“ตลาดสุขใจ” คว้ารางวัล ตลาดนัดน่าซื้อ กรมอนามัย

อีกหลักประกันเพิ่มความมั่นใจในการซื้อหาผลิตภัณฑ์อาหารบริโภคอย่างปลอดภัย เมื่อตลาดสุขใจ คว้ารางวัล “ตลาดนัดน่าซื้อระดับดีมากของประเทศ” ประจำปี 2558 โดยกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข มอบให้เมื่อเร็วๆ นี้



ด้วยจุดเด่นของตลาดแห่งนี้ เน้นให้ความสำคัญถึงที่มาของอาหารปลอดภัย โดยเฉพาะพืช ผัก ผลไม้ และข้าวจะต้องเป็นผลผลิตจากเกษตรกรที่ทำระบบอินทรีย์ภายใต้การรับรองมาตรฐานอินทรีย์สากล หรือ IFOAM (International Federation of Organic Agriculture Movements) และการรับรองแบบมีส่วนร่วม (PGS) ขณะที่สินค้าประเภทเนื้อสัตว์ อาทิ หมู ไก่ อาหารทะเล มีการคัดเลือกอย่างเคร่งครัด โดยคณะกรรมการต้องตามไปดูถึงแหล่งที่มา กระบวนการ รวมถึงวิธีการเลี้ยงต่าง ๆ อย่างเข้มงวด

ขณะเดียวกันมีทีมนักวิชาการและเจ้าหน้าที่ ของมูลนิธิสังคมสุขใจ สุ่มตรวจการปนเปื้อนของอาหารอย่างต่อเนื่อง จึงเป็นการสร้างความมั่นใจให้ผู้บริโภคมากยิ่งขึ้น และจากการประชาสัมพันธ์บอกต่อกันของเพื่อนๆ และญาติมิตร ทำให้ทุกสัปดาห์บรรยากาศในตลาดแห่งนี้ คลาคล่ำไปด้วยบรรดาคณะนักท่องเที่ยวจากกลุ่ม องค์กร เครือข่ายสังคมต่างๆ ตลอดจนกลุ่มครอบครัว จูงลูกหลาน มาเดินซื้อพืชผัก ผลไม้ และส่วนหนึ่งก็มุ่งตรงมาเพื่อลิ้มรสชาติอาหารปลอดภัย
แม้จะเปิดบริการเพียง 5 ปี แต่ตลาดแห่งนี้นับวันยิ่งมั่นคง ทำให้ผู้ซื้อหาอาหารอินทรีย์ประทับใจด้วยแนวคิดพืชผักอินทรีย์ สดจากไร่ เก็บใหม่จากสวน และขายราคาไม่แพง เพราะเป็นการขายจากเกษตรกรตัวจริง กลายที่เป็นรู้จักของคนรักษ์สุขภาพในวงกว้างจนมีผู้คนเข้ามากกว่าวันละ 1,000 คน ในช่วงวันหยุดสุดสัปดาห์ ทำให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้น ซึ่งหมายความว่าพวกเขาก็มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นด้วยเช่นกัน

อรุษ นวราช ผู้บริหารสวนสามพราน ซึ่งได้พัฒนาพื้นที่กว่า 2 ไร่เป็นตลาดสุขใจ กล่าวว่า เราพยายามต่อยอดโครงการสามพรานโมเดล ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และสำนักงานสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ภายหลังจากประสบความสำเร็จขั้นแรก ในการเปลี่ยนความคิดของเกษตรกรจำนวนหนึ่งในพื้นที่ อ.สามพราน ให้หยุดทำเกษตรแบบใช้เคมี แล้วเปลี่ยนมาทำเกษตรวิถีดั้งเดิม คือไม่ใช้สารเคมี ที่เรียกว่าเกษตรอินทรีย์
แต่ก็เกิดปัญหาตามมาด้วย คือไม่มีตลาดรองรับ ในที่สุดเขาตัดสินใจ เปลี่ยนพื้นที่จอดรถกว่า 2 ไร่ ติดถนนเพชรเกษมด้านหน้าโรงแรมในสวนสามพรานมาทำตลาดเปิดเพื่อให้เกษตรกรในโครงการมีพื้นที่จำหน่ายผลผลิตสู่ผู้บริโภคโดยตรง ซึ่งผู้บริโภคซื้อหาได้ในราคาไม่แพงเพราะเกษตรกรไม่ต้องถูกหักรายได้ให้พ่อค้าคนกลาง

ด้าน สุทิศ จิราวุฒิพงศ์ รองผู้จัดการโครงการสามพรานโมเดล บอกว่า เป้าหมายของการทำตลาดแห่งนี้ คือ อยากให้เกษตรกรในตลาดพัฒนาตนเองในการทำเกษตรอินทรีย์ที่ได้มาตรฐานสากล และการทำเกษตรอินทรีย์นั้นยังช่วยให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้นเนื่องจากต้นทุนที่ลดลง ช่วยปลดหนี้สิน ขณะเดียวกันก็ทำให้เกษตรกรมีสุขภาพดีขึ้น นับเป็นแนวทางสร้างสรรค์ชุมชนเกษตรกรอินทรีย์ที่ไปสร้างสมดุลให้กับสภาพสิ่งแวดล้อมอีกทางหนึ่ง
กระบวนคัดเลือกที่เข้มข้น

“รางวัลตลาดนัดน่าซื้อระดับดีมาก” นั้นมีกระบวนการคัดเลือกอย่างเข้มข้น นอกจากผักสด ผลไม้ที่ปลอดสารเคมีแล้ว ประเภทของอาหารแปรรูปก็ต้องผ่านการตรวจสุขลักษณะจากกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ซึ่งแสดงว่าวัตถุดิบที่ใช้ปรุงอาหารไม่ปนเปื้อนสารบอแรกซ์ ไม่มีสารเร่งเนื้อแดง ไม่ใช้สารฟอกขาว ไม่มีเชื้อราปนเปื้อนในประเภทอาหารหมักดอง และต้องไม่มีสารฟอร์มาลินตกค้าง เช่นเดียวกับอาหารแปรรูปที่ผลิตจากกลุ่มแม่บ้านต้องได้รับรองมาตรฐานสํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)

“หัวใจสำคัญของการจัดการตลาดสุขใจ นอกจากสินค้าที่ผ่านการคัดสรรแล้ว ผู้ค้าเองจะต้องเป็นผู้ผลิตโดยตรง ไม่มีสินค้าที่ซื้อมาขาย ไม่มีระบบพ่อค้าคนกลาง เพราะต้องการเชื่อมสัมพันธ์ ก่อให้เกิดเรื่องเล่าระหว่างคนขายกับคนซื้อ อย่างฝรั่งอินทรีย์ เป็นสินค้าขายดีของที่นี่ กรรมวิธีผลิตจากอินทรีย์ทำให้ผลไม้ลูกบิดเบี้ยว แต่เมื่อเกิดการพูดคุยทำให้ลูกค้ามั่นใจ หรือสามารถเดินทางไปท่องเที่ยวชมสวนได้ด้วย ขณะที่การบริหารจัดการของตลาดมีการดึงเกษตรกรเข้ามามีส่วนร่วม เป็นกรรมการ ซึ่งแม่ค้าด้วยกันเอง จะทำหน้าที่ช่วยกันตรวจสอบคุณภาพ และคัดเลือกผู้มาค้าขายด้วย ” สุทิศ ให้ข้อมูลเพิ่มเติม


อาหาร ผักผลไม้อินทรีย์ ยอดนิยม

สำหรับสินค้าที่ควรซื้อกลับไปเมื่อมาถึงตลาดสุขใจ ก็คือผักพื้นบ้านที่อุดมคุณคุณค่าและสารอาหาร เช่น ถั่วฝักยาว มะเขือ พริก ขิงข่า ตะไคร้ ผักบุ้ง มะนาว ไผ่ตงลืมแล้ง ที่มีผลผลิตทั้งปี นอกจากนี้ยังมีผลไม้ชนิดต่างๆ เช่น ฝรั่ง ส้มโอ กล้วยน้ำว้า มะเฟือง มะพร้าวน้ำหอม ตลอดจนข้าวสารอินทรีย์หลากหลายชนิด

ส่วนสินค้าประเภทเนื้อสัตว์ ที่กำลังขึ้นชื่อของตลาดสุขใจคือ ไก่ตะเภาทอง ที่เกิดจากผลงานวิจัยของ อ.สุชาติ สงวนพันธุ์ คณะจากภาควิชาสัตว์บาล ม.เกษตรศาสตร์ เป็นไก่พื้นบ้านพันธุ์ตะเภาทอง มาผสมกับไก่พื้นเมืองจีน ชื่อว่าไก่สามเหลือง (ซาอึ้ง) ทำให้ไก่ที่ได้มีเนื้อนุ่ม รสชาติดี เพราะเลี้ยงแบบธรรมชาติ ใช้เวลาเลี้ยงนาน 4-5 เดือน ไม่ใช้วัคซีนและสารเร่งโต รวมถึง หมูหลุมจากราชบุรี ที่เน้นการเลี้ยงหมูให้มีความสุข ไม่ใช้สารเร่งเนื้อแดง และไม่ฉีดวัคซีนในตัวหมู แต่ใช้สมุนไพรแทนเมื่อหมู่เกิดโรค รวมทั้งการใช้น้ำหมักชีวภาพในการกำจัดกลิ่นในคอกหมู

ในส่วนร้านอาหารแปรรูปนั้นมีทั้งร้านอาหารยอดนิยม ผัดไทย ส้มตำ ก๋วยเตี๋ยว ลูกชิ้นปิ้ง ข้าวโพดปิ้ง กล้วยปิ้ง บ้าปิ่น ขนมจีน ขนมไทยอีกหลากหลายชนิด

ขณะที่บรรยากาศตลาดสุขใจ ดูอบอุ่น สบายๆ ภายใต้โรงเรือนที่หลังคามุงด้วยแฝก มีร้านค้าทั้งหมด 60 แผง ที่นี่เป็นตลาดรักษ์สิ่งแวดล้อม ปลอดการใช้ภาชนะโฟม มีการใช้วัสดุธรรมชาติ อย่างไม้กลัด ส่วนถุงพลาสติกก็ใช้แบบที่ย่อยสลายได้ ร้านใดที่ผลผลิตผ่านมาตรฐานอินทรีย์ เกษตรกรก็นำใบรับรองมาวางที่หน้าร้านเพื่อสร้างความเชื่อมั่นแก่ผู้บริโภค