MGRออนไลน์ -- ผู้ที่รู้จักประเทศลาว หรือ เคยเดินทางไปเยือนนครเวียงจันทน์ ย่อมจะรู้จักประตูชัยกันทุกคน แต่อาจจะมีเพียงไม่กี่คน ที่รู้จักชาวลาวคนหนึ่ง ซึ่งเป็นผู้ที่ออกแบบอนุสาวรีย์แห่งชัยชนะนี้ ในขณะที่หลายคนคิดว่า แท้จริงแล้วเป็นเพียงอนุสรณ์ ที่ย่อส่วน Arc de Triomphe หรือ "ประตูชัยปารีส" ในฝรั่งเศส และ นำไปสร้างในเมืองหลวงของลาว
ความจริงก็คือ ประตูชัยที่เห็นอยู่ในปัจจุบัน เป็นฝีมือของคุณทวดทำ ไซสิดเสนา สถาปนิกในสมัยรัฐบาลราชอาณาจักร โดยออกแบบขึ้นมาเมื่อ 59 ปีที่แล้ว เป็นแบบศิลปะลาวล้วนๆ
สื่อของทางการกล่าวว่า ในเวลาต่อมาคุณทวดยังเป็นผู้ออกแบบธงชาติ สปป.ลาว ที่เรียกกันว่า "ธงวงเดือน" ที่ใช้อยู่ในปัจจุบันอีกด้วย รวมทั้งยังเป็นผู้ออกแบบและก่อสร้าง พระบรมรูปปูนปั้นพระเจ้าไซเสดถาทิลาด บรมกษัตริย์ผู้ทรงก่อตั้งนครเวียงจันทน์ ซึ่งถูกใช้เป็นโมเดล สำหรับรูปปั้น รูปสลัก ตลอดจนอนุสรณ์สถานอื่นๆ ของพระมหาราชาพระองค์นี้อีกด้วย
ถึงกระนั้นคุณทวดทำ ก็จากไปอย่างเงียบๆ ตั้งแต่บ่ายวันที่ 1 พ.ย. รวมอายุ 102 ปี ครอบครัวที่บ้านหายโศก เมืองจันทะบูลี ได้จัดพิธีทำบุญ และสวดอุทิศส่วนกุศลอย่างเงียบๆ เป็นเวลา 5 วัน และ ฌาปนกิจคุณทวดตามประเพณี ในวันอาทิตย์ที่ผ่านมา ที่วัดเทบนิมิต (วัดธาตุฝุ่น) หลังจากนั้นจึงมีข่าวคราวผ่านสื่อ ทำให้สังคมในวงกว้างได้ทราบ และ ร่วมกันแสดงความอาลัย
หนังสือพิมพ์เวียงจันทน์ใหม่ ของทางการนครเวียงจันทน์ ที่มียอดจำหน่ายสูงสุดในลาว ได้ตีพิมพ์เผยแพร่ข่าวนี้ ในฉบับวันจันทร์ 7 พ.ย. จากนั้น ข่าวการถึงแก่กรรมของคุณทวด ก็ได้แพร่สะพัดออกไปอย่างรวดเร็ว ผ่านเฟซบุ๊ก รวมทั้งเว็บไซต์ของสำนักข่าวทางการ และ เพียงข้ามวันเท่านั้นผู้อ่านหลายร้อยคน ได้ร่วมกันแสดงความอาลัย และ สำนึกในบุญคุณของ "วีรบุรุษที่โลกลืม" คนนี้
"ขอแสดงความเสียใจมาในที่นี้ด้วย ที่เสียผู้มีพระคุณของประเทศชาติ ขอให้ท่านไปสู่ภพภูมิที่ดีเถิดสาธุ" จันทอน พาบมีไซ (Chanhthone S Phabmixay) ชาวเมืองหลวงคนหนึ่ง เขียนแสดงความรู้สึก เป็นภาษาไทย ในเฟซบุ๊กหนังสือพิมพ์ปะเทดลาว
.
2
3
4
"ຂໍໃຫ້ດວງວິນຍານຂອງທ່ານໄປສູ່ສຸກະຕິເຖີດ ເຖິງແມ່ນທ່ານຈະຈາກໄປ ແຕ່ຜົນງານຂອງທ່ານຈະຍັງຄົງຢູ່ຄູ່ຄົນລາວຕະຫລອດໄປ" Sinthavong Keoonphan เขียนแสดงความรู้บุญคุณผู้จากไป ขณะที่ชาวลาวอีกหลายคน กล่าวในวันพุธนี้ว่า ได้มีโอกาสไปร่วมทำบุญเลี้ยงพระ กับครอบครับคุณทวดทำ ในวันจันทร์กับวันอังคารที่ผ่านมา ซึ่งถือเป็นมงคลชีวิตและ ดีใจเป็นอย่างยิ่ง..
อนุสาวรีย์ประตูชัยสร้างขึ้น ในสมัยรัฐบาลราชอาณาจักร ที่มีพระเจ้าสีสะหว่างวง เป็นองค์พระประมุข เพื่อรำลึกถึงทหารลาว ที่เสียชีวิตในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 และ ทหารลาวที่เสียชีวิตหลังจากนั้น ในช่วงปีแห่งการต่อสู้ ให้ประเทศพ้นจากการเป็นอาณานิคมฝรั่งเศส เมื่อปี พ.ศ.2492 ก่อสร้างด้วยเงินช่วยเหลือจากรัฐบาลสหรัฐ ใช้ปูนซีเมนต์ซึ่งแท้จริงแล้ว เตรียมไว้เพื่อก่อสร้างสนามบิน
ในประวัติการก่อสร้าง ก็มีการระบุชื่อ นายทำ ไซยะสิดเสนา สถาปนิกชาวลาวผู้ออกแบบ โดยแบบของคุณทวดชนะ ในการแข่งขันกับแบบของสถานิกอื่นๆ อีกหลายคน ที่กรมโยธาจัดขึ้นในปี พ.ศ. 2500 ซึ่งการก่อสร้างอนุสาวรีย์เริ่มขึ้นในปีนั้น และแล้วเสร็จในอีก 11 ปีต่อมา รวมมูลค่าก่อสร้างราว 63 ล้านกีบ
คุณทวดทำได้รับเงินตอบแทน เป็นค่าออกแบบ 30,000 กีบ ซึ่งเป็นเงินมากมายพอสมควรในยุคสมัยนั้น
ในเดือน พ.ค.2518 ฝ่ายคอมมิวนิสต์ปะเทดลาว สามารถยึดครองเวียงจันทน์ได้สำเร็จ ซึ่งนำไปสู่การยึดครองทั้งประเทศ กับการประกาศ ก่อตั้ง สปป.ลาว ในวันที่ 2 ธ.ค.ปีเดียวกัน อนุสาวรีย์ประตูชัยยังอยู่ แต่ความหมายได้เปลี่ยนไป ให้เป็นชัยชนะของฝ่ายคอมมิวนิสต์
ทั้งนี้ก็เพราะถือว่า ฝ่ายปะเทดลาวเป็นกำลังอันแท้จริง ในการทำสงครามปลดปล่อย นำประเทศกับประชาชนลาว ไปสู่การมีเอกราช.
