รอยเตอร์/เอเอฟพี - เวียดนามได้กล่าวหาจีนอย่างเป็นทางการว่าละเมิดอธิปไตยของประเทศ และข้อตกลงสร้างความเชื่อมั่นเมื่อไม่นานนี้ ด้วยการนำเครื่องบินลงจอดบนลานบินที่ปักกิ่งสร้างบนเกาะเทียมที่อยู่ในบริเวณพื้นที่พิพาททะเลจีนใต้
เล หาย บิ่ง รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศของเวียดนาม กล่าวว่า ลานบินดัังกล่าวสร้างขึ้นอย่างผิดกฎหมายบนแนวปะการังเฟียรี่ครอส ในบริเวณหมู่เกาะสแปรตลีย์ ซึ่งดินแดนดังกล่าวเป็นเขตอธิปไตยของเวียดนาม
กระทรวงการต่างประเทศของจีนได้ปฏิเสธข้อร้องเรียนดังกล่าว โดยระบุว่า สิ่งที่เกิดขึ้นที่จีนระบุว่าเป็นเที่ยวบินทดสอบลานบินที่สร้างขึ้นใหม่บนแนวปะการังนั้นเกิดขึ้นภายในเขตอธิปไตยของจีน ตามการรายงานของสำนักข่าวซินหวา
ด้านสหรัฐฯ ระบุว่า เป็นเรื่องน่าวิตกว่าเที่ยวบินดังกล่าวทำให้สถานการณ์ตึงเครียดมากยิ่งขึ้น
วอชิงตันได้วิพากษ์วิจารณ์การก่อสร้างเกาะเทียมของจีนในทะเลจีนใต้ และกังวลว่า ปักกิ่งวางแผนที่จะใช้ลานบินเหล่านี้เพื่อวัตถุประสงค์ทางทหาร แม้ว่าจีนจะระบุว่าไม่มีเจตนาร้าย
โฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ระบุว่า จำเป็นต้องมีการกดดันจากบรรดาผู้อ้างสิทธิในดินแดนดังกล่าวเพื่อยุติการถมที่เพิ่มเติม การก่อสร้างสิ่งปลูกสร้างใหม่ๆ และการทหารที่ก่อให้เกิดความขัดแย้ง
“เราสนับสนุนให้ผู้ที่อ้างสิทธิทุกฝ่ายลดความตึงเครียดด้วยการละเว้นการกระทำฝ่ายเดียวที่บ่อนทำลายเสถียรภาพของภูมิภาค และหาทางแก้ไขปัญหาด้วยวิธีทางการทูต” โฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ กล่าว
จีนสร้างลานบินบนแนวปะการังเฟียรี่ครอสเสร็จสมบูรณ์เมื่อปลายปีที่ผ่านมา ที่มีรันเวย์ยาว 3,000 เมตร ห่างจากเกาะไหหลำของจีนราว 1,000 กิโลเมตร ซึ่งผู้เชี่ยวชาญด้านความมั่นคงระบุว่า ลานบินดังกล่าวสามารถรองรับเครื่องบินทหารของจีนได้เกือบทุกแบบ
ด้านโฆษกกระทรวงการต่างประเทศของจีน กล่าวว่า จีนใช้เครื่องบินพลเรือนดำเนินการเที่ยวบินทดสอบว่าลานบินได้มาตรฐานการบินพลเรือนหรือไม่
“จีนมีอำนาจอธิปไตยที่ไม่อาจโต้แย้งได้เหนือหมู่เกาะหนานซา และน่านน้ำโดยรอบ จีนจะไม่ยอมรับข้อกล่าวหาที่ไม่มีมูลความจริงจากฝ่ายเวียดนาม” หัว ชุนอิง โฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีน กล่าว
หัว ชุนอิง ยังกล่าวอีกว่า จีนหวังว่าเวียดนามจะทำงานเพื่อบรรลุการพัฒนาความสัมพันธ์ทวิภาคีอย่างมั่นคง และยั่งยืน
ด้านกระทรวงการต่างประเทศของเวียดนาม กล่าวว่า เวียดนามได้ยื่นหนังสือประท้วงต่อสถานทูตจีน และร้องขอจีนไม่ให้กระทำการดังกล่าวซ้ำอีก โดยระบุว่าเที่ยวบินดังกล่าวนั้นเป็นการละเมิดอธิปไตยของเวียดนามเหนือหมู่เกาะสแปรตลีย์อย่างร้ายแรง
นอกจากนั้น เจ้าหน้าที่เวียดนามยังเรียกร้องให้ปักกิ่งสืบสวนการเข้าปะทะ และจมเรือประมงของเวียดนามโดยเรือที่ต้องสงสัยว่าเป็นของจีน ซึ่งเหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นในบริเวณที่อยู่ห่างจากเกาะโกนก๋อ จ.กว่างจิ ของเวียดนาม ราว 60 ไมล์ทะเล ในวันศุกร์ (1)
ลูกเรือเวียดนาม 11 คน ได้รับการช่วยเหลือ แต่เรือเสียหายจมทะเล ตามการรายงานของเว็บไซต์ข่าว VNExpress ที่อ้างคำกล่าวของกัปตันเรือว่าเห็นตัวอักษรจีนบนเรือต่างชาติที่เข้าปะทะ
ห่า เล รองหัวหน้าศูนย์ติดตามเฝ้าระวังการทำประมงเวียดนาม กล่าวว่า เจ้าหน้าที่จีนได้เสนอที่จะตรวจสอบรายงานหากมีรายละเอียดเพิ่มเติม
จีนอ้างสิทธิอธิปไตยเหนือทะเลจีนใต้เกือบทั้งหมด ที่เชื่อว่าอุดมไปด้วยน้ำมัน และก๊าซอย่างมหาศาล และยังเป็นเส้นทางเดินเรือสินค้าสำคัญ และจีนได้สร้างสิ่งปลูกสร้างต่างๆ บนเกาะที่จีนควบคุมอยู่
ความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศเพื่อนบ้านคอมมิวนิสต์ตึงเครียดขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาเกี่ยวกับหมู่เกาะสแปรตลีย์ และหมู่เกาะพาราเซล
เหตุจลาจลปะทุขึ้นในเวียดนามหลังปักกิ่งเคลื่อนแท่นขุดเจาะน้ำมันเข้าในน่านน้ำพิพาทในปี 2557 และมีชาวจีนอย่างน้อย 3 คน เสียชีวิตในเหตุไม่สงบที่เกิดขึ้น และนับแต่นั้นทั้งสองฝ่ายได้พยายามที่จะฟื้นฟูความสัมพันธ์ โดยประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ของจีน ได้เดินทางเยือนฮานอยในเดือน พ.ย. แต่ในการเยือนดังกล่าวก็มีการชุมนุมประท้วงต่อต้านจีนเกิดขึ้น
ฮานอยได้เพิ่มความร่วมมือกับสหรัฐฯ ในสิ่งที่นักวิเคราะห์กล่าวว่า เป็นการป้องกันอำนาจที่เพิ่มขึ้นของจีน
นอกจากจีน และเวียดนามแล้ว ยังมีบรูไน มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ และไต้หวัน ที่อ้างสิทธิเหนือพื้นที่บางส่วนในทะเลจีนใต้แห่งนี้.