MGRออนไลน์ -- ทางการลาวได้ประกาศข่าวอนิจกรรมของ พล.ท.สะหมาน วิยาเกต อดีตผู้นำระดับสูงคนหนึ่งของชาติ ซึ่งเป็นนักปฏิวัติในยุคแรก เป็นผู้บัญชาการทหารที่ผ่านการทำสงครามต่อต้าน ทั้งฝรั่งเศสและสหรัฐมาโชกโชน เป็นกรรมการกรมการเมือง พรรคประชาชนปฏิวัติลาวหลายสมัย เป็นอดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงป้องกันประเทศ อดีตรัฐมนตรีศึกษาธิการ อดีตประธานสภาแห่งชาติ 2 สมัย และ ยังเป็นอดีตผู้ชี้นำแนวคิด ทฤษฎีและวัฒนธรรม ศูนย์กลางพรรคอีกด้วย
คณะบริหารงานศูนย์กลางพรรค สภาแห่งชาติ รัฐบาล กระทรวงป้องกันประเทศ ศูนย์กลางแนวลาวสร้างชาติ และครอบครัววิยะเกต ได้ออกคำแถลงฉบับหนึ่งในวันศุกร์ที่ผ่านมา เกี่ยวกับการจัดพิธีศพอดีตผู้นำ โดยมีการประกอบพิธีทางศาสนาเป็นเวลา 3 วัน ที่หอประชุมสภาแห่งชาติ และ กำหนดพิธีฌาปนกิจ ในบ่ายวันจันทร์ 25 ก.ค. ที่บริเวณลานพระธาตุหลวงเวียงจันทน์ ในบริเวณเดียวกัน
คำแถลงที่รายงานผ่านสื่อต่างๆ ในวันศุกร์นี้ ระบุว่า พล.ท.สะหมานถึงแก่กรรมด้วยโรคชรา เมื่อเวลา 00.24 น. วันศุกร์ 22 ก.ค. รวมอายุ 89 ปี
ตามประวัติอย่างเป็นทางการนั้น พล.ท.สะหมาน เป็นคนเชื้อสายไทยโดยกำเนิด เกิดวันที่ 3 มี.ค. 2470 ที่หมู่บ้านดง อ.เมือง จ.พิจิตร แต่ได้ข้ามไปใช้ชีวิตและเติบโตในดินแดนลาวตั้งแต่วัยเด็ก เป็นทหารตั้งแต่อายุ 18 ปี สังกัดฝ่ายลาวอิสระ เคลื่อนไหวต่อต้านฝรั่งเศส ตามแนวชายแดนลาว-เวียดนาม ตั้งแต่ปี พ.ศ.2488 เป็นต้นมา ซึ่งเป็นปีที่สงครามโลกครั้งที่ 2 และ สงครามมหาเอเชียบูรพา ยุติลงในปี 2491 ก็ได้รับแต่งตั้งเป็นหัวหน้าการเมือง หมวดทหารลาวอิสระ กองร้อยจักรพรรดิ ประจำแขวงจำปาสัก
นั่นคือการเริ่มต้นการต่อสู้อันยาวนาน ทั้งสงครามเพื่อเอกราชจากฝรั่งเศส และ สงครามต่อต้านการครอบงำของสหรัฐ ที่สนับสนุนรัฐบาลฝ่ายราชอาณาจักรในกรุงเวียงจันทน์เมื่อก่อน ภายใต้การนำของนายไกสอน พมวิหาน เจ้าสุพานุวง กับผู้นำอาวุโสรุ่นแรกของฝ่ายคอมมิวนิสต์ปะเทดลาว
เข้าเป็นสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์อินโดจีนเมื่อปี 2492 และ เป็นรองหัวหน้าการเมืองการทหารเขตใต้ ประจำที่แขวงอัตตะปือ มียศเป็นนายพลตั้งแต่นั้น และ ปี 2497 ได้รับแต่งตั้งไปรับผิดชอบ งานจัดตั้งและงานการเมือง ที่กองบัญชาการทหารแขวงเชียงขวาง เป็นเวลาสั้นๆ
พล.ท.สะหมานดำเนินชีวิตการต่อสู้ในสงครามปลดปล่อยชาติ ประจำภาคใต้มาตลอด จนกระทั่งขึ้นเป็นผู้บัญชาการทหารเขตใต้ลาวทั้งภาค ระหว่างปี 2513-2514 และ ในระหว่างนั้น เมื่อมีการประชุมใหญ่ครั้งที่ 2 ของพรรคประชาชนปฏิวัติลาว ก็ได้รับเลือกเป็นกรรมการศูนย์กลางพรรคเป็นครั้งแรก และ ปี 2516 ได้ทำหน้าที่เป็นหัวหน้าการเมือง กองบัญชาการทหารสูงสุด กองทัพปลดปล่อยประชาชนลาว
.
เมื่อฝ่ายคอมมิวนิสต์ลาวได้ชัยในการต่อสู้ สามารถยึดนครเวียงจันทน์ได้ในเดือน ธ.ค.2518 พล.ท.สะหมาน ได้รับแต่งตั้งเป็นหัวหน้ากรมใหญ่การเมือง กองทัพประชาชน และ รองรัฐมนตรีกระทรวงป้องกันประเทศ ภายใต้ พล.อ.คำไต สีพันดอน รัฐมนตรีว่าการฯ ซึ่งเป็นผู้บัญชาการกองทัพประชาชน มาตั้งแต่วันแรกๆ นอกจากนั้นผู้อาวุโส ยังได้รับเลือกเป็นกรรมการกรมการเมืองของพรรค ตั้งแต่การประชุมใหญ่ครั้งที่ 4 หรือ "สมัชชา 4" เป็นต้นมา จนกระทั่งขอลาหยุดพักผ่อน หลังการประชุมใหญ่ครั้งที่ 8 เมื่อปี 2544 อันเนื่องมาจากปัญหาด้านสุขภาพ
อดีตผู้นำอาวุโสผ่านการทำงาน ในตำแหน่งหน้าที่สำคัญต่างๆ มามากมาย ทั้งในพรรคและในรัฐบาล รวมทั้งเคยเป็นประธานสภาแห่งชาติชุดที่ 3 เมื่อปี 2535 กับอีกสมัยหนึ่ง เมื่อปี 2540 ซึ่งเป็นสภาแห่งชาติชุดที่ 4
ในฐานะเป็นผู้ชี้นำงานแนวคิด ทฤษฎีและวัฒนธรรมของศูนย์กลางพรรค พล.ท.สะหมาน ได้เป็นหัวหน้าผู้ชี้นำ คณะกรรมการเรียบเรียงประวัติศาสตร์การทำสงครามครั้งสำคัญต่างๆ ในดินแดนลาว ซึ่งเป็นประวัติศาสตร์แห่งการต่อสู้เคียงบ่าคียงไหล่ ระหว่างกองทัพประชาชนเวียดนามและกองทัพลาวอิสระ ในครั้งอดีต ซึ่งก็คือกองทัพประชาชนลาวในเวลาต่อมา
พล.ท.สะหมานปรากฏตัวต่อสาธารณชนครั้งสุดท้าย ในเดือน ม.ค.2559 เมื่อคณะผู้แทนจากกระทรวงป้องกันประเทศชุดหนึ่ง เดินทางไปเยี่ยมเยือนและอวยพรที่บัานพักในเวียงจันทน์ เนื่องในโอกาสครบรอบปีการก่อตั้งกองทัพประชาชนลาว.
