สัญญาณเตือนความเสี่ยง ‘นิ่วในถุงน้ำดี’

หลายคนคงมีความสุขและให้รางวัลชีวิตตัวเองด้วยการรับประทานอาหารอร่อย ๆ ไม่ว่าจะเป็นบุฟเฟต์ชาบู หมูกะทะ หรือแม้แต่ปิ้งย่าง เพราะอาหารเหล่านี้จะช่วยเยียวยาทำให้เรารู้สึกหายเหนื่อยและมีความสุข แต่หลาย ๆ คนคงลืมไปว่าอาหารทอด อาหารปิ้งย่างไขมันสูงเหล่านี้ เป็นสาเหตุและบ่อเกิดของโรคร้ายต่าง ๆ ซึ่งมีโรคอันตรายที่หลายคนอาจไม่คุ้นแต่ปัจจุบันมีการพบว่าเป็นกันมากขึ้นนั้นคือ “นิ่วในถุงน้ำดี” และทางออกเดียวหากเป็นคือการผ่าตัดเท่านั้น
นิ่วในถุงน้ำดี คือ ตะกอนของแข็งที่สะสมอยู่ในถุงน้ำดีมีขนาดเล็กเท่าเม็ดทรายหรืออาจใหญ่เท่าลูกมะกรูด ซึ่งตะกอนดังกล่าวจะอุดตันอยู่ในถุงน้ำดีเป็นจำนวนมาก โดยถุงน้ำดีมีหน้าที่ทำให้น้ำดีเข้มข้นเพื่อสำหรับขับน้ำดีไปคลุกเคล้ากับอาหาร

น้ำดี มีหน้าที่ดักจับไขมันเพื่อดูดซึมเข้าสู่ร่างกายจึงทำให้เมื่อเกิดนิ่วการทำงานของถุงน้ำดีก็จะผิดปกติและส่งผลกระทบต่อน้ำดี และหากนิ่วไปอุดตันในท่อน้ำดีใหญ่อาจทำให้เกิดตับอ่อนอักเสบมีอันตรายถึงขั้นเสียชีวิตได้


นิ่วในถุงน้ำดีแบ่งออกได้ 2 ชนิด

ชนิดเกิดจากคอเรสเตอรอล พบได้มากที่สุดคิดเป็นร้อยละ 80 ของผู้ที่เป็นนิ่วในถุงน้ำดี เกิดจากการมีคอเรสเตอรอลมากเกินไปจึงไปเกาะจับกันในถุงน้ำดีจนทำให้ถุงน้ำดีทำงานผิดปกติ

ชนิดเกิดจากเม็ดสีบิลิรูบิน นิ่วชนิดนี้จะมีขนาดเล็กกว่าชนิดคอลเรสเตอรอลมักพบในผู้ป่วยตับแข็งหรือผู้ที่มีภาวะผิดปกติของเลือด เช่น โลหิตจาง

อาการที่บ่งบอกความเสี่ยงเกิดนิ่วในถุงน้ำดี

- คลื่นไส้ อาเจียนบ่อย ๆ
- มีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย
- แสบอก มีลมในกระเพาะอาหาร
- หลังรับประทานอาหารที่มีความมันรู้สึกเสียดท้อง แน่นท้องบริเวณลิ้นปี่
- ปวดท้องอย่างรุนแรงบริเวณช่วงท้องบนด้านขวาและปวดต่อเนื่องเป็นเวลานาน
- ในบางรายอาจมีไข้ ปวดท้องใต้ชายโครงด้านขวา บริเวณตำแหน่งของถุงน้ำดีมีภาวะตัวเหลือง ตาเหลือง


ปัจจัยในการเกิดนิ่วในถุงน้ำดี

- ความอ้วน ถือเป็นตัวการสำคัญในการเกิดเพราะเป็นสาเหตุของการทำให้คอเลสเตอรอลในน้ำดีเพิ่มขึ้น
- การรับประทานอาหารไขมันสูง เช่น บุฟเฟต์ ชาบู ปิ้งย่าง ซึ่งเป็นสาเหตุของความอ้วน
- การไม่ออกกำลังกาย
- ไม่รับประทานผัก
- อายุที่มากขึ้น ช่วงอายุ 40 ปีขึ้นไประบบเผาพลาญของร่างกายจะลดลงทำให้เกิดการสะสมของคอเรสเตอรอลมากขึ้น
- เพศ โรคนิ่วในถุงน้ำดีจะเกิดขึ้นในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย
- การรับประทานยาคุมกำเนิดหรือฮอร์โมนทดแทน เนื่องจากฮอร์โมนเอสโตรเจนมีส่วนในการเพิ่มปริมาณคอเรสเตอรอลในถุงน้ำดี
- พันธุกรรม หากมีคนในครอบครัวเป็นโรคนิ่วในถุงน้ำดีก็จะมีโอกาสเสี่ยงเป็นเช่นกัน


การรักษาโรคนิ่วในถึงน้ำดี

โรคนิ่วในถุงน้ำดีหากตรวจพบแล้ววิธีการรักษาที่ดีที่สุดคือการผ่าตัด ซึ่งการผ่าตัดแบบเดิมคือการผ่าตัดแบบเปิดช่องท้องทำให้มีแผลที่ใหญ่ทำให้ผู้ป่วยบอบช้ำ เสียเลือดมาก มีภาวะเสี่ยงและต้องใช้เวลาพักฟื้นนาน แต่ปัจจุบันมีความปลอดภัยมากขึ้นเนื่องจากใช้การผ่าตัดด้วยกล้อง โดยการเจาะรูเล็ก ๆ ขนาดไม่ถึง 1 เซนติเมตร รวม 3 จุด แล้วสอดกล้องไปพร้อมเครื่องมือผ่าตัดขนาดเล็กผ่ารูหน้าท้องที่เจาะเข้าไปทำการผ่าตัดรักษา การรักษาด้วยวิธีนี้ทำให้ผู้ผ่าตัดฟื้นตัวเร็วและกลับไปพักฟื้นที่บ้านได้ และในผู้ป่วยที่ทำการผ่าตัดควรรับประทานอาหารประเภท ผัก ปลามากขึ้นและลดอาหารที่มันลงเพื่อเสริมสุขภาพให้ดีขึ้น

โรคนิ่วในถุงน้ำดีนั้นอาจไม่แสดงอาการให้เห็นชัดเจนในช่วงแรก ส่วนใหญ่นั้นจะทราบเมื่อไปตรวจสุขภาพอย่างละเอียดแต่ทั้งนี้เราสามารถสังเกตอาการที่เป็นสัญญาณเตือนได้ และหากเราป้องกันไม่รับประทานอาหารที่เสี่ยงต่อการเกิดนิ่วในถูกน้ำดีได้ก็จะช่วยให้เราปลอดภัยจากโรคร้ายนี้มากขึ้น

ขอบคุณข้อมูลอ้างอิงประกอบจาก : โรงพยาบาลพญาไท 3, กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข, โรงพยาบาลเพชรเวช