บ้านปูฯ หนุนเกษตรพอเพียง เดินหน้า “ครัวชุมชน” สู่อาชีพที่ยั่งยืน

จากมหาอุทกภัยปี 2554 เป็นเวลากว่า 3 ปีที่ บริษัท บ้านปู จำกัด (มหาชน) มีความมุ่งมั่นในการช่วยเหลือด้วยการฟื้นฟูและพัฒนาชุมชนที่ได้รับผลกระทบจากน้ำท่วม ให้เปลี่ยนเป็นชุมชนต้นแบบที่สามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน และพร้อมรับมือกับภัยพิบัติที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต
บ้านปู จึงเดินหน้าโครงการ “บ้านปูฯ ฟื้นฟูพื้นที่ประสบภัยและการพัฒนาอย่างยั่งยืน ชุมชนบ้านเขาสมอคอน” ที่บ้านเขาสมอคอน จังหวัดลพบุรี โดยการเข้าไปช่วยเหลือชุมชนหมู่ที่ 1, 2 และ 3 ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจากภัยน้ำท่วมอย่างหนัก

อุดมลักษณ์ โอฬาร ผู้อำนวยการสายอาวุโส-องค์กรสัมพันธ์ บริษัท บ้านปู จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า ทางบ้านปูฯ และชาวบ้านมีความมุ่งมั่นพัฒนาบ้านเขาสมอคอนให้เป็นชุมชนต้นแบบที่เข้มแข็ง และพึ่งพาตนเองได้ในระยะยาว โดยเน้นที่การเติมความรู้สร้างความเข้าใจและแนะนำวิถีเกษตรทางเลือกหลายรูปแบบที่สอดคล้องกับความต้องการของชาวบ้าน รวมถึงการถ่ายทอดทักษะการบริหารจัดการเพื่อปูทางสู่การพัฒนาอาชีพอย่างยั่งยืน
ปัจจุบันบริษัทฯ ได้ดำเนินกิจกรรมในระยะยาว ตามเจตนารมณ์ของบ้านปูฯ ซึ่งเน้นในการเพิ่มศักยภาพของชุมชนในการบริหารจัดการตนเองได้ เช่น โครงการส่งเสริมการพัฒนาอย่างยั่งยืน เพื่อเพิ่มรายได้ให้แก่ชาวบ้านในช่วงนอกฤดูทำนา
ซึ่งในขณะนี้ ชุมชนบ้านเขาสมอคอน มีสมาชิกร่วมปลูกมะนาวนอกฤดูทั้งสิ้น 39 ราย ปลูกมะนาวในโครงการทั้งหมด 114 ต้น นอกโครงการ 137 ต้น รวม 251 ต้น ขณะที่การปลูกต้นชะอมมีสมาชิกร่วมโครงการ 20 ราย โดยมีจำนวนต้นชะอมรวม 1,430 ต้น พร้อมได้ส่งเสริมวิธีการทำนาอินทรีย์ ผ่านการประสานกับศูนย์วิทยาศาสตร์ข้าว มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน โดยปัจจุบันมีชาวนาเข้าร่วมโครงการนำร่องปลูกข้าวอินทรีย์ “สินเหล็ก เขาสมอคอน” ซึ่งถือว่าเป็นสุดยอดพันธุ์ข้าวที่ดีต่อสุขภาพ จำนวน 4 ครัวเรือน ครอบคลุมพื้นที่กว่า 65 ไร่
การทำเกษตรนอกฤดูทำนานั้นถือเป็นอีกหนึ่งก้าวในการฟื้นฟู และพัฒนาชุมชนบ้านเขาสมอคอนอย่างยั่งยืน แม้จะไม่ใช่การพัฒนาอย่างรวดเร็ว แต่เป็นการพัฒนาที่มั่นคงในการทำอาชีพเกษตรที่ชาวบ้านมีส่วนในกระบวนการเรียนรู้ ซึ่งความสำเร็จนี้ไม่ได้เกิดจากการสนับสนุนด้านเงินทุน องค์ความรู้ หรือการเป็นพี่เลี้ยงจากบ้านปูฯ เท่านั้น แต่เป็นการร่วมมือร่วมใจของผู้นำและคนในชุมชนเช่นกัน
“โครงการเหล่านี้ ยังเป็นกรณีศึกษาเพื่อให้ชาวบ้านได้พัฒนาทักษะการบริหารจัดการ รวมทั้งสร้างการมีส่วนร่วมในระบบการทำงานร่วมกัน ซึ่งหากขาดสิ่งเหล่านี้ไปจะไม่สามารถสำเร็จได้ เราจึงหวังว่าชุมชนบ้านเขาสมอคอนจะเป็นอีกหนึ่งชุมชนตัวอย่างที่มีการทำเกษตรแบบพอเพียง เพื่อเดินหน้าสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน ทั้งยังเป็นต้นแบบให้กับชุมชนอื่นๆ หรือคนทั่วไปที่พบกับความสูญเสียหรือล้มเหลวจากเหตุการณ์ที่ไม่คาดฝัน เพื่อเป็นแรงให้ลุกขึ้นสู้เหมือนชุมชนบ้านเขาสมอคอน” อุดมลักษณ์ โอฬาร กล่าว



เจตนารมณ์ของบ้านปูฯ
บ้านปูฯ มุ่งให้ความสำคัญในการพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืนและการยึดมั่นในแนวคิด “พลังความรู้...พลังแห่งการเปลี่ยนแปลงและพัฒนา” โดยมีการจัดกิจกรรมในระยะสั้น ได้แก่ การซ่อมแซมและฟื้นฟูชุมชนให้กลับคืนสู่สภาวะปกติ และเพื่อให้สมาชิกชุมชนบ้านเขาสมอคอนสามารถดำเนินชีวิตประจำวัน รวมทั้งสามารถประกอบอาชีพได้ตามปกติ
ต่อมาทำกิจกรรมระยะกลาง โดยเน้นการฟื้นฟูและการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชน อย่างการจัดตั้งกองทุน “กลุ่มสัจจะชาวบ้านเขาสมอคอน” เพื่อให้ชาวบ้านเรียนรู้การบริหารจัดการเงินทุนร่วมกัน เพื่อให้ชาวบ้านยืมปุ๋ยไปใช้ในการทำนาและนำเงินค่าปุ๋ยมาคืนกองทุนฯ เพื่อลดหนี้สินของเกษตรกร นอกจากนี้ยังจัดตั้งกลุ่มเยาวชนจิตอาสา เพื่อส่งเสริมกิจกรรมสร้างสรรค์แก่คนรุ่นใหม่ เช่น กิจกรรมสันทนาการในงานวันแม่ หรือจัดอบรมเชิงปฏิบัติการเตรียมพร้อมรับภัยพิบัติ เป็นต้น เพื่อให้เป็นพลังในการขับเคลื่อนการพัฒนาชุมชนต่อไป
สำหรับรากฐานของการสำนึกรับผิดชอบต่อสังคมของบ้านปูฯ คือ “ทำด้วยใจ” เป็นการดำเนินกิจกรรมเพื่อสังคม และเป็นความรับผิดชอบที่พวกเราทุกคน “ทำด้วยใจ” หรือ “Do by Heart” ซึ่งอยู่บนพื้นฐานของความจริงใจ จริงจัง และเต็มใจ อย่างแท้จริง โดยการ “ทำด้วยใจ” นี้ ไม่เป็นเพียงการสร้างความภาคภูมิใจให้กับชาวบ้านปูฯ เท่านั้น แต่ยังเป็นแรงผลักดันให้พวกเราทุกคนมีกำลังใจที่จะดำเนินกิจกรรมต่างๆ เพื่อสร้างประโยชน์อย่างยั่งยืนให้แก่ชุมชนและสังคมที่เราได้เข้าไปดำเนินธุรกิจอย่างต่อเนื่อง