภาพถ่ายที่เราเห็นไม่ว่าจะเป็นแสง เงา องค์ประกอบภาพ หรือการสื่ออารมณ์และเรื่องราวของภาพนั้นต้องบอกว่าฝีมือของเธอเข้าขั้นมืออาชีพทีเดียว ซึ่งคุณสุทธิรัตน์หรือ‘คุณตุ๊กตา’ ได้บอกเล่าถึงแรงบันดาลใจที่ทำให้เธอหันมาหลงใหลในแสงแฟลชและเสียงชัตเตอร์ว่า เธอชอบถ่ายภาพมาตั้งแต่สมัยยังเรียนอยู่มัธยม เพราะรู้สึกว่าภาพแต่ละภาพคือความทรงจำที่ถ่ายทอดเรื่องราวในแต่ละช่วงเวลาได้อย่างดีที่สุด

ไม่ว่าไปไหนคุณตุ๊กตาก็จะพกพากล้องคู่ใจไปด้วยเสมอ กระทั่งปัจจุบันเธอมีภาพถ่ายที่เป็นผลงานของตัวเองอยู่นับพันใบ และแม้ความรับผิดชอบในตำแหน่ง‘ผู้บริหารแผนกกิจกรรมเพื่อสังคม’ ของบริษัท เครื่องดื่มกระทิงแดง จำกัด ซึ่งเธอได้รับมอบหมายจาก ‘เฉลียว อยู่วิทยา’ ผู้เป็นบิดา จะมากมายเพียงใดก็หาได้เป็นอุปสรรคต่อการถ่ายภาพอันเป็นกิจกรรมที่เธอรัก ตรงกันข้ามการเข้ามาทำโครงการเพื่อสังคมกลับยิ่งทำให้เธอได้พบโลกกว้างในแง่มุมที่หลากหลาย โดยเฉพาะเมื่อเธอมองภาพเหล่านั้นผ่านเลนส์กล้อง

“ ตาชอบถ่ายรูปตั้งแต่สมัยเรียน ก็ศึกษามาเรื่อย จนกระทั่งเริ่มทำงาน จนถึงปัจจุบันก็ยังชอบอยู่ อย่างเวลาไปทำโครงการเพื่อสังคมต่างๆของกระทิงแดงตาก็พกกล้องไปด้วย เห็นอะไรที่ประทับใจเราก็บันทึกเป็นภาพถ่าย คือก็ไม่ได้เข้าคอร์สเรียนเป็นเรื่องเป็นราวอะไรนะคะ ส่วนใหญ่จะศึกษาจากหนังสือ แล้วก็เรียนรู้จากประสบการณ์ คือตาถ่ายในแบบที่เราชอบมากกว่า ไม่ได้ถ่ายตามตำรา แล้วเวลาถ่ายตาก็จะไม่ชอบใช้ฟิวเตอร์หรือปรับแต่งสีให้ออกมาเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ แต่จะใช้การรอคอยแสงที่มันมาจากธรรมชาติมากกว่า อย่างภาพท้องฟ้าสีส้มก็คือสีที่เกิดขึ้นจริงๆ ณ ตอนนั้น สำหรับกล้องตัวแรกที่ใช้จริงจังคือโอลิมปัส 3000 เป็นกล้องดิจิตอลกึ่ง แมนนวล แต่ตอนนี้เปลี่ยนมาเป็นโอลิมปัสรุ่นใหม่เพราะกล้องตัวเก่าตกน้ำ แล้วหาอะไหล่เปลี่ยนไม่ได้เลยจำใจต้องเปลี่ยน

ด้วยความที่ตาเป็นคนชอบธรรมชาติ ชอบเที่ยวป่า ก็จะมีภาพเกี่ยวกับธรรมชาติเยอะ ช่วงหลังนี่ตาจะชอบถ่าย‘ภาพมาโคร’คือการซูมภาพเข้าไปใกล้ๆ เช่น ภาพดอกไม้หรือพวกแมลงเล็กๆ บางทีก็ไปกางเต็นนอนกันกลางป่า เราก็ตื่นแต่เช้าด้อมๆไปเก็บภาพ ซึ่งผืนป่าที่เข้าไปเห็นนี่พื้นที่กว้างใหญ่และอุดมสมบูรณ์มาก เห็นแล้วนึกถึง‘รพินทร์ ไพรวัลย์’ ในเรื่องเพชรพระอุมาที่เขาบอกว่าป่ายิ่งลึกยิ่งกว้างใหญ่ อย่างทุ่งดอกกระเจียวที่จังหวัดชัยภูมิเนี่ยตาเข้าไปตั้งแต่ยังไม่ให้เป็นอุทยานแห่งชาติป่าหินงามเลยนะ คือยิ่งมีโอกาสได้เดินทางบ่อยก็จะยิ่งได้เห็นโลกกว้างขึ้น ภาพที่ถ่ายก็มีความหลากหลายขึ้น อย่างตอนนี้ตามาทำโครงการ Red Bull Spirit ซึ่งบริษัทกระทิงแดงพาอาสาสมัครไปทำกิจกรรมเพื่อสังคมในหลายพื้นที่ เราก็เห็นถึงความมีน้ำใจของผู้คนในสังคมซึ่งเป็นความงดงามอีกอย่างหนึ่งที่ตาอยากเก็บบันทึกไว้” สุทธิรัตน์ บอกเล่าด้วยใบหน้ายิ้มละไม

ภาพแห่งความประทับใจ

ภาพที่คุณตุ๊กตาชอบส่วนใหญ่จะเป็นแนวธรรมชาติ โดยเฉพาะภาพดอกไม้ และสิงสาราสัตว์ รวมถึงภาพที่สื่อให้เห็นถึงอารมณ์ของผู้คน ไม่ว่าจะเป็นรอยยิ้มที่บริสุทธิ์ของชาวบ้านซึ่งเธอมักพบเจอทุกครั้งที่ออกเดินทางไปในแถบชนบท หรือแววตาใสซื่อของเด็กๆขณะกำลังเล่นซนอยู่กลางลานกว้างอย่างไม่สนใจต่อความเย็นยะเยือกของลมหนาวหรือความร้อนแรงของแสงแดดที่แผดกล้า

“ ดอกไม้เป็นอย่างหนึ่งที่ตาชอบถ่ายมาก ซึ่งภาพดอกไม้ที่ถ่ายเก็บไว้ส่วนใหญ่ก็จะเป็นดอกไม้แปลกๆที่หายาก บางพันธุ์ก็มีเฉพาะในป่าลึก อย่างดอกเอื้องไหมนาที่จะอยู่ในป่าเท่านั้น บางทีก็ไปเจอดอกไม้ที่งอกอยู่บนหินซึ่งแปลกมากไม่รู้มันอยู่รอดได้ยังไง แล้วเป็นภาพที่ contrast กันมากระหว่างความอ่อนโยนของกลีบบางๆของดอกไม้กับก้อนหินที่แข็งกระด้าง แต่ถ้าพูดถึงภาพที่ประทับใจที่สุดจะเป็น 'ภาพช้าง' ถ่ายตอนไปเขาใหญ่ด้านที่จะลงไปปราจีนฯ วันนั้นจำได้ว่าประมาณ 6 โมงเย็นแล้ว ก็ไปเจอช้างแม่-ลูกกำลังเล่นน้ำอยู่ คือมันสื่อถึงความรัก ความผูกพันระหว่างแม่ลูก เป็นภาพที่ดูกี่ครั้งก็มีความสุข ซึ่งตอนถ่ายเนี่ยก็เสี่ยงเหมือนกันนะเพราะเราอยู่ใกล้มาก แต่ตอนนั้นไม่รู้สึกกลัวเลยนะ

ส่วนถ้าเป็นภาพคน ภาพที่ชอบที่สุดคือภาพ‘แก๊งอมยิ้ม’ เป็นเด็กๆที่เราไปเจอตอนไปสำรวจเพื่อทำโครงการด้านการศึกษาที่ อำเภอแม่ตื่น จังหวัดเชียงใหม่ เราเอาขนม เอาอมยิ้มไปแจก เด็กๆเขาก็ชอบใจ อมอมยิ้มกันหมดทุกคน กลายเป็นแก๊งอมยิ้ม (หัวเราะ) และที่ชอบอีกภาพหนึ่งคือภาพอาสาสมัคร ‘Red Bull Spirit’ที่เดินบุกฝ่าดงข้าวโพดเพื่อเข้าไปในพื้นที่เราทำโครงการ ที่ชอบเพราะภาพนี้มันสื่อให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของคนกลุ่มหนึ่งที่เสียสละความสุขส่วนตัว อาสาเข้าไปทำงานเพื่อช่วยเหลือคนอื่น ซึ่งไม่ได้รู้จักเกี่ยวข้องอะไรกันเลย คือใบข้าวโพดมันจะคมมาก แต่พวกเขาเดินลุยเข้าไปเป็นแถวสุดลูกหูลูกตาอย่างไม่กลัวกับความยากลำบากเลย เป็นภาพที่ประทับใจมาก ” คุณตุ๊กตา พูดถึงภาพที่เธอประทับใจด้วยสายตาเป็นประกาย

เตรียมจัดแสดงภาพถ่าย

ผลงานภาพถ่ายหลายพันใบของคุณตุ๊กตานั้นถูกจัดเก็บแยกไว้เป็นหมวดหมู่ ทั้ง ภาพวิว ดอกไม้ สรรพสัตว์น้อยใหญ่ และภาพชีวิตผู้คน อีกทั้งยังเขียนบรรยายเรื่องราวที่ปรากฏในภาพถ่ายแต่ละใบไว้อย่างชัดเจน ซึ่งคุณตุ๊กตาบอกว่าเธอกำลังเตรียมที่จะจัดแสดงผลงานภาพถ่ายของเธอในเร็วๆนี้

“ คือตาจะจัดแยกไว้เป็นคอลเลกชัน ดอกไม้ก็ดอกไม้ ธรรมชาติก็ธรรมชาติ แล้วก็เขียนบรรยายใต้ภาพไว้ด้วย เช่น เป็นการถ่ายภาพจากการเดินทาง โดยขับรถไปเองครั้งแรก ตอนนี้ก็คิดอยู่ว่าอยากจัดแสดงผลงานภาพถ่ายของตัวเองเพื่อบอกเล่าให้คนทั่วไปได้เห็นว่าในประเทศไทยยังมีสถานที่อีกหลายแห่งที่คุณอาจจะยังไม่รู้จัก ยังมีความรู้สึกอีกหลายแบบที่คุณยังไม่เคยสัมผัส ซึ่งรูปมันอาจจะไม่ได้สวยเหมือนช่างภาพมืออาชีพแต่มันเป็นความรู้สึกที่อยากสื่อออกไปมากกว่า ส่วนจะเป็นเมื่อไรนั้นก็คงต้องรอดูความพร้อมอีกที ตอนนี้ก็อยู่ในขั้นของการคัดเลือกรูปอยู่”

คำกล่าวที่ว่า “ ภาพหนึ่งภาพ ดีกว่าคำพันคำ” คงจะสามารถสะท้อนถึงมุมมอง แนวคิด และปรัชญาในการดำเนินชีวิตของผู้หญิงคนนี้ได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะแนวคิดที่เธอมีต่อสังคมและผู้คนรอบข้าง

* * * * * * * * * * * *

เรื่อง – จินดาวรรณ สิ่งคงสิน