วันนี้ โครงการ “บำบัดน้ำเสียชุมชนก่อนปล่อยลงสู่แม่น้ำแม่กลอง” ของ ชุมชนท่าน้ำชุกโดน อำเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี เป็นอีกผลงานที่ใช้เป็นกรณีศึกษาสำหรับการพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อสร้างประโยชน์ทั้งต่อชุมชน และยังช่วยอนุรักษ์แหล่งน้ำเพื่อส่วนรวมซึ่งก่อประโยชน์อย่างยั่งยืน
ก่อนหน้า ในปี 2550 เอสซีจี เปเปอร์ และชุมชนท่าน้ำชุกโดน ได้เข้ามาร่วมช่วยกันคิดจัดการบำบัดน้ำเสียชุมชนระดับครัวเรือนก่อนปล่อยลงสู่แม่น้ำแม่กลองที่ไม่มีการบำบัดน้ำเสีย มาถึงวันนี้ก็อาจจะทำให้คุณภาพน้ำซึ่งเป็นแม่น้ำสายหลักของจังหวัด ขาดแหล่งน้ำดิบที่มีคุณภาพปลอดภัยส่งไปให้กรุงเทพมหานครสำหรับใช้ผลิตน้ำประปา
บำเพ็ญ รัตนากร ประธานชุมชนท่าน้ำชุกโดน เล่าว่า เมื่อก่อนชุมชนท่าน้ำชุกโดนมีปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม จากปริมาณขยะ และวัชพืชที่มีจำนวนมาก น้ำเสีย จึงไม่มีระบบบำบัดรองรับได้ทั่วถึง ส่วนใหญ่ก็ระบายลงสู่แม่น้ำแม่กลองโดยตรง ทำให้กลายเป็นแหล่งที่มีความเสี่ยงต่อการเพาะเชื้อโรคจนไม่สามารถนำพื้นที่มาสร้างประโยชน์ และ เนื่องจากที่นี่เป็นพื้นที่ราชพัสดุ การจัดการท่อระบายน้ำจากชุมชนจึงไม่สามารถเชื่อมต่อเข้าระบบบำบัดรวมของเทศบาลเมือง อีกทั้งความต่างระดับของพื้นที่ ตามโครงสร้างของผังเมือง และการมีผักตบชวาจำนวนมากส่งผลกระทบต่อการทำประมง และการสัญจรทางน้ำ ในที่สุดได้ทำให้น้ำเน่าเสีย
“มาปัจจุบันที่นี่กลายเป็นอีกชุมชนที่เปลี่ยนจากพื้นที่สีแดงเป็นสีเขียว เพราะประชาชนยากจน ทำให้ส่วนหนึ่งหลงทางโดยหันไปค้ายาเสพติด แต่หลังจากเข้าร่วมพัฒนาร่วมกับ เอสซีจี เปเปอร์ ก็สามารถแก้ปัญหาเหล่านี้ไปด้วย สำหรับการบำบัดน้ำเสียชุมชนระดับครัวเรือนก่อนปล่อยลงสู่แม่น้ำแม่กลองยังได้ถูกต่อยอดโดยการปรับปรุงพื้นที่ให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจของจังหวัด ข้อสำคัญทำให้ชุมชนมีจิตสำนึกในการใช้น้ำอย่างมีประสิทธิภาพ และคนส่วนใหญ่หันมาประกอบอาชีพที่สุจริต”
จึงเป็นผลสำเร็จจากการทำให้คนในชุมชนได้เรียนรู้ และจัดการตามแนวพระราชดำริ จนเกิดคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ปัจจุบันนี้ชุมชนชุกโดนมีบ่อดักไขมัน และนำไขมันที่ได้มาหมักเป็นแก๊ส LPG และการทำปุ๋ยน้ำชีวภาพที่ได้จากผักตบชวามาทำเป็นปุ๋ยอินทรีย์ รวมถึงการปรับปรุงพื้นที่ริมแม่น้ำด้วยการใช้ผักตบชวาทำเป็นแปลงผักลอยน้ำ ต่อยอดด้วยการส่งเสริมและสนับสนุนอาชีพที่เป็นภูมิปัญญาไทย เช่น การทำน้ำยาล้างจาน ปลูกผักปลอดสารพิษโดยใช้ปุ๋ยชีวภาพที่ผลิตได้เอง
จากการดำเนินการเพียงไม่กี่ปี โครงการนี้ถูกต่อยอดจนทำให้น้ำที่ปล่อยจากบ่อดักไขมันมีคุณภาพดียิ่งขึ้นด้วยการขุดคลองไส้ไก่สำหรับชะลอการไหลของน้ำ ทำให้เกิดการตกตะกอน และเพิ่มออกซิเจนในน้ำ น้ำที่ปล่อยลงแม่น้ำจึงมีคุณภาพที่ดี ข้อสำคัญโครงการนี้สามารถบ่มเพาะจิตสำนึกสาธารณะสำหรับการใช้น้ำของชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ความร่วมมือในการพัฒนาชุมชนท่าน้ำชุกโดนของ เอสซีจี เปเปอร์ ในเครือเอสซีจี เป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมเปิดบ้านร่วมเฉลิมฉลองในโอกาสเอสซีจี ครบรอบ100 ปี โดยให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกส่วนได้เข้าเยี่ยมชมในกิจกรรม “เอสซีจี เปเปอร์เปิดบ้านสู่ความยั่งยืน” ภายใต้แนวคิด “Thinking forward for Sustainability : คิดไกลเพื่ออนาคต”
