ญี่ปุ่นออกกฎหมายแรงงานต่างชาติใหม่ แก้วิกฤตแรงงาน​

เกี​ยว​โด​นิวส์​ (14 มิ.ย.)​ เมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา รัฐสภาญี่ปุ่นได้ออกกฎหมายฉบับปรับปรุงโครงการฝึกหัดชาวต่างชาติที่เต็มไปด้วยข้อขัดแย้งของประเทศ ด้วยระบบใหม่ที่ส่งเสริมให้คนงานจากต่างประเทศอยู่ต่อได้นานขึ้น ในขณะที่ทางการมองหาวิธีแก้ไขปัญหาการขาดแคลนแรงงานร้ายแรงที่เกิดจากวิกฤตทางประชากรของประเทศ

การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวยังรวมถึงมาตรการใหม่ที่ก่อให้เกิดข้อโต้แย้งในการเพิกถอนสถานะการพำนักถาวรจากบุคคลที่ไม่ชำระภาษี หรือเบี้ยประกันสังคมจะมีผลใช้บังคับภายใน 3 ปีนับจากการประกาศใช้

ระบบใหม่ระบุไว้อย่างชัดเจนว่าเพื่อส่งเสริมและรักษาผู้มีความสามารถจากต่างประเทศ ทั้งเพื่อช่วยให้คนงานที่ไม่มีประสบการณ์ได้รับทักษะที่จำเป็นในการพัฒนา​เป็นแรงงานมีทักษะในระยะเวลา 3 ปี

กฎหมายแรงงาน​ใหม่จะแทนที่โครงการฝึกอบรมด้านเทคนิคซึ่งเริ่มใช้มาตั้งแต่ปี 2536 เพื่อพัฒนาทักษะทางเทคนิคของแรงงานต่างชาติจากประเทศกำลังพัฒนา โครงการนี้ถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าเป็นช่องทางให้ญี่ปุ่นนำเข้าแรงงานราคาถูก

ขณะนี้คนงานจะสามารถเปลี่ยนสถานที่ทำงานของตนภายในอุตสาหกรรมเดียวกันได้ภายใต้เงื่อนไขบางประการ หากพวกเขาได้ทำงานในที่เดียวมานานกว่า 1 ปี และภาษาญี่ปุ่นและความสามารถทางวิชาชีพของพวกเขาตรงตามข้อกำหนดบางประการ

ท่ามกลางเรื่องอื้อฉาวเรื่องค่าจ้างที่ไม่เป็นธรรม ​ชั่วโมงการทำงานที่ยาวนาน และการละเมิดอื่นๆ ข้อจำกัดในการเปลี่ยนนายจ้างส่งผลให้ผู้เข้ารับการฝึกอบรมจำนวนมากภายใต้โครงการที่มีอยู่ลาออกจากที่ทำงาน เฉพาะในปี 2565 เพียงปีเดียว มีผู้เข้ารับการฝึกอบรมมากกว่า 9,000 คน​ ทิ้งที่ทำงานไป

แรงงานบริษัทเอกชนจะถูกจำกัดการโอนย้ายงาน เพื่อป้องกันนายหน้าที่เอารัดเอาเปรียบคนงาน และองค์กรกำกับดูแลที่รับผู้สมัครจากต่างประเทศจะต้องแต่งตั้งผู้ตรวจสอบภายนอกเพื่อปรับปรุงความรับผิดชอบ

สำหรับโครงการแรงงานมีทักษะซึ่งเปิดตัวในปี 2562 เพื่อจัดหาแรงงานต่างชาตินั้น รัฐบาลญี่ปุ่นได้ขยายขอบเขตของอุตสาหกรรมที่ครอบคลุมโดยวีซ่าแรงงานมีทักษะที่ระบุ หมายเลข 1 และหมายเลข 2

ผู้ถือวีซ่าแรงงานทักษะหมายเลข 1 จะได้รับอนุญาตให้พำนักอยู่ในอุตสาหกรรมต่างๆ ได้นานถึง 5 ปี ผู้ถือสามารถรับวีซ่าหมายเลข 2 ได้ภายใต้เงื่อนไขบางประการ ส่งผลให้เป็นผู้อยู่อาศัยถาวรที่สามารถพาสมาชิกในครอบครัวมายังญี่ปุ่นได้

สำนักงานตรวจคนเข้าเมืองระบุว่า ณ สิ้นปี 2566 ผู้เข้ารับการฝึกอบรมภายใต้โครงการฝึกงานด้านเทคนิคเพิ่มขึ้นร้อยละ 24.5 จากปีที่แล้วเป็นประมาณ 404,000 คน

ข้อมูลของหน่วยงานระบุว่า จำนวนแรงงานต่างชาติที่มีทักษะเพิ่มขึ้นร้อยละ 59.2 เปอร์เซ็นต์ เป็นประมาณ 208,000 คน โดยในจำนวนนี้มีเพียง 37 คนเท่านั้นที่เป็นผู้ถือวีซ่าหมายเลข 2

กฎหมายดังกล่าวผ่านสภาผู้แทนราษฎรเมื่อเดือนที่แล้ว​ และคาดว่าจะเพิ่มจำนวนผู้อยู่อาศัยถาวร การแก้ไขยังได้แนะนำมาตรการที่เข้มงวดขึ้นเพื่อให้รัฐบาลสามารถเพิกถอนสถานะได้

บทบัญญัติดังกล่าวก่อให้เกิดการวิพากษ์วิจารณ์จากสมาชิกสภานิติบัญญัติฝ่ายค้าน โดยบางคนกล่าวว่า ควรพิจารณาแต่ละกรณี เพราะมีผลกระทบสำคัญต่อชีวิตของผู้อยู่อาศัยถาวร

รัฐมนตรีกระทรวงยุติธรรม ริวจิ โคอิซูมิ พยายามขจัดข้อกังวลในการประชุมสภา เมื่อวันพฤหัสบดี โดยกล่าวว่ามาตรการดังกล่าวจะใช้กับ "กรณีที่เป็นอันตราย" เท่านั้น และผู้ถือส่วนใหญ่จะไม่ได้รับผลกระทบ

ประชากรชาวต่างชาติของญี่ปุ่นแตะระดับสูงสุดใหม่กว่า 3.4 ล้านคนในปี 2566 ในขณะที่จำนวนพลเมืองญี่ปุ่นลดลง 595,000 คนจากปีก่อนหน้าเหลือ 124,352,000 คน ณ วันที่ 1 ต.ค. ซึ่งลดลงเป็นปีที่ 13 ติดต่อกัน