แม้ว่าอวัยวะในร่างกายเสื่อมไปตามเวลาก็จริง แต่เราสามารถยืดอายุของอวัยวะต่าง ๆ ให้สามารถคงการทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพอยู่เสมอได้
และนี่ก็คือวิธีการดี ๆ ที่จะช่วยยืดอายุ 10 อวัยวะสำคัญของร่างกาย
โดยข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ ดร.โรแนน แฟคโทรา แห่งสถาบันการแพทย์ Cleveland Clinic ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้แนะนำวิธียืดอายุอวัยวะต่าง ๆ ไว้ในนิตยสาร Times ดังนี้
1. สมอง
หลังอายุ 70 ปี จะเริ่มพบความผิดปกติที่เกิดจากความเสื่อมของสมอง ซึ่งมักเกิดขึ้นอย่างช้า ๆ ไม่ได้เกิดขึ้นอย่างฉับพลันในคราวเดียว
วิธียืดอายุสมอง ทำได้ดังนี้
1. นิวโรบิกส์ เอ็กเซอร์ไซส์ (Neurobics Exercise) หรือการทำกิจกรรมที่ต้องใช้มือทั้ง 2 ข้าง ทำงานประสานกัน เช่น ทำสวน เย็บผ้า ทำกับข้าว ช่วยให้สมองทั้งซีกซ้ายและขวาได้รับการกระตุ้นและทำงานไปพร้อมกัน
2. กิน ปลาทะเล ถั่วเปลือกแข็ง และธัญพืช แหล่งสุดยอดสารอาหารบำรุงเป็นประจำ .
3. ฝึกเจริญสติก่อนนอน ใช้วิธีกำหนดรู้ลมหายใจเข้าและออก จนกว่าจะหลับ ช่วยลดความเครียดและทำให้สมองปลอดโปร่งในวันรุ่งขึ้น
2. ดวงตา
หลังอายุ 40 ปี ต่อจากนั้น ทุก ๆ ปี ดวงตา จอประสาตา เลนส์ตาจะเสื่อมลง ในอัตราที่ไม่สม่ำเสมอ ขึ้นอยู่กับรูปแบบกิจกรรมในชีวิตประจำวัน
วิธียืดอายุดวงตา ทำได้ดังนี้
1. สวมแว่นกันแดด ก่อนทำกิจกรรมกลางแจ้งทุกครั้ง
2. ผู้ที่ทำงานกับคอมพิวเตอร์ ควรพักสายทุก ๆ 45 นาที อย่างน้อย 5-10 นาที
3. งดใช้โทรศัพท์มือถือหรือแท็บเล็ตก่อนนอน
3. หู
หลังอายุ 60 ปี การได้ยินจะค่อย ๆ ลดลงทุกปี และทุก ๆ 1 ใน 3 คนมีปัญหาเรื่องการได้ยินเมื่อเข้าสู่วัยนี้
วิธียืดอายุหู ทำได้ดังนี้
1. หลีกเลี่ยงการทำงานหรืออาศัยอยู่ในที่ ๆ มีเสียงดัง หากจำเป็นต้องใส่เครื่องป้องกัน
2. งดสั่งน้ำมูกแรง ๆ หรือ กลั้นจามเพราะอาจทำให้เยื่อแก้วหูมีปัญหา
3. งดแคะหูเอง เพราะขี้หูเป็นขี้ผึ้งรักษาความชุ่มชื้นตามธรรมชาติ การแคะหูทำให้เกิดการอักเสบและเยื่อแก้วหูฉีกขาดได้
4. ปอด
หลังอายุ 30 ปี ต่อจากนั้น ทุก ๆ ปี ประสิทธิภาพการทำงานของปอดจะลดลงราวร้อยละ 1
วิธียืดอายุปอด ทำได้ดังนี้
1. ว่ายน้ำ หรือ วิ่ง อย่างน้อยวันละ 45 นาที – 1 ชั่วโมง
2. ใช้สมุนไพรไทยปรับธาตุ จิบยาตรีผลา ก่อนอาหารเช้า-เย็น ครั้งละ 1 แก้ว มีสรรพคุณช่วยปรับธาตุ บำรุงปอด แก้ไอ ลดเสมหะได้
3. หลีกเลี่ยง ควันธูป ควันจากการประกอบอาหาร ฝุ่นขนาดเล็ก และสารเคมีที่มีไอระเหยต่าง ๆ
5. หัวใจ
หลังอายุ 65 ปี จะเริ่มมีโอกาสเป็นโรคหัวใจ เนื่องจากกล้ามเนื้อหัวใจที่ลดลงสวนทางกับอัตราการหนาตัวของผนังหัวใจที่เพิ่มขึ้นเมื่ออายุ 20-30 ปี เฉลี่ยทุกๆ 10 ปี อัตราการสูบฉีดโลหิตสูงสุดจะลดลงราวร้อยละ 10
วิธียืดอายุหัวใจ ทำได้ดังนี้
1. งดอาหารหวาน มัน เค็ม รักษาความดันโลหิตและน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
2. ว่ายน้ำ เดิน วิ่ง โยคะ ร่วมถึงการยกน้ำหนัก ช่วยให้หัวใจทำงานต่อเนื่อง กล้ามเนื้อหัวใจแข็งแรง
3. ปลูกต้นไม้ ไปทำกิจกรรมในสวนสาธารณะ หรือมีสัตว์เลี้ยง ผู้ที่มีงานอดิเรกเหล่านี้ มีความเสี่ยงโรคหัวใจน้อยกว่าคนทั่วไป
6. ไต
หลังอายุ 50 ปี ไตจะเริ่มเสื่อมลงทีละน้อย ๆ จนคุณแทบไม่รู้สึก
วิธียืดอายุไต ทำได้ดังนี้
1. ดื่มน้ำให้เพียงพอ สถาบันการแพทย์แห่งสหรัฐอเมริกา (Institute of Medicine : IOM) ระบุว่า ผู้ชายอายุ 19 ปีขึ้นไป ต้องดื่มน้ำถึง 13 แก้วต่อวัน ขณะที่ผู้หญิงวัยเดียวกันต้องการน้ำวันละ 9 แก้ว
2. งดปรุงแต่งรสอาหารโดยไม่จำเป็น ไม่ว่าจะเป็น น้ำตาล เกลือ หรือซอสต่าง ๆ
3. ควบคุมน้ำหนักตัวและความดันโลหิตไม่ให้เกินเกณฑ์มาตรฐาน
7. สำไส้
หลังอายุ 60 ปี ปุ่มเล็ก ๆ ที่ทำหน้าที่ดูดซึมสารอาหารในลำไส้เล็กจะบางลง ร่างกายจึงดูดซึมสารอาหารได้น้อยลงตามไปด้วย
วิธียืดอายุลำไส้ ทำได้ดังนี้
1. กินอาหารย่อยง่าย กินปลา ถั่ว เห็ด รวมถึงผักผลไม้ให้มากขึ้น หลีกเลี่ยงอาหารทอด
2. กินโยเกิร์ต 1 ถ้วยทุกวัน เสริมโปรไบโอติก เพิ่มปริมาณแบคทีเรียดีในลำไส้
3. ฝึกโยคะ 4 ท่าช่วยระบบย่อยทุกเช้าหลังตื่นนอน ดังนี้ ท่าแมว ท่าสุนัข ท่าสามเหลี่ยม ท่าสะพาน และปิดท้ายด้วยท่าศพ ครั้งละ 3-5 ลมหายใจ แต่ละท่าทำ 5 ครั้ง นับเป็น 1 เซ็ต
8. ผิวหนัง
หลังอายุ 18 ปี ต่อจากนั้น ทุกๆ ปี คอลลาเจนและอิลาสตินในผิวหนังจะลดลงประมาณร้อยละ 1
วิธียืดอายุผิวหนัง ทำได้ดังนี้
1. ทาครีมกันแดดที่มีส่วนผสมของไทเทเนียมหรือสังกะสีเป็นประจำ
2. กินถั่วเปลือกแข็ง ผลไม้ตระกูลส้มและเบอร์รี่ เป็นประจำ
3. มาร์คหน้าด้วยโยเกิร์ตผสมข้าวโอ๊ต หรือ ใช้วุ้นจากว่านหางจระเข้ เพื่อฟื้นฟูผิวหลังออกแดดเสมอ
9. กระดูก
หลังอายุ 35 ปี ต่อจากนั้น ทุกๆ ปี ความหนาแน่นของมวลกระดูกจะลดลงราวร้อยละ 1 และจะมีอัตราลดลงเร็วขึ้นเมื่อเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน (ในเพศหญิง)
วิธียืดอายุกระดูก ทำได้ดังนี้
1. ยกน้ำหนัก หรือ กระโดดขึ้น-ลง 20 ครั้ง วันละ 2 เซ็ต
2. เพิ่มเมนูไทย ๆ เปี่ยมแคลเซียม เช่น น้ำพริกกะปิปลาทูทอดกับผักสด อย่างน้อย 3-4 มื้อต่อสัปดาห์
3. ระวังการใช้ยาสเตียรอยด์และยาลูกกลอนที่มีผลทำให้กระดูกพรุน
10. กล้ามเนื้อ
หลังอายุ 40 ปี ต่อจากนั้น ทุกๆ ปี มวลกล้ามเนื้อจะลดลงและเปลี่ยนเป็นไขมัน อัตรานั้นไม่สม่ำเสมอขึ้นอยู่กับรูปแบบกิจกรรมในชีวิตประจำวัน
วิธียืดอายุกล้ามเนื้อ ทำได้ดังนี้
วิดพื้น สวอท และยกน้ำหนัก แต่ละท่าทำ 15-20 ครั้งนับเป็น 1 เซ็ต ทำทุกวันอย่างน้อยครั้งละ 2 เซ็ต
สุดท้าย การกินอาหารที่มีสารแอนติออกซิแดนท์สูง เช่น ผักหลากสี ผลไม้รสเปรี้ยว รสฝาดขม ช่วยชะลอกระบวนการเสื่อมของเซลล์ตามปกติได้ อย่าลืมเสริมด้วย การนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ทำสมาธิ และหาโอกาสออกไปพักผ่อนท่ามกลางธรรมชาติ เพื่อลดความเครียด ตัวการเร่งให้เกิดกระบวนการเสื่อมของเซลล์ เท่านี้ก็ช่วยยืดอายุให้อวัยวะต่าง ๆ ได้เช่นกัน
ข้อมูลอ้างอิงประกอบจาก : รศ. ดร. ภญ. อรพรรณ มาตังคสมบัติ อดีต คณบดี คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, นิตยสารชีวจิต
