รายการโหนกระแส วันที่ 29 มิ.ย. ยังเกาะติดภารกิจช่วย 13 ชีวิตที่ติดอยู่ในถ้ำหลวง ขุนน้ำนางนอน อ.แม่สาย จ. เชียงราย วันนี้เป็นวันที่ 6 แล้วที่คนไทยทั้งประเทศส่งแรงใจให้น้องๆ ทุกคนออกจากถ้ำหลวง โดย “หนุ่ม กรรชัย กำเนิดพลอย” ในฐานะผู้ดำเนินรายการ ผลิตในนามบริษัท ดีคืนดีวัน จำกัด ออกอากาศทุกวันจันทร์-ศุกร์ เวลา 17.20 น. ทางช่อง 28 ได้เปิดใจสัมภาษณ์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ “ดร. สมบัติ อยู่เมือง” ศูนย์วิจัยภูมิศาสตร์สนเทศเพื่อประเทศไทย อาจารย์ภาควิชาธรณีวิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ในมุมอาจารย์ สภาพทางธรณีวิทยาโดยรอบเขาหลวงเป็นยังไง?
ดร.สมบัติ : “บริเวณนี้ทั้งเทือกที่เชื่อมโยงจนถึงเขตแดนพม่า เป็นบริเวณหินปูน พอเป็นหินปูน สภาพธรรมชาติหินปูนมักมีการพัฒนาถ้ำขึ้นมาได้ เนื่องจากหินปูนมีคุณลักษณะพิเศษคือมีแคลเซียมคาร์บอเนต พอเจอน้ำฝน ก็ละลายเป็นไบคาร์บอเนต เป็นหินงอก หินย้อย เป็นถ้ำ กัดเซาะเป็นอุโมงค์ไปได้เรื่อยๆ การพัฒนาถ้ำเป็นรอยแตก รอยแยก ใช้เวลาเป็นล้านๆ ปี ขณะเดียวกันถ้ำจะมีการพัฒนาต่อเนื่องไปเรื่อยๆ สภาพไม่เหมือนกัน เนื่องจากตะกอนหรือน้ำที่เข้ามาพัดพาตะกอนหรือกัดเซาะมันจะทำให้ทุกอย่างเปลี่ยนแปลงได้ในเชิงบางส่วน รวมทั้งบางส่วนก็พัฒนาต่อไป ในถ้ำบางที่อาจมีหลายชั้นเนื่องจากระดับการทำงานของน้ำ ลำธารน้ำใต้ดิน ใต้ภูเขาเป็นหลัก เขาหลวงก็มีการทำงานของน้ำใต้ภูเขา ที่พาน้ำจากต้นทางคือผาหมีลงมาและไหลลงมาตามท่อ มีความเชื่อมโยง”
หลายคนตั้งข้อสังเกต คาดการณ์ว่าถ้ำแห่งนี้จากปากถ้ำที่เดินเข้าไปเป็นสามแยก ถ้าเลี้ยวขวาเขาบอกจะตัน เป็นน้ำที่มาจากทางผาหมี ถ้าเลี้ยวซ้ายคาดการณ์ว่าน้องๆ ทั้ง 13 คนรวมถึงโค้ชจะไปทางนี้ เดินเลาะไปด้านผนังของถ้ำ ไปถึงจุดหาดพัทยา จะกลับมาปรากฏว่าน้ำปิดกั้นไว้ ทฤษฎีนี้เป็นไปได้มั้ย?
ดร.สมบัติ : “ผมใช้คำว่าสมมติฐาน อยากให้ใช้ภาพแผนที่ที่เตรียมมาช่วยอธิบาย เพื่อให้นึกถึงสภาพจริงๆ นี่เป็นแผนที่กรมทหารที่ซ้อนทับด้วยเส้นทางของถ้ำ ตามแผนที่คุณมาร์ติน ทางเข้าถ้ำอยู่ด้านซ้าย ปากถ้ำมีเส้นแดง เส้นที่มีแนวลงมาด้านตะวันออกตะวันตก และส่วนที่คุณพูดเป็นด้านบนไปเขาผาหมี นี่คือแนวถ้ำที่คุณมาร์ตินแมปไว้และเราเอามาซ้อนทับภูมิประเทศ หลักฐานที่ทีมซีลเจอคือกระเป๋า รองเท้า โทรศัพท์ ทิ้งไว้ก่อนตรงสามแยก ทีนี้ถ้าขึ้นไปทางเหนือเกือบกิโลก็จะเป็นผาหมี ซึ่งมันไปไม่ได้ เด็กกลุ่มนี้เคยมาแล้วลงข้างล่างเช่นกัน เป็นสมมติฐานว่าถ้ามีน้ำอยู่ด้วย ก็น่าจะถอดรองเท้าและไปพัทยาบีช คุณมาร์ตินให้ตำแหน่งมาว่าถ้าจะเข้าถ้ำจากด้านบน จุดนี้น่าสนใจ เพราะเขาเคยสำรวจแล้วว่ามีจุดนี้จิรง ถ้าเด็กมาด้านนี้ ต้องหาช่องเข้าไป ห่างจากเด็กที่คาดว่าอยู่ประมาณ 2 กิโล ถ้าเดินย้อนขึ้นไป เพราะระดับถ้ำคงลาดเอียงไปด้านล่าง ถ้าเป็นหลังคาถ้ำก็น่าจะเป็นส่วนที่บางที่สุด ที่ทำให้ทะลุได้ทำให้มองเห็นฟ้า เท่าที่ฟังข่าวปัจจุบัน ค่อนข้างให้ความสำคัญกับผาหมีเป็นหลัก จุดที่สอง ด้านข้างเป็นหน้าผา เมื่อเห็นเป็นแนวถ้ำ ถ้าเข้าด้านข้างหน้าผาได้ ชาวบ้านก็บอกเองว่ามันสามารถทะลุได้เช่นกัน เป็นอีกจุดที่น่าสนใจ ใช้สำรวจ ไม่วาจะเป็นโดรน เป็นฮอลล์ ชาวบ้านเองก็บอกว่ามีจุดเหมือนที่มาร์ตินบอกว่ามองเห็นเป็นโพรงเหมือนกัน จุดที่น่าสนใจการเข้าจากด้านบน นอกจากจุดที่มาร์ตินก็เป็นจุดด้านข้าง เกษตรกรชาวกะเหรี่ยงเขาทำงานอยู่ ผมเชื่อว่าเขารู้เส้นทาง รวมทั้งป่าไมต่างๆ น่าจะหาทางเข้าไปได้นอกจากใช้กำลังคนแล้ว สำคัญมีอุโมงค์เต็มไปหมดในเขา ถ้าเลือกไปลงในแนวถ้ำที่ไม่ใช่ก็ไม่เจอกัน อยากให้โฟกัสชัดเจน แน่นอนผาหมีน่าจะมีทางเข้า แต่ไม่ง่าย จุดที่สอง หน้าผาด้านข้าง สามมาร์ตินให้ข้อมูลว่ามันทะลุได้ น่าจะทำพร้อมกันในเวลาที่มันจำกัด”
น้ำเป็นปัจจัยสำคัญมากทำให้ไม่สามารถเข้าไปช่วยเหลือเด็กได้ เมื่อวานฝนตกหนักมาก น้ำก็สูงขึ้นมาเอ่อถึงหน้าปากถ้ำ?
ดร.สมบัติ : “นั่นเป็นหลักฐานที่สำคัญว่าน้ำฝนกับน้ำที่เข้าถ้ำ ลำธารใต้เขามันมีจริง แล้วก็มีปัญหาในการทำงานแน่ๆ ในช่วงหน้าฝนอย่างนี้ จะเห็นได้ว่าหน้าผาหมีมีลำน้ำจากด้านฝั่งพัฒนาไหลรวม ซึ่งธรรมชาติหินปูนจะมีลักษณะช่องระหว่างชั้นหินหรือรอยแตกที่เป็นถ้ำ ดึงน้ำที่วิ่งผ่านมาพอดี แล้วไหลเข้าเขา มันเลยกลายเป็นลำธารน้ำใต้เขา ทำยังไงไม่ให้น้ำตรงนี้ไหลลงเข้าไปรวมพล ผมคิดว่าระหว่างเกิดเหตุ น้ำมันก็ไหลเข้าไปพรวดๆ ก็เติมเต็มตลอดเวลา กำลังจะสูบด้านนี้ แต่น้ำมาจากอีกด้าน ต้องไปดักทางมัน พอดักทางออก ตรงนี้ธรรมชาติของมันจะมีตะกอนดินหรือเขื่อนที่เกิดตามธรรมชาติ ดักน้ำไม่ให้ไหลต่อ น้ำก็สูงขึ้นแล้วเอ่อ ไม่ยอมไหลมาด้านนี้ ก็ตีกลับถึงทำให้หน้าปากถ้ำท่วม นี่เป็นสมมติฐานหนึ่ง”
ชาวบ้านเขาก็งงว่าไม่ค่อยเกิดเหตุการณ์นี้ขึ้น ทำไมเพิ่งมาเกิด?
ดร.สมบัติ : “เป็นเรื่องธรรมชาติซึ่งเราคาดการณ์ได้ลำบาก แต่จากข้อมูลคุณมาร์ตินที่เขาได้สำรวจจากบริเวณนี้มันจะมีสันดอนที่เป็นตะกอนดินตะกอนทรายบล็อกทางออกถ้ำ พูดง่ายๆ ถ้าน้ำมาถ้าเจอเขื่อนดัก น้ำไปไม่ได้ต้องไปทำลายตรงนั้นให้มันพัง เพื่อให้น้ำไหลต่อไปได้ นี่ก็เป็นวิธีระบายน้ำอีกทาง”
อาจารย์คิดต่างว่าเป็นไปได้เด็กอาจไม่ได้เดินไปตรงจุดนั้น?
ดร.สมบัติ : “ตอนนี้มีสมมุติฐาน 2 ทาง เด็กเข้าไปในนั้นแน่ๆ ไม่ไปนี่ก็ต้องมานี่ แต่ที่เรียนตอนต้น เด็กเคยมานี่ สมมติเกิดเหตุการณ์เด็กไปถึงบริเวณนี้และน้ำเติมขึ้นมา ไม่สามารถวิ่งสวนน้ำได้แน่ เขาก็ต้องไปที่สูงที่จะหลบได้ ตามบ่าถ้ำ ซึ่งเรายังไปไม่ถึงเขา สมมติฐานที่สำคัญผมไม่ค้านนะ ที่จะหาทางเข้าด้านบน เจอน้ำตอนนี้ก็ยังไปไม่ได้จนกว่าน้ำจะลง เพราะฉะนั้นหาวิธีเข้าจากทางด้านบน หรือทางด้านข้างของหน้าผา เพื่อทะลุอุโมงค์ แต่ทั้งหมดที่เรียน ทั้งหมดที่จะลง ต้องอยู่แนวเดียวกับถ้ำ ไม่งั้นเราไปเจาะตรงไหนคงเจอถ้ำหมด”
คิดว่าเด็กขึ้นไปข้างบนได้มั้ย?
ดร.สมบัติ : “ผมยังเชื่อว่าเขามาอีกด้าน ยังไม่คิดต่าง ดูจากอุปนิสัยของนักกีฬา แต่ถามว่าไปได้มั้ยก็มีโอกาส แต่อยากให้ทำงานโดยการหาทางเข้าหนึ่ง หาทางเข้าสองจากด้านบน หาทางเข้าสามจากด้านล่างไปพร้อมๆ กัน อย่าเลือกทำตรงนี้จนใช้เวลาไปวันสองวัน แล้วสองข้างนี้เราไม่ได้ดู เราไม่มีทางรู้ เด็กไปทางไหน ทางเลือกที่ดี น่าจะเดินสามพื้นที่พร้อมกัน เพื่อหาทางลงไปในถ้ำเช่นกัน”
อยู่ในสายกับคุณไชยยศ มุกดาหาร ผู้สื่อข่าวส่วนกลางช่อง 3 ตอนนี้อยู่บริเวณผาหมี?
ไชยยศ : “เป็นจุดที่ทางผบ.ตร.นำทีมสำรวจขึ้นไปด้านบน เมื่อวานสำรวจแล้วรอบนึง เพื่อขึ้นไปดูว่ามีปล่องไหนพอมีความเป็นไปไดที่จะให้เจ้าหน้าที่โรยตัวลงไปข้างล่าง ซึ่งวันนี้มีปล่องนึงน่าสนใจและคิดว่าน่าจะสามารถเชื่อมกับโพรงด้านล่างและโถงกลางได้ ก็ขึ้นไปสำรวจซ้ำอีกที เพราะเมื่อวานนี้ที่มีชุดโรยตัวลงไปสามารถโรยตัวลงไปได้แค่ 20 กว่าเมตรเท่านั้น วันนี้เลยกลับไปปฏิบัติการซ้ำอีกครั้งหนึ่ง ผบ.ตร. ก็เดินเท้าตั้งแต่ช่วง 6 โมงเช้าไปด้านบน ประมาณ 2 ชม.ได้ พอขึ้นไปถึง ทางเจ้าหน้าที่ต้องประเมินสถานการณ์อีก รวมทั้งความปลอดภัย วันนี้ค่อนข้างโชคดีที่อากาศเปิด มีฝนตกบ้างเล็กน้อยช่วงระยะเวลาสั้นๆ แต่ไม่ได้เป็นอุปสรรคเจ้าหน้าที่ เพราะฉะนั้นวันนี้พอเจ้าหน้าที่เห็นว่าฟ้าเปิดก็รีบเอาเฮลิคอปเตอร์บินวนเพื่อดูปล่องอื่นๆ ด้วย และส่งอุปกรณ์จำเป็นที่ต้องใช้ จะมีอุปกรณ์ใช้สำหรับแซะเพื่อขยายโพรงถ้ำด้านใน และมีกล่องปฐมพยาบาล มีอาหาร มีน้ำดื่ม และจดหมาย หย่อนลงไปในกล่อง เผื่อให้ทั้ง 13 คนที่อาจติดอยู่บริเวณจุดนี้ได้เห็นและส่งสัญญากลับมา พอ 10 นาฬิกาก็เริ่มส่งเจ้าหน้าที่ชุดโรยตัวลงไป ลงไปได้สัก 11 เมตร ลักษณะโพรงเป็นเหมือนตัวแอล ก็ต้องหักออก พอหักออกเป็นทางแคบๆ เจ้าหน้าที่ต้องคลาน ใช้อุปกรณ์เซาะข้างๆ โพรงเพื่อขยายให้กว้างให้เจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานได้มากกว่า 1 คน แต่การเซาะต้องระมัดระวัง ดูเรื่องโครงสร้างด้วย ไม่ให้กระทบโครงสร้าง มันก็ไปเจอความลึกอีก 11 เมตร มีหินคล้ายฟันปลา ทางเจ้าหน้าที่ค่อยๆ โรยตัวลงไป เมื่อสักครู่มีรายงานว่ามีเจ้าหน้าที่บางนายชุดโรยตัว สามารถลงไปถึงด้านล่างได้แล้ว ระยะทาง 60 เมตรแล้ว ตอนนี้เตรียมเข้าไปสำรวจโพรงด้านในว่ามีความเป็นไปได้หรือไม่ว่าจะไปเอื้อกับโถงกลาง ทางเฮลิคอปเตอร์ก็บินมาสมทบ นำเครื่องปันไฟมาถึงจุดผบ.ตร.อยู่เพื่อสนับสนุนภารกิจในครั้งนี้ ถึงจะไม่มีความชัดเจนร้อยเปอร์เซ็นต์ว่าเป็นยังไงบ้าง แต่ทีมที่อยู่ด้านบนค่อนข้างชัดเจนแล้วว่ามีเจ้าหน้าที่บางชุดสามารถลงไปด้านล่างได้แล้ว แต่ก็ต้องตรวจสอบต่อไปว่าสามารถไปต่อได้หรือเปล่า ต้องตรวจสอบต่อ”
บริเวณจุดนี้ถ้าพูดแบบชาวบ้าน จุดที่ลงไปกับหาดพัทยา อยู่ห่างกันเยอะมั้ย?
ไชยยศ : “ห่างกันครับ เหมือนทางซ้ายกับทางขวาเลย ถ้าเข้าจากตรงจุดที่เห็นจักรยานน้องๆ จอดอยู่ด้านหน้า มันจะมีทางซ้าย ซึ่งหน่วยซีลกำลังปฏิบัติหน้าที่ตอนที่เราเห็นภาพกราฟฟิกในตอนแรกๆ มีจุดเนินดิน จุดที่หน่วยซีลดำน้ำเข้าไป แต่ว่าจุดที่ผบ.ตร. ลงพื้นที่ พอเข้าจากถ้ำปุ๊บ แยกจากด้านขวา ซึ่งมองว่ามีความเป็นไปได้หรือไม่ ที่ทั้ง 13 คนจะหนีมาทางนี้ ก็มีการประเมินจากวันและเวลาที่เด็กๆ เข้าไป ถ้าเดินเลี้ยวขวามาจากผาหมี เทียบกับเวลาที่น้ำเข้าพื้นที่ขอองถ้ำจนออกไม่ได้ มีแนวโน้มว่าจะเป็นทางฝั่งผาหมีหรือไม่”
มีความหวังมากขึ้น?
ไชยยศ : “มีสัญญาณที่ดี ทุกวินาทีมีค่าจริงๆ ถึงแม้แดดออก ฝนตก ทุกวินาทีมีค่าหมด ทำงานอย่างเต็มที่เท่าที่จะทำได้”
ต้องดูต่อว่าบริเวณนั้นเจ้าหน้าที่สามารถเดินสำรวจว่ามีทางเชื่อมต่อไปทางไหนบ้างมั้ย?
ดร.สมบัติ : “คือถ้าเป็นแนวถ้ำที่ลงไปแล้วไปเชื่อมต่อถ้ำที่มีการสำรวจเป็นเส้นทางไว้ก็โชคดี อาจไปเชื่อมโยงกัน หรือบังเอิญทะลุลงไปแล้วเจอหลังคาถ้ำเข้าไปหาตัวแนวถ้ำก็จะโชคดี ต้องดูเรื่องระดับว่าระดับเดียวกับถ้ำมั้ย ถ้าเจอก็โชคดี แต่เมื่อกี้สมมติฐานคือการที่เด็กเลี้ยวขวา ถ้าเด็กเลี้ยวซ้ายล่ะครับ เขาลงไปเจอโถงแต่ไม่ได้ตอบชัดเจนว่าเป็นตัวเดียวกับถ้ำที่ทางคุณมาร์ตินได้ทำแผนที่เอาไว้หรือเปล่า อันนี้แน่นอนไม่ได้สิ้นหวัง ต้องสำรวจต่อไป”
อากาศภายในถ้ำ เพียงพอมั้ย?
ดร.สมบัติ : “ในถ้ำหินปูน ในการเชื่อมโยงรอยแตก หรือการหมุนเวียนของอากาศค่อยข้างไม่มีปัญหา มีช่องลมสามารถเข้าได้ ไม่น่าจะมีประเด็นอะไร ไม่กังวลเรื่องอากาศ กังวลอย่างเดียวว่าเขาเจอน้ำ แล้วขึ้นไปผนัง แล้วไปต่อไม่ได้ เพราะมันมืดถ้าเขาอยู่ในที่ปลอดภัยแล้วคงไม่ขยับไปไหน แต่ 7 วัน ไฟฉายที่เขาเตรียมมาจะเพียงพอหรือเปล่า ก็ต้องนิ่งในจุดที่ปลอดภัย และรอความช่วยเหลือ”
