สวัสดีครับผม Mr.Leon มาแล้วครับ เพื่อนๆ เคยสนทนากับคนญี่ปุ่นไหมครับ เวลาที่ต่างฝ่ายต่างก็พยายามที่จะสื่อสารกันให้รู้เรื่องรู้ราวเนี่ยก็จะอาจจะต้องใช้ภาษาไม้ภาษามือ หรือพยายามงัดภาษาอังกฤษมาคุยกันใช่ไหมครับ เพื่อนๆ คิดว่าภาษาอังกฤษของคนญี่ปุ่นเป็นอย่างไรบ้างครับ ฟังเข้าใจดีไหม
โรงเรียนสอนภาษาที่ผมทำงานเป็นอาจารย์สอนภาษาญี่ปุ่นอยู่ มีคอร์สเรียนภาษาอื่นๆ ด้วย มีอาจารย์ต่างชาติหลายท่าน ปกติก็ได้แต่เดินสวนกันไปมาและทักทายกันบ้างตามอัธยาศัย เพราะต่างฝ่ายต่างก็ต้องรีบเข้าห้องสอนของตนเอง ก่อนนี้ไม่นานผมเพิ่งได้มีโอกาสพูดคุยกับอาจารย์ฝรั่งคนหนึ่ง ซึ่งเป็นรุ่นพี่ในที่ทำงาน ผมกับเขาคุยกันว่า
อาจารย์ฝรั่ง “คุณ Leon คุณเป็นคนไทยรึเปล่าครับ”
ผม “ ไม่ใช่ครับ ผมเป็นคนญี่ปุ่นครับ “
อาจารย์ฝรั่ง “ ฮึ !? เป็นคนไทยที่พูดภาษาญี่ปุ่นได้ใช่ไหมครับ”
ผมคิด.. ( อ้าวก็บอกไปแล้วไงครับว่าไม่ใช่ ไม่น่าเชื่อขนาดนั้นเลยรึ! …(´・ω・ `) จึงบอกอีกทีว่า ” ไม่ใช่ครับ ผมเป็นคนญี่ปุ่นคร้าบ และก็พูดญี่ปุ่นครับผม (´ ∀` ; )”
อาจารย์ฝรั่ง “อ้าวจริงสิ อย่างนั้นก็ดีเลย! ผมกำลังอยากเรียนภาษาญี่ปุ่นอยู่พอดีครับ มาแลกเปลี่ยนภาษากันไหมครับ ผมจะสอนภาษาอังกฤษให้คุณ ส่วนคุณก็สอนภาษาญี่ปุ่นให้ผม ดีไหมครับ”
เป็นการทักทายกันจริงจังครั้งแรก และในสถานการณ์ตอนนั้น ผมเองก็ไม่รู้จะปฏิเสธอย่างไรได้ จึงตอบรับแกไป ผมตอบ Yes ไปแบบงงๆ และพี่แกก็ไม่ได้พูดเล่นครับ พอเจอกันทีไรก็ทักเรื่องการแลกเปลี่ยนภาษากันตลอด ผมกับอาจารย์ฝรั่งท่านนี้มีการสอนภาษาให้กันหลายต่อหลายครั้ง อาจารย์ฝรั่งท่านนี้เล่าว่ามีนักเรียนของเขาเป็นคนญี่ปุ่นที่มาเรียนภาษาอังกฤษกับเขาหลายคน จึงทำให้ผมเริ่มเข้าใจเหตุผลแล้วว่าทำไมเขาถึงอยากเรียนภาษาญี่ปุ่นด้วย
เรื่องที่อาจารย์ฝรั่งท่านนี้อยากเรียนภาษาญี่ปุ่น ผมได้ลองถามเพื่อนคุยกันเล่นๆ ว่า “คิดว่าเพราะอะไร เขาถึงอยากเรียนภาษาญี่ปุ่น” ผมกับเพื่อนคิดเหมือนกันว่า อาจจะเป็นเพราะว่ากำลังสอนภาษาอังกฤษให้กับนักเรียนผู้หญิงญี่ปุ่นคนนั้นอยู่ และคงไม่สามารถสื่อสารกันได้ล่ะมั้ง ......
ผมว่าจะถามอาจารย์ฝรั่งท่านนี้หลายครั้งว่าทำไมอยากเรียนภาษาญี่ปุ่น แต่ก็ยังไม่สบโอกาสที่จะคุยเรื่องนี้กันสักที เลยยังไม่รู้เหตุผลของแก วันหนึ่งผมพอมีเวลาว่างแล้วบังเอิญเจอแกยืนอยู่ตรงเครื่องถ่ายเอกสารพอดี จึงได้ลองถามแกว่าทำไมแกอยากเรียนภาษาญี่ปุ่น
อาจารย์ฝรั่ง ตอบมาว่า “ ทำไมผมอยากเรียนภาษาญี่ปุ่นนะเหรอ 5555 ก็เรื่องนักเรียนคนนั้นแหละ ” แล้วทำหน้ายี้เหมือนกินมะม่วงดองก็ไม่ปาน >_< เขาถามผมกลับว่า “ คุณ Leon รู้จักผู้หญิงคนนั้นด้วยเหรอครับ เอ๊ะ ผมคิดว่าคุณไม่เคยเห็นเธอซะอีก เธอเลิกเรียนภาษาแล้วครับ เธอเคยลงเรียนภาษาอังกฤษ เพราะเธออยากพูดภาษาอังกฤษให้คล่อง ผมให้การบ้านเธอกี่ทีๆ เธอก็ไม่เคยมาส่งเลยครับ ขนาดคำศัพท์ง่ายๆ เกี่ยวกับวัน เช่น วันจันทร์ วันอังคาร เธอก็ไม่ท่องจำครับ”
ผมนึกรู้เลยว่าสาวญี่ปุ่นเป็นยังไง เดาออกเลยจากทีแกเล่ามา ( สาวอยากเรียนภาษา พูดให้คล่องเหมือนเจ้าของภาษา แต่ต่างคนต่างก็ใช้คนละภาษาจะสื่อกันละเอียดๆ กันได้ยังงัย ผมคิด )
ผมพยักหน้าแล้วตอบกลับไปว่า “ อ้อ เป็นอย่างนี้นี่เองหรอครับ "
ผมเข้าใจความรู้สึกอาจารย์ฝรั่งเลยล่ะครับ ตอนที่ผมสอนภาษาญี่ปุ่นให้นักเรียนคนไทย ผมเคยให้การบ้านนักเรียนเกี่ยวกับการท่องจำคำศัพท์เรื่องวัน และหวังจะให้นักเรียนท่องจำคำศัพท์ที่บ้าน นักเรียนชาวไทยส่วนใหญ่ทำการบ้านโดยการท่องจำคำศัพท์ให้ได้ก่อนจะถึงเวลาเรียนครั้งถัดไป ( มีบางคนที่ไม่ท่อง ไม่ทำการบ้านมา แต่ผมก็ได้ให้การบ้านนั้นกลับไปฝึกฝนอีกครั้ง^_^;)
....
มาช่วยกันคิดดีกว่าว่า ทำไมจึงเกิดเคสแบบนี้กับคนญี่ปุ่นอยู่บ่อยๆ
ผมคิดว่าถ้าต้องการเรียนรู้ภาษาระดับที่สูงขึ้น แน่นอนว่าควรเรียนรู้ ฝึกฝนทักษะโดยตรงกับเจ้าของภาษา ( Native Speaker) แต่ถ้ายังเพิ่งเริ่มเรียนแบบพื้นฐานอาจจะยังไม่จำเป็นต้องเรียนกับเจ้าของภาษาก็ได้ อย่างเช่นกรณีนี้ สาวไม่รู้ภาษาอังกฤษมาก่อน อาจารย์ต่างชาติพูดภาษาญี่ปุ่นไม่ได้ ต่างฝ่ายต่างก็ไม่สามารถสอบถามเนื้อหารายละเอียดที่ต้องการได้ ไม่สามารถถ่ายทอดและสื่อสารกันได้อย่างชัดเจน นั่นเอง
ผมคิดว่าถ้าอาจารย์ฝรั่งท่านนี้ สอนภาษาอังกฤษให้นักเรียนไทยน่าจะไม่เกิดปัญหาลักษณะนี้ (เพราะนักเรียนไทยคงจะได้เคยเรียนภาษาพื้นฐานมาจากอาจารย์คนไทยบ้างแล้ว)
อ่านเอาจากสีหน้าที่อาจารย์ฝรั่งแสดงออกมาแบบงงๆ เบลอๆ ผมก็นึกเข้าใจลักษณะนิสัยของคนญี่ปุ่นเลย ( หน้าเขาบอกว่า ผมมะเข้าจายคนญี่ปุ่น ไม่เคลียร์ อธิบายยาก (´･Д･)」) ผมเองก็เป็นคนญี่ปุ่น รู้ดีเลยที่จริงอยากจะขอโทษแทน แต่ว่าก็ไม่ใช่เรื่องนัก ผมได้แต่พยักหน้ารับ และพูดตอบไปว่า “ เหตุการณ์ที่คุณเจอนี่มันพูดยากจริงๆ เหมือนคนเพิ่งเริ่มเรียนเลข แต่ก้าวกระโดดไปทำโจทย์ระดับสูงซะแล้ว ”
อีกตัวอย่าง สมมุติว่าคนที่อยากเก่งมวยไทย แต่ไม่เคยซ้อมไม่เคยมีพื้นฐาน ได้แต่ขึ้นไปให้คนเตะต่อยบนเวทีมวย มันจะทำให้เราเก่งได้ไหม แน่นอนมันเป็นไปไม่ได้ ใช่ไหมครับ
จะว่าไปไม่ใช่ว่าคนญี่ปุ่นอ่านภาษาอังกฤษไม่ได้นะครับแต่ทักษะการพูดไม่ค่อยดีเท่านั้นเอง อาจจะเป็นเพราะว่า
1. อาศัยอยู่ที่ญี่ปุ่น จึงทำให้ไม่ค่อยมีโอกาสที่จะได้พูดภาษาอื่นๆ นอกจากภาษาญี่ปุ่น
2. ภาษาต่างประเทศที่มีลักษณะคล้ายกับภาษาญี่ปุ่นมีน้อย ( ที่คล้ายกับภาษาญี่ปุ่นมีเพียงแค่ จีน เกาหลี ตุรกี )
3. รูปแบบการออกเสียงของแต่ละภาษาไม่มีการกำหนดไว้ชัดเจน
ดังนั้นคนญี่ปุ่นที่อยากเรียนภาษาอังกฤษเลือกที่จะพูดคุยกับครูฝรั่งผิวขาว แต่เป็นแบบเคสที่อาจารย์ฝรั่งท่านนี้เล่ามา ต่อให้นานเป็นปีผมว่าไม่มีทางเก่งขึ้นได้แน่นอน ยกเว้นถ้าวันหนึ่งคุณหรือใครที่เป็นคนต่างชาติต่างภาษาเกิดพลัดไปติดเกาะด้วยกัน โดยที่ไม่มีอะไรเลย ทั้งสองคนคงต้องพยายามทุกวิถีทางที่จะสื่อกันให้เข้าใจระหว่างกัน การพยายามในลักษณะแบบนี้ผมว่าคุยกันรู้เรื่องครับ ที่ญี่ปุ่นใช้หลักการติดเกาะมาทำลายกำแพงนิสัยของคนในการอบรมเข้าเป็นพนักงานขององค์กร แนวคิดการแก้ปัญหาต่างๆ จะทำได้จริงไหม ในตอนหน้าผมจะเล่าให้ฟังครับ
โรงเรียนสอนภาษาที่ผมทำงานเป็นอาจารย์สอนภาษาญี่ปุ่นอยู่ มีคอร์สเรียนภาษาอื่นๆ ด้วย มีอาจารย์ต่างชาติหลายท่าน ปกติก็ได้แต่เดินสวนกันไปมาและทักทายกันบ้างตามอัธยาศัย เพราะต่างฝ่ายต่างก็ต้องรีบเข้าห้องสอนของตนเอง ก่อนนี้ไม่นานผมเพิ่งได้มีโอกาสพูดคุยกับอาจารย์ฝรั่งคนหนึ่ง ซึ่งเป็นรุ่นพี่ในที่ทำงาน ผมกับเขาคุยกันว่า
อาจารย์ฝรั่ง “คุณ Leon คุณเป็นคนไทยรึเปล่าครับ”
ผม “ ไม่ใช่ครับ ผมเป็นคนญี่ปุ่นครับ “
อาจารย์ฝรั่ง “ ฮึ !? เป็นคนไทยที่พูดภาษาญี่ปุ่นได้ใช่ไหมครับ”
ผมคิด.. ( อ้าวก็บอกไปแล้วไงครับว่าไม่ใช่ ไม่น่าเชื่อขนาดนั้นเลยรึ! …(´・ω・ `) จึงบอกอีกทีว่า ” ไม่ใช่ครับ ผมเป็นคนญี่ปุ่นคร้าบ และก็พูดญี่ปุ่นครับผม (´ ∀` ; )”
อาจารย์ฝรั่ง “อ้าวจริงสิ อย่างนั้นก็ดีเลย! ผมกำลังอยากเรียนภาษาญี่ปุ่นอยู่พอดีครับ มาแลกเปลี่ยนภาษากันไหมครับ ผมจะสอนภาษาอังกฤษให้คุณ ส่วนคุณก็สอนภาษาญี่ปุ่นให้ผม ดีไหมครับ”
เป็นการทักทายกันจริงจังครั้งแรก และในสถานการณ์ตอนนั้น ผมเองก็ไม่รู้จะปฏิเสธอย่างไรได้ จึงตอบรับแกไป ผมตอบ Yes ไปแบบงงๆ และพี่แกก็ไม่ได้พูดเล่นครับ พอเจอกันทีไรก็ทักเรื่องการแลกเปลี่ยนภาษากันตลอด ผมกับอาจารย์ฝรั่งท่านนี้มีการสอนภาษาให้กันหลายต่อหลายครั้ง อาจารย์ฝรั่งท่านนี้เล่าว่ามีนักเรียนของเขาเป็นคนญี่ปุ่นที่มาเรียนภาษาอังกฤษกับเขาหลายคน จึงทำให้ผมเริ่มเข้าใจเหตุผลแล้วว่าทำไมเขาถึงอยากเรียนภาษาญี่ปุ่นด้วย
เรื่องที่อาจารย์ฝรั่งท่านนี้อยากเรียนภาษาญี่ปุ่น ผมได้ลองถามเพื่อนคุยกันเล่นๆ ว่า “คิดว่าเพราะอะไร เขาถึงอยากเรียนภาษาญี่ปุ่น” ผมกับเพื่อนคิดเหมือนกันว่า อาจจะเป็นเพราะว่ากำลังสอนภาษาอังกฤษให้กับนักเรียนผู้หญิงญี่ปุ่นคนนั้นอยู่ และคงไม่สามารถสื่อสารกันได้ล่ะมั้ง ......
ผมว่าจะถามอาจารย์ฝรั่งท่านนี้หลายครั้งว่าทำไมอยากเรียนภาษาญี่ปุ่น แต่ก็ยังไม่สบโอกาสที่จะคุยเรื่องนี้กันสักที เลยยังไม่รู้เหตุผลของแก วันหนึ่งผมพอมีเวลาว่างแล้วบังเอิญเจอแกยืนอยู่ตรงเครื่องถ่ายเอกสารพอดี จึงได้ลองถามแกว่าทำไมแกอยากเรียนภาษาญี่ปุ่น
อาจารย์ฝรั่ง ตอบมาว่า “ ทำไมผมอยากเรียนภาษาญี่ปุ่นนะเหรอ 5555 ก็เรื่องนักเรียนคนนั้นแหละ ” แล้วทำหน้ายี้เหมือนกินมะม่วงดองก็ไม่ปาน >_< เขาถามผมกลับว่า “ คุณ Leon รู้จักผู้หญิงคนนั้นด้วยเหรอครับ เอ๊ะ ผมคิดว่าคุณไม่เคยเห็นเธอซะอีก เธอเลิกเรียนภาษาแล้วครับ เธอเคยลงเรียนภาษาอังกฤษ เพราะเธออยากพูดภาษาอังกฤษให้คล่อง ผมให้การบ้านเธอกี่ทีๆ เธอก็ไม่เคยมาส่งเลยครับ ขนาดคำศัพท์ง่ายๆ เกี่ยวกับวัน เช่น วันจันทร์ วันอังคาร เธอก็ไม่ท่องจำครับ”
ผมนึกรู้เลยว่าสาวญี่ปุ่นเป็นยังไง เดาออกเลยจากทีแกเล่ามา ( สาวอยากเรียนภาษา พูดให้คล่องเหมือนเจ้าของภาษา แต่ต่างคนต่างก็ใช้คนละภาษาจะสื่อกันละเอียดๆ กันได้ยังงัย ผมคิด )
ผมพยักหน้าแล้วตอบกลับไปว่า “ อ้อ เป็นอย่างนี้นี่เองหรอครับ "
ผมเข้าใจความรู้สึกอาจารย์ฝรั่งเลยล่ะครับ ตอนที่ผมสอนภาษาญี่ปุ่นให้นักเรียนคนไทย ผมเคยให้การบ้านนักเรียนเกี่ยวกับการท่องจำคำศัพท์เรื่องวัน และหวังจะให้นักเรียนท่องจำคำศัพท์ที่บ้าน นักเรียนชาวไทยส่วนใหญ่ทำการบ้านโดยการท่องจำคำศัพท์ให้ได้ก่อนจะถึงเวลาเรียนครั้งถัดไป ( มีบางคนที่ไม่ท่อง ไม่ทำการบ้านมา แต่ผมก็ได้ให้การบ้านนั้นกลับไปฝึกฝนอีกครั้ง^_^;)
....
มาช่วยกันคิดดีกว่าว่า ทำไมจึงเกิดเคสแบบนี้กับคนญี่ปุ่นอยู่บ่อยๆ
ผมคิดว่าถ้าต้องการเรียนรู้ภาษาระดับที่สูงขึ้น แน่นอนว่าควรเรียนรู้ ฝึกฝนทักษะโดยตรงกับเจ้าของภาษา ( Native Speaker) แต่ถ้ายังเพิ่งเริ่มเรียนแบบพื้นฐานอาจจะยังไม่จำเป็นต้องเรียนกับเจ้าของภาษาก็ได้ อย่างเช่นกรณีนี้ สาวไม่รู้ภาษาอังกฤษมาก่อน อาจารย์ต่างชาติพูดภาษาญี่ปุ่นไม่ได้ ต่างฝ่ายต่างก็ไม่สามารถสอบถามเนื้อหารายละเอียดที่ต้องการได้ ไม่สามารถถ่ายทอดและสื่อสารกันได้อย่างชัดเจน นั่นเอง
ผมคิดว่าถ้าอาจารย์ฝรั่งท่านนี้ สอนภาษาอังกฤษให้นักเรียนไทยน่าจะไม่เกิดปัญหาลักษณะนี้ (เพราะนักเรียนไทยคงจะได้เคยเรียนภาษาพื้นฐานมาจากอาจารย์คนไทยบ้างแล้ว)
อ่านเอาจากสีหน้าที่อาจารย์ฝรั่งแสดงออกมาแบบงงๆ เบลอๆ ผมก็นึกเข้าใจลักษณะนิสัยของคนญี่ปุ่นเลย ( หน้าเขาบอกว่า ผมมะเข้าจายคนญี่ปุ่น ไม่เคลียร์ อธิบายยาก (´･Д･)」) ผมเองก็เป็นคนญี่ปุ่น รู้ดีเลยที่จริงอยากจะขอโทษแทน แต่ว่าก็ไม่ใช่เรื่องนัก ผมได้แต่พยักหน้ารับ และพูดตอบไปว่า “ เหตุการณ์ที่คุณเจอนี่มันพูดยากจริงๆ เหมือนคนเพิ่งเริ่มเรียนเลข แต่ก้าวกระโดดไปทำโจทย์ระดับสูงซะแล้ว ”
อีกตัวอย่าง สมมุติว่าคนที่อยากเก่งมวยไทย แต่ไม่เคยซ้อมไม่เคยมีพื้นฐาน ได้แต่ขึ้นไปให้คนเตะต่อยบนเวทีมวย มันจะทำให้เราเก่งได้ไหม แน่นอนมันเป็นไปไม่ได้ ใช่ไหมครับ
จะว่าไปไม่ใช่ว่าคนญี่ปุ่นอ่านภาษาอังกฤษไม่ได้นะครับแต่ทักษะการพูดไม่ค่อยดีเท่านั้นเอง อาจจะเป็นเพราะว่า
1. อาศัยอยู่ที่ญี่ปุ่น จึงทำให้ไม่ค่อยมีโอกาสที่จะได้พูดภาษาอื่นๆ นอกจากภาษาญี่ปุ่น
2. ภาษาต่างประเทศที่มีลักษณะคล้ายกับภาษาญี่ปุ่นมีน้อย ( ที่คล้ายกับภาษาญี่ปุ่นมีเพียงแค่ จีน เกาหลี ตุรกี )
3. รูปแบบการออกเสียงของแต่ละภาษาไม่มีการกำหนดไว้ชัดเจน
ดังนั้นคนญี่ปุ่นที่อยากเรียนภาษาอังกฤษเลือกที่จะพูดคุยกับครูฝรั่งผิวขาว แต่เป็นแบบเคสที่อาจารย์ฝรั่งท่านนี้เล่ามา ต่อให้นานเป็นปีผมว่าไม่มีทางเก่งขึ้นได้แน่นอน ยกเว้นถ้าวันหนึ่งคุณหรือใครที่เป็นคนต่างชาติต่างภาษาเกิดพลัดไปติดเกาะด้วยกัน โดยที่ไม่มีอะไรเลย ทั้งสองคนคงต้องพยายามทุกวิถีทางที่จะสื่อกันให้เข้าใจระหว่างกัน การพยายามในลักษณะแบบนี้ผมว่าคุยกันรู้เรื่องครับ ที่ญี่ปุ่นใช้หลักการติดเกาะมาทำลายกำแพงนิสัยของคนในการอบรมเข้าเป็นพนักงานขององค์กร แนวคิดการแก้ปัญหาต่างๆ จะทำได้จริงไหม ในตอนหน้าผมจะเล่าให้ฟังครับ
