ยาสตรีเพ็ญภาค คลาสสิกแบรนด์รุ่นคุณยาย

ผิวพรรณที่เปล่งปลั่งสดใสย่อมเป็นที่ปรารถนาของบรรดาสาวๆ และการรับประทานยาบำรุงโลหิตสูตรโบราณก็เป็นทางเลือกหนึ่งที่สาวๆนิยมกัน ด้วยเหตุนี้จึงมียาน้ำสตรีเกิดขึ้นในตลาดมากมาย แต่หากจะพูดถึงยาสตรีซึ่งมีอายุยาวนานที่สุดก็คงต้องยกให้ ‘ยาสตรีเพ็ญภาค’

อะไรที่ทำให้ยาสตรีขวดนี้เป็นที่นิยมของสาวน้อยสาวใหญ่มาตลอดระยะเวลา 89 ปี !!

แตกหน่อจากโอสถสภา

‘จิรชัย ไทยชาติ’ ทายาทรุ่นที่ 3 ของห้างขายยาเพ็ญภาค บอกเล่าถึงความเป็นมาของยาน้ำสตรีที่มีอายุเกือบ 100 ปีขวดนี้ ว่า ห้างขายเพ็ญภาคซึ่งเป็นผู้ผลิตยาสตรีเพ็ญภาคนั้นก่อตั้งมาตั้งแต่ปี 2460 ด้วยน้ำพักน้ำแรงของ ‘นายเจือ เพ็ญภาคกุล’คุณตาของเขา โดยหลังจากที่คุณตาซึ่งทำงานอยู่ที่ห้างขายยาโอสถสภา เต็กเฮงหยู และคุณยาย‘สว่าง โอสถานุเคราะห์’ ซึ่งเป็นลูกสาวของนายห้างขายยาโอสถสภาฯ ตัดสินใจแยกตัวออกมาทำธุรกิจเอง จึงนำนามสกุลของนายเจือมาตั้งเป็นชื่อบริษัท โดยยาตัวแรกที่ผลิตคือยากฤษณากลั่นเพ็ญภาค ยาแก้ปวดท้องที่คนสมัยก่อนรู้จักกันดี และอีก 2 ปีต่อมาจึงได้ผลิต ‘ยาน้ำสตรีเพ็ญภาค’ ซึ่งขายดิบขายดีมาจนถึงปัจจุบัน

“ คือคุณยายผมท่านเป็นคนคิดค้นสูตรยาน้ำสตรีตั้งแต่ครั้งยังอยู่ที่โอสถสภา พอท่านกับคุณตาออกมาทำธุรกิจผลิตยาขายเอง ทางโอสถสภาเขาก็เลิกผลิตยาน้ำสตรี ท่านเลยทำยาตัวนี้ออกมาขายเอง จึงเป็นต้นกำเนิดของยาสตรีเพ็ญภาค ตราพญานาค มาตั้งแต่ปี 2462 ส่วน‘รูปหญิงสาว’ที่อยู่บนกล่องยาซึ่งกลายเป็นสัญลักษณ์ของยาสตรีเพ็ญภาคไปแล้วก็คือรูปของคุณยายชื้น ภรรยาคนที่ 2 ของคุณตาผม คือคุณตาท่านค่อนข้างเจ้าชู้ มีภรรยาหลายคน แต่ตอนที่นำรูปคุณยายชื้นมาพิมพ์บนกล่องนี่คุณยายสว่างท่านเสียไปแล้วนะครับ” (หัวเราะร่วน)

จริงๆแล้วถ้าไม่นับยาน้ำสตรีที่ผลิตออกมาในช่วงที่คุณยายสว่างอยู่ที่โอสถสภา ยาสตรีเพ็ญภาคก็ถือว่าเป็นยาสตรีเจ้าแรกของเมืองไทย ต่อจากเราก็มีบริษัทอื่นๆผลิตออกมาขายอยู่เรื่อยๆ ซึ่งบางรายก็ล้มหายตายจากไป แต่ด้วยคุณภาพทำให้เรายังคงอยู่ได้จนถึงปัจจุบัน อีกทั้งยังมียอดขายเพิ่มขึ้นทุกปี คือที่ผ่านมาเราพัฒนาคุณภาพอย่างเนื่อง ตั้งแต่รุ่นคุณตา คุณพ่อ (สุรชัย ไทยชาติ) จนมาถึงรุ่นผม จากยาน้ำที่ขายกันในย่านชุมชนชาวจีน ปรากฏว่าตอนนี้มีร้านค้าในต่างประเทศสั่งซื้อไปจำหน่ายกันเยอะมาก แต่เป็นการสั่งซื้อจากบริษัทที่เป็นยี่ปั๊วของเราอีกทีหนึ่ง” จิรชัย ในฐานะกรรมการผู้จัดการ บริษัท ขายยาเพ็ญภาค จำกัด เล่าด้วยความภาคภูมิใจ

จากยุคคุณตามาสู่เจเนอเรชั่นที่ 3

เดิมทีนั้นห้างขายยาเพ็ญภาคตั้งอยู่ที่สี่แยกวัดตึก ย่านเยาวราช โดยเป็นเพียงร้านขายยาเล็กๆ แบบตึกแถวห้องเดียว วิธีการผลิตยาน้ำสตรีเพ็ญภาคในสมัยนั้นยังเป็นแบบโบราณคือนำตัวยาไปต้มแล้วหมักใส่โอ่ง เมื่อหมักได้ที่แล้วก็นำมากรอกใส่ขวด โดยใช้คนกรอกด้วยมือ ปรากฏว่ายาดังกล่าวได้รับความนิยมอย่างมากจนต้องเร่งเพิ่มกำลังการผลิต

ในปี 2500 นายเจือจึงได้ตัดสินใจย้ายกิจการไปอยู่ที่ซอยวัดสามพระยา แถวบางลำพู ซึ่งมีเนื้อที่กว้างขวางกว่าเดิมและเริ่มมีการผลิตยาออกจำหน่ายหลากหลายขึ้นทั้งยาแผนไทยและยาแผนปัจจุบัน พร้อมทั้งเปลี่ยนชื่อร้านมาเป็น ‘ห้างขายยาเพ็ญภาค’ เพื่อให้สอดคล้องกับการเติบโตของธุรกิจ โดยนอกจากยาน้ำสตรีเพ็ญภาคแล้วยังมีการผลิตยาภายใต้เครื่องหมายการค้า ‘ ตราพญานาค’ ออกจำหน่ายอีกเกือบ 20 ชนิด เช่น ยาธาตุน้ำแดงเพ็ญภาค , ยาถ่ายระมาณู ,หยดวิต - ยาดมแก้หวัดสูตรน้ำ , เดียวเดียว- ยาน้ำลดไข้สำหรับเด็ก และยาอื่นๆอีกหลายชนิด

และเมื่อยุคสมัยเปลี่ยนแปลงไป นักปรุงยารุ่นเก๋าอย่างนายเจือก็มิได้หยุดอยู่กับที่ ในปี 2518 เขาได้เปลี่ยนชื่อ ‘ห้างขายยาเพ็ญภาค’ มาเป็น ‘บริษัท ขายยาเพ็ญภาค จำกัด’ พร้อมกับนำเครื่องจักรที่ทันสมัยเข้ามาใช้ในโรงงานทำให้สามารถเพิ่มกำลังการผลิตได้มากขึ้น ขณะที่แผนการตลาดแนวใหม่ก็ช่วยส่งเสริมให้ยอดขายของยาสตรีเพ็ญภาคเพิ่มสูงขึ้นจนก้าวขึ้นมาเป็นอันดับหนึ่งในตลาด ขณะที่ยาตัวอื่นๆนั้นอยู่ในระดับที่พอใช้ได้แต่มีสัดส่วนยอดขายไม่มากนักเมื่อเทียบกับสินค้าตัวหลักอย่างยาสตรีเพ็ญภาค

นายเจือมุ่งมั่นบริหารกิจการของเพ็ญภาคตั้งแต่รุ่นหนุ่มจนวัยล่วงไปกว่า 80 ในปี 2524 เขาจึงได้มอบหมายกิจการทั้งหมดให้ ‘สุรชัย ไทยชาติ’ ซึ่งเป็นลูกเขย (สมรสกับ ยุคลวดี เพ็ญภาคกุล ลูกสาวคนโตของนายเจือ) เป็นผู้ดูแทน ในยุคของสุรชัยเขาได้ตัดสินใจเลิกผลิตยาตัวอื่นๆไปคงเหลือไว้แต่ยาสตรีเพ็ญภาคเพียงตัวเดียว ด้วยเหตุผลในเรื่องความคุ้มค่าทางธุรกิจกับพื้นที่การผลิตที่มีจำกัด พร้อมทั้งได้ลงทุนก่อสร้างโรงงานแห่งใหม่ที่รังสิตเพื่อขยายกำลังการผลิตให้เพียงพอกับความต้องการของตลาด กระทั่งปัจจุบันกิจการได้ถูกเปลี่ยนถ่ายมายังเจเนอเรชั่นที่ 3 ‘จิรชัย ไทยชาติ’บุตรชายคนโตของสุรชัย ซึ่งมั่นใจว่าเขาจะสามารถนำดีกรีปริญญาโทด้านไฟแนนซ์ จากมหาวิทยาลัยวอชิงตัน สหรัฐอเมริกา มาปรับใช้ในการบริหารและผลักดันให้ธุรกิจของครอบครัวเติบโตก้าวหน้าต่อไป

“ผมว่าการทำตลาดในสมัยก่อนยากกว่าปัจจุบันมาก คุณตาเล่าว่าสมัยนั้นต้องนำสินค้าใส่เรือล่องไปตามแม่น้ำ แรกๆยาของเรายังไม่เป็นที่รู้จักก็ต้องเอาไปฝากวางตามร้านขายยาก่อน แต่เดี๋ยวนี้ชื่อเพ็ญภาคติดตลาดแล้ว อยู่ที่ว่าเราจะขยายตลาดอย่างไร แม้ว่าตอนนี้เราจะพัฒนาจากการหิ้วยาจากโอ่งมากรอกลงขวดด้วยมือมาเป็นการระบบเครื่องจักรทั้งหมด เป็นโรงงานผลิตยาแผนโบราณแห่งแรกที่ได้การรับรองมาตรฐาน GMP-Asain แต่จะเห็นได้ว่าตลอด 89 ปีที่ผ่านมา รูปร่างหน้าตาของยาน้ำสตรีเพ็ญภาคไม่เคยเปลี่ยนไปเลย ไม่ว่าจะเป็นตัวอักษร ลายไทย หรือรูปหญิงสาวที่อยู่บนกล่อง เพราะเราต้องการรักษาความคลาสสิกตรงนี้เอาไว้ ล่าสุดเมื่อต้นปีเราออกยาสตรีเพ็ญภาคแบบแคปซูลและยาน้ำสตรีเพ็ญภาคสูตร 2 เพื่อเป็นอีกทางเลือกหนึ่งของผู้หญิงยุคใหม่ ซึ่งตอนแรกผมคิดว่าจะใช้โลโก้แบบเดิมทั้งหมด แต่คุณพ่อบอกว่าควรจะเปลี่ยนเพราะไม่อยากให้ซ้ำกับสินค้าดั่งเดิม ” จิรชัย กล่าว

ฮือฮาด้วยหนังโฆษณาฝีมือ‘ท่านมุ้ย’

ในส่วนของการโฆษณาประชาสัมพันธ์ของยาสตรียี่ห้อนี้ก็มีความน่าสนใจอยู่ไม่น้อย เพราะนอกจากจะมีรถเร่ฉายหนังขายยาและโฆษณาทางวิทยุเช่นเดียวกับสินค้าทั่วๆไปในยุคเดียวกันแล้ว ยาสตรีเพ็ญภาคยังเป็นยาแผนโบราณรายแรกของไทยที่มีภาพยนตร์โฆษณาทางทีวี อีกทั้งยังสร้างความฮือฮาด้วยการนำ ‘วิยะดา อุมารินทร์’ เซ็กซ์บอมสุดฮอตในยุคนั้นมาเป็นพรีเซ็นเตอร์ และที่น่าสนใจไปกว่านั้นก็คือภาพยนตร์โฆษณาชุดนี้ได้ผู้กำกับระดับเทพอย่าง ‘ท่านมุ้ย’หม่อมเจ้าชาตรีเฉลิม ยุคล มาลงมือกำกับด้วยตัวเองอีกด้วย

“ ต้องบอกว่าเราโชคดีมากที่ท่านมุ้ยเมตตาทำโฆษณาให้ คือคุณพ่อของผมท่านรู้จักกับท่านมุ้ย พอพ่อบอกว่าอยากทำหนังโฆษณายาสตรีเพ็ญภาค ท่านมุ้ยก็รับปากทันทีว่าจะทำให้ แล้วท่านก็ไปเลือกนางแบบด้วยตัวเอง ก็ดึงคุณวิยะดามาเป็นนางแบบให้ ปรากฏว่าพอหนังออกมาเป็นที่ฮืฮฮามาก คนทั่วบ้านทั่วเมืองจำสินค้าได้หมด แล้วเท่าที่รู้ท่านมุ้ยไม่ค่อยทำหนังโฆษณาให้ใคร ต่อมาเราก็มีดาราระดับนางเอกมาเป็นพรีเซ็นเตอร์โฆษณาอีกหลายคน ที่จำได้ก็มีคุณสุพรรษา เนื่องภิรมย์

ทว่าปัจจุบันการตลาดเปลี่ยนไป การใช้ดารามาเป็นเซ็นเตอร์ทำให้บางครั้งคนจะรู้สึกว่าสินค้ามันเฟค คือเขาไม่เชื่อว่าดาราคนนั้นจะใช้สินค้าจริงๆ เราก็เลยเปลี่ยนมาใช้คนธรรมดาแทน ซึ่งโฆษณาชุดหนึ่งที่คนจำได้ติดตาก็คือชุด‘มาไม่ปกติ’ ซึ่งเป็นภาพหญิงสาวชุดสีชมพู ที่เข้าห้องน้ำแล้วไปกดตู้ขายผ้าอนามัยอัตโนมัติ แต่ปรากฏว่าเครื่องไม่ทำงาน อาจจะเป็นเพราะเรื่องมันสื่อได้ตรงกับตัวสินค้าซึ่งเป็นยาบำรุงโลหิต แก้อาการประจำเดือนไม่ปกติ แล้วที่ขำที่สุดคือไม่มีใครรู้ว่าพรีเซ็นเตอร์คนนี้(นภวรรณ ไทยชาติ) ก็คือน้องสาวผมเอง”

* * * * * * * * * * * *

เรื่อง - จินดาวรรณ สิ่งคงสิน

ภาพ - จิรโชค พันทวี