เอเอฟพี - บรรดาผู้นำชาติสมาชิกสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (อาเซียน) ในวันนี้ (4 เม.ย.) คาดว่าจะออกแถลงร่วมเรียกร้องอย่างเป็นทางการให้ตะวันตกผ่อนคลายคว่ำบาตรต่อพม่า ในช่วงท้ายการประชุมสุดยอดผู้นำอาเซียนหลังวาระส่วนใหญ่เกี่ยวกับความตึงเครียดกับจีน
ดร.สุรินทร์ พิศสุวรรณ เลขาธิการอาเซียน ระบุว่า ผู้นำ 10 ชาติสมาชิกอาเซียนยังแสดงความวิตกเกี่ยวกับแผนการปล่อยจรวดของเกาหลีเหนือ รวมทั้งความคิดเห็นต่อการเลือกตั้งซ่อมครั้งประวัติศาสตร์ของพม่า ที่ทำให้นางอองซาน ซูจี เข้าไปนั่งในรัฐสภาได้เป็นครั้งแรก ในระหว่างการประชุมประจำปีที่กรุงพนมเปญ ซึ่งบรรดาผู้นำอาเซียนเมื่อวานนี้ (3 เม.ย.) ต่างชื่นชมการปฏิรูปของพม่าที่อนุญาตให้นางอองซาน ซูจีมีส่วนร่วมในการเมือง
ประธานาธิบดีเต็งเส่งของพม่าแจ้งต่อผู้นำชาติต่างๆ หลังหารือวานนี้ว่า การเลือกตั้งซ่อมเป็นไปอย่างเสรี และยุติธรรม และเขายอมรับผลการเลือกตั้งครั้งนี้ ซึ่งประธานาธิบดีเต็งเส่งยังได้กล่าวกับผู้สื่อข่าวในภายหลังว่า การเลือกตั้งประสบความสำเร็จอย่างดี
ดร.สุรินทร์กล่าวกับผู้สื่อข่าวจากเอเอฟพีวานนี้ว่า เขาคาดหวังให้ผู้นำอาเซียนประกาศแถลงอย่างเป็นทางการในวันนี้ เรียกร้องให้มีการยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรพม่าทันที
ประธานาธิบดีเบนิโญ อาคิโน ของฟิลิปปินส์ กล่าวกับผู้สื่อข่าวว่า อาเซียนต้องแสดงให้ประชาชนที่กำลังดำเนินการปฏิรูปอยู่ในพม่าเข้าใจว่าเส้นทางที่พวกเขาเลือกนั้นเป็นทางที่ถูกต้อง และควรได้รับรางวัลตอบแทน ขณะที่นายมาร์ตี นาตาเลกาวา รัฐมนตรีต่างประเทศอินโดนีเซีย ระบุว่า มาตรการคว่ำบาตรควรยกเลิกในเวลานี้
ด้านประเด็นความตึงเครียดกับจีนเกี่ยวกับหมู่เกาะพิพาทในทะเลจีนใต้ที่อุดมด้วยทรัพยากรธรรมชาติ และเป็นเส้นทางเดินเรือสำคัญ เป็นประเด็นปัญหาที่ยากที่สุดสำหรับผู้นำชาติอาเซียน
นายอัลแบร์ต เดล โรซาริโอ รัฐมนตรีต่างประเทศฟิลิปปินส์ กล่าวว่า มีความไม่เห็นพ้องต้องกันวานนี้เกี่ยวกับการเชิญจีนเข้าร่วมร่างข้อระเบียบปฏิบัติที่มีวัตถุประสงค์เพื่อป้องกันเหตุเล็กน้อยที่เกิดขึ้นในทะเลจีนใต้ยกระดับสู่ปัญหาขนาดใหญ่
กัมพูชาที่เป็นประธานอาเซียนในปีนี้ต้องการที่จะนำจีนเข้าร่วมในกระบวนการร่างดังกล่าว แต่ฟิลิปปินส์ ไทย และเวียดนาม ระบุว่าชาติสมาชิกอาเซียนควรร่างระเบียบปฏิบัติกันภายในกลุ่มก่อนที่จะนำไปยื่นต่อจีน
“เราต้องการให้มีข้อสรุปจากอาเซียนเกิดขึ้นเสียก่อน ถึงจะสามารถหารือกับจีนต่อไป” นายสุรพงษ์ โตวิจักษณ์ชัยกุล รัฐมนตรีต่างประเทศของไทยกล่าว
ประธานาธิบดีหู จิ่นเทาของจีน เดินทางเยือนกัมพูชาก่อนที่การประชุมสุดยอดผู้นำอาเซียนจะเริ่มขึ้น ซึ่งนักวิเคราะห์หลายคนมองว่าเป็นการสร้างความกดดันต่อรัฐบาลกัมพูชาที่จะใช้บทบาทของกัมพูชาในฐานะประธานอาเซียนชะลอการเจรจาหารือเกี่ยวกับประเด็นปัญหาทะเลจีนใต้
แม้ว่าเจ้าหน้าที่กัมพูชาปฏิเสธว่ากัมพูชาถูกกดดันจากจีน แต่นายกรัฐมนตรีฮุนเซนได้ถอนประเด็นหารือเกี่ยวกับข้อพิพาทน่านน้ำ และการร่างข้อระเบียบปฏิบัติออกจากวาระการประชุมอาเซียน