มีสุภาษิตฝรั่งเขียนไว้ว่า “Time and tide wait for no man.” หมายถึง เวลาและวารีไม่เคยคอยใคร
เวลาและวารีเมื่อล่วงเลยไหลผ่านไปแล้ว ย่อมไม่หวนคืน ไม่มีใครมีวันนี้สองครั้ง แม้จะมีเงินหมื่นล้านแสนล้าน ก็ไม่อาจซื้อวันเวลาที่ล่วงไปแล้วคืนมาได้ ฉะนั้น ต้องทำวันนี้ให้ดีที่สุด
จงใช้วันเวลาร่วมกับคนที่เรารักให้ดีที่สุด ให้ทุกเสี้ยววินาทีเป็นเวลาที่หลับตานึกถึงครั้งใดแล้วอิ่มใจ สำราญใจ ไม่รู้สึกผิดแม้สูญเสียคนที่รักไป เพราะอย่างน้อยเราได้ดูแลอย่างดีที่สุดแล้ว นั่นแหละเป็นช่วงเวลาที่มีค่า ช่วงเวลาแห่ง “ชั่วโมงทองคำ”
พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี หรือท่าน “ว.วชิรเมธี” จากศูนย์วิปัสสนาไร่เชิญตะวัน จ.เชียงราย ได้มาบรรยายในโครงการ “เรายกวัดมาไว้ที่เซเว่นฯ” หัวข้อ “ชั่วโมงทองคำ” หนึ่งในโครงการส่งเสริมการศึกษาพัฒนา คุณธรรม จริยธรรม ของ ซีพี ออลล์ ซึ่งจัดเป็นประจำต่อเนื่องทุกวันศุกร์ ณ อาคารซีพีทาวเวอร์ ชั้น 11 ถนนสีลม
ท่าน ว.วชิรเมธี ได้ย้ำถึงคำสองคำที่ไม่ควรพูด หรือมีไว้ใช้กับคนที่รัก คือคำว่า “เดี๋ยวก่อน” กับ “รู้อย่างนี้” เพราะเราทุกคนควรใช้วันเวลาที่เหลืออยู่ให้คุ้มค่ากับบุคคลอันเป็นที่รัก เนื่องจากในชีวิตของคนเรานั้น มีหลายคนที่มานั่งเสียใจ ผิดหวังเพราะสองคำนี้ ซึ่งได้ทอดทิ้ง “ชั่วโมงทองคำ” ไปอย่างน่าเสียดาย ไม่ค่อยมีเวลาให้พ่อแม่ บางคนในยามที่พ่อแม่ป่วย แต่กลับทุ่มเทเวลาไปกับการทำงาน โดยลืมไปว่ายังมีคนที่รัก คอยให้เราดูแลอยู่ที่บ้าน
“อาตมาได้รับนิมนต์ไปงานศพ เจ้าภาพมักจะพูดพร้อมน้ำตาบอกว่า...รู้อย่างนี้ จะใช้เวลาอยู่กับพ่อแม่ให้ดีที่สุด อยากทำให้สารพัด อยากพาไปดูหนัง อยากพาไปเที่ยว อยากพาไปฟังเพลง อยากพาไปแสวงบุญ
อาตมาไม่อยากให้เราทำตัวเหมือนพวกขอหวย ที่แม่นทุกทีเวลาหวยออก แต่ก่อนจะซื้อก็เดาไปสารพัด พอหวยออกก็มาพูดว่า “รู้อย่างนี้” ถ้าทำตัวแบบนี้ ในยามที่ท่านจากไปแล้ว คงทำได้แค่เจริญมรณสติภาวนา” ท่าน ว.วชิรเมธี กล่าวและอธิบายเสริมว่า
ในยามที่เราดูแลบุคคลอันเป็นที่รัก ก่อนที่วันเวลาจะหมดสิ้นลม ให้นึกไว้ว่า Tomorrow is to day หรือ พรุ่งนี้คือวันนี้ ต้องดูแลท่านให้ดีที่สุด อย่าไปรอวันพ่อ อย่าไปรอวันแม่ หรือวันเทศกาลสำคัญๆ เพราะเราไม่รู้ว่าท่านจะอยู่กับเราได้ถึงวันนั้นหรือไม่ จงดูแลทุกวันให้เป็นวันพิเศษ และไม่ใช่พรุ่งนี้ แต่ต้องวันนี้ เพราะถ้าช้าไปแค่วันเดียว พญามัจจุราชอาจไม่รอ และไม่มีใครรู้เลยว่าความตายจะมาเมื่อไร ระหว่างพรุ่งนี้กับชาติหน้า ไม่รู้ว่าอะไรจะมาถึงก่อน เราต้องระลึกถึงความตายอยู่ตลอดเวลา ทุกลมหายใจเข้าออก
การทำแค่ไหนถึงจะดีที่สุดนั้น ง่ายๆก็คือ อย่าประมาทใน 5 อย่าง
1. อย่าประมาทว่าชีวิตจะยืนยาว เราไม่รู้ว่าวันที่เราตื่นขึ้นมาวันนี้เป็นวันแรกของวันที่เหลือ หรือเป็นวันสุดท้ายของวันหมดสัมปทานแล้ว ไม่มีใครรู้
2. อย่าประมาทว่ายังหนุ่มยังสาว เห็นหน้าใสๆ ภายในร่างกายอาจไม่ใสแล้ว
3. อย่าประมาทในสุขภาพ คิดว่าจะยังคงแข็งแรง เห็นไม่เจ็บไม่ไข้ แต่ชีวิตมีเหตุปัจจัยมากมายทำให้เราอายุไม่ยืน อุปมาดังหนึ่งเทียน อาจจะดับเพราะลมพัด อาจดับเพราะคนปัด อาจดับเพราะไส้และเทียนไขละลายจนหมด เห็นได้ชัดว่าปัจจัยที่ทำให้เทียนดับมีมากมายฉันใด ชีวิตของเราก็ฉันนั้น
4. อย่าประมาทในเวลา อย่าคิดว่ามีอยู่มาก เวลาของคนเรานั้นมีอย่างจำกัด เวลาไม่อาจยื้อคืนกลับมาได้ ไม่อาจรีไซเคิลได้ ท่านอังคาร กัลยาณพงศ์(กวีซีไรต์) ได้เขียนไว้ว่า
“น้ำไหลอายุขัยก็ไหลล่วง
ใบไม้ร่วงชีพก็ร้างอย่างความฝัน
ฆ่าชีวาคือพร่าค่ำคืนวัน
จะกำนัลโลกนี้มีงานใด”
น้ำไหลอายุไขก็ไหลร่วง หมายความว่าน้ำที่มันไหลไป มันก็ไม่หวนคืน อายุก็เหมือนกัน มันไหลแล้วก็ไหลเลย ใบไม้ร่วงชีพก็ร้างอย่างความฝัน ใบไม้ที่ปลิดจากขั้วแล้วมันจะกลับคืนไปเช่นเดิมไม่ได้
5. อย่าประมาทในคุณงามความดี เวลาใครมาชวนทำคุณงามความดี อย่าพูดว่า “เอาไว้ก่อน วันหลังค่อยทำ” คนที่พูดแบบนี้ พอพลาดไป อยากทำก็ไม่ทันแล้ว เพราะฉะนั้น เวลาที่ใครมาชวนเราทำคุณงามความดี เราอย่าประมาทในความดีงามว่า เอาไว้ก่อนวันหลังค่อยทำ ถามว่า ถ้าวันหลังมาไม่ถึงล่ะ? ถ้าวันที่เราคิดจะทำมาไม่ถึงล่ะ? ฉะนั้น อย่าไปรอ
เราควรหาโอกาสสร้างชั่วโมงทองคำให้เยอะที่สุด ให้บ่อยที่สุดกับผู้เป็นที่รักของเรา
มนุษย์ทุกวันนี้ เราให้เวลากับคนซึ่งสำคัญที่สุดละเอียดอ่อนที่สุด น้อยมาก แต่เราให้เวลากับวัตถุ ให้เวลากับยศ ทรัพย์ อำนาจ ให้เวลากับหน้าตา ให้เวลากับหัวโขน ให้เวลากับเฟซบุ๊ค นี่คือมนุษย์ทุกวันนี้ ทั้งๆที่เวลานั้นก็แสนจำกัด แต่แล้วเราก็ยังใช้เวลานั้นอย่างเปล่าเปลือง ไม่คุ้มกับเวลาเป็นของมีค่า
ดังนั้น วันหนึ่งเมื่อเราได้เสียบุคคลอันเป็นที่รักไป สิ่งที่เราทำได้ก็คือ มานั่งรู้สึกผิด รู้สึกผิดแล้วได้อะไร? จิตใจก็ย่ำแย่ คนที่ตายแล้วก็ไม่ฟื้น เพราะฉะนั้นเราต้องตั้งอยู่ในความไม่ประมาท ถ้าเราไม่ประมาท ทุกๆวันนั้นคือวันสำคัญที่สุดในชีวิตของเรา และคือวันที่สำคัญที่สุดสำหรับเราและๆคนที่เราผ่านพบระหว่างหนทางของการเป็นคน
ถ้าเราสร้างทุกวันให้เป็นวันพิเศษ ถ้าเราทำให้ทุกวันเป็นชั่วโมงทองคำ ปุบปับเป็นอะไรขึ้นมาเราไม่ต้องมานั่งเสียใจแล้ว เราสบายๆแล้ว เพราะเราได้ทำดีที่สุดแล้ว
(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 180 ธันวาคม 2558 โดย กองบรรณาธิการ)
เวลาและวารีเมื่อล่วงเลยไหลผ่านไปแล้ว ย่อมไม่หวนคืน ไม่มีใครมีวันนี้สองครั้ง แม้จะมีเงินหมื่นล้านแสนล้าน ก็ไม่อาจซื้อวันเวลาที่ล่วงไปแล้วคืนมาได้ ฉะนั้น ต้องทำวันนี้ให้ดีที่สุด
จงใช้วันเวลาร่วมกับคนที่เรารักให้ดีที่สุด ให้ทุกเสี้ยววินาทีเป็นเวลาที่หลับตานึกถึงครั้งใดแล้วอิ่มใจ สำราญใจ ไม่รู้สึกผิดแม้สูญเสียคนที่รักไป เพราะอย่างน้อยเราได้ดูแลอย่างดีที่สุดแล้ว นั่นแหละเป็นช่วงเวลาที่มีค่า ช่วงเวลาแห่ง “ชั่วโมงทองคำ”
พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี หรือท่าน “ว.วชิรเมธี” จากศูนย์วิปัสสนาไร่เชิญตะวัน จ.เชียงราย ได้มาบรรยายในโครงการ “เรายกวัดมาไว้ที่เซเว่นฯ” หัวข้อ “ชั่วโมงทองคำ” หนึ่งในโครงการส่งเสริมการศึกษาพัฒนา คุณธรรม จริยธรรม ของ ซีพี ออลล์ ซึ่งจัดเป็นประจำต่อเนื่องทุกวันศุกร์ ณ อาคารซีพีทาวเวอร์ ชั้น 11 ถนนสีลม
ท่าน ว.วชิรเมธี ได้ย้ำถึงคำสองคำที่ไม่ควรพูด หรือมีไว้ใช้กับคนที่รัก คือคำว่า “เดี๋ยวก่อน” กับ “รู้อย่างนี้” เพราะเราทุกคนควรใช้วันเวลาที่เหลืออยู่ให้คุ้มค่ากับบุคคลอันเป็นที่รัก เนื่องจากในชีวิตของคนเรานั้น มีหลายคนที่มานั่งเสียใจ ผิดหวังเพราะสองคำนี้ ซึ่งได้ทอดทิ้ง “ชั่วโมงทองคำ” ไปอย่างน่าเสียดาย ไม่ค่อยมีเวลาให้พ่อแม่ บางคนในยามที่พ่อแม่ป่วย แต่กลับทุ่มเทเวลาไปกับการทำงาน โดยลืมไปว่ายังมีคนที่รัก คอยให้เราดูแลอยู่ที่บ้าน
“อาตมาได้รับนิมนต์ไปงานศพ เจ้าภาพมักจะพูดพร้อมน้ำตาบอกว่า...รู้อย่างนี้ จะใช้เวลาอยู่กับพ่อแม่ให้ดีที่สุด อยากทำให้สารพัด อยากพาไปดูหนัง อยากพาไปเที่ยว อยากพาไปฟังเพลง อยากพาไปแสวงบุญ
อาตมาไม่อยากให้เราทำตัวเหมือนพวกขอหวย ที่แม่นทุกทีเวลาหวยออก แต่ก่อนจะซื้อก็เดาไปสารพัด พอหวยออกก็มาพูดว่า “รู้อย่างนี้” ถ้าทำตัวแบบนี้ ในยามที่ท่านจากไปแล้ว คงทำได้แค่เจริญมรณสติภาวนา” ท่าน ว.วชิรเมธี กล่าวและอธิบายเสริมว่า
ในยามที่เราดูแลบุคคลอันเป็นที่รัก ก่อนที่วันเวลาจะหมดสิ้นลม ให้นึกไว้ว่า Tomorrow is to day หรือ พรุ่งนี้คือวันนี้ ต้องดูแลท่านให้ดีที่สุด อย่าไปรอวันพ่อ อย่าไปรอวันแม่ หรือวันเทศกาลสำคัญๆ เพราะเราไม่รู้ว่าท่านจะอยู่กับเราได้ถึงวันนั้นหรือไม่ จงดูแลทุกวันให้เป็นวันพิเศษ และไม่ใช่พรุ่งนี้ แต่ต้องวันนี้ เพราะถ้าช้าไปแค่วันเดียว พญามัจจุราชอาจไม่รอ และไม่มีใครรู้เลยว่าความตายจะมาเมื่อไร ระหว่างพรุ่งนี้กับชาติหน้า ไม่รู้ว่าอะไรจะมาถึงก่อน เราต้องระลึกถึงความตายอยู่ตลอดเวลา ทุกลมหายใจเข้าออก
การทำแค่ไหนถึงจะดีที่สุดนั้น ง่ายๆก็คือ อย่าประมาทใน 5 อย่าง
1. อย่าประมาทว่าชีวิตจะยืนยาว เราไม่รู้ว่าวันที่เราตื่นขึ้นมาวันนี้เป็นวันแรกของวันที่เหลือ หรือเป็นวันสุดท้ายของวันหมดสัมปทานแล้ว ไม่มีใครรู้
2. อย่าประมาทว่ายังหนุ่มยังสาว เห็นหน้าใสๆ ภายในร่างกายอาจไม่ใสแล้ว
3. อย่าประมาทในสุขภาพ คิดว่าจะยังคงแข็งแรง เห็นไม่เจ็บไม่ไข้ แต่ชีวิตมีเหตุปัจจัยมากมายทำให้เราอายุไม่ยืน อุปมาดังหนึ่งเทียน อาจจะดับเพราะลมพัด อาจดับเพราะคนปัด อาจดับเพราะไส้และเทียนไขละลายจนหมด เห็นได้ชัดว่าปัจจัยที่ทำให้เทียนดับมีมากมายฉันใด ชีวิตของเราก็ฉันนั้น
4. อย่าประมาทในเวลา อย่าคิดว่ามีอยู่มาก เวลาของคนเรานั้นมีอย่างจำกัด เวลาไม่อาจยื้อคืนกลับมาได้ ไม่อาจรีไซเคิลได้ ท่านอังคาร กัลยาณพงศ์(กวีซีไรต์) ได้เขียนไว้ว่า
“น้ำไหลอายุขัยก็ไหลล่วง
ใบไม้ร่วงชีพก็ร้างอย่างความฝัน
ฆ่าชีวาคือพร่าค่ำคืนวัน
จะกำนัลโลกนี้มีงานใด”
น้ำไหลอายุไขก็ไหลร่วง หมายความว่าน้ำที่มันไหลไป มันก็ไม่หวนคืน อายุก็เหมือนกัน มันไหลแล้วก็ไหลเลย ใบไม้ร่วงชีพก็ร้างอย่างความฝัน ใบไม้ที่ปลิดจากขั้วแล้วมันจะกลับคืนไปเช่นเดิมไม่ได้
5. อย่าประมาทในคุณงามความดี เวลาใครมาชวนทำคุณงามความดี อย่าพูดว่า “เอาไว้ก่อน วันหลังค่อยทำ” คนที่พูดแบบนี้ พอพลาดไป อยากทำก็ไม่ทันแล้ว เพราะฉะนั้น เวลาที่ใครมาชวนเราทำคุณงามความดี เราอย่าประมาทในความดีงามว่า เอาไว้ก่อนวันหลังค่อยทำ ถามว่า ถ้าวันหลังมาไม่ถึงล่ะ? ถ้าวันที่เราคิดจะทำมาไม่ถึงล่ะ? ฉะนั้น อย่าไปรอ
เราควรหาโอกาสสร้างชั่วโมงทองคำให้เยอะที่สุด ให้บ่อยที่สุดกับผู้เป็นที่รักของเรา
มนุษย์ทุกวันนี้ เราให้เวลากับคนซึ่งสำคัญที่สุดละเอียดอ่อนที่สุด น้อยมาก แต่เราให้เวลากับวัตถุ ให้เวลากับยศ ทรัพย์ อำนาจ ให้เวลากับหน้าตา ให้เวลากับหัวโขน ให้เวลากับเฟซบุ๊ค นี่คือมนุษย์ทุกวันนี้ ทั้งๆที่เวลานั้นก็แสนจำกัด แต่แล้วเราก็ยังใช้เวลานั้นอย่างเปล่าเปลือง ไม่คุ้มกับเวลาเป็นของมีค่า
ดังนั้น วันหนึ่งเมื่อเราได้เสียบุคคลอันเป็นที่รักไป สิ่งที่เราทำได้ก็คือ มานั่งรู้สึกผิด รู้สึกผิดแล้วได้อะไร? จิตใจก็ย่ำแย่ คนที่ตายแล้วก็ไม่ฟื้น เพราะฉะนั้นเราต้องตั้งอยู่ในความไม่ประมาท ถ้าเราไม่ประมาท ทุกๆวันนั้นคือวันสำคัญที่สุดในชีวิตของเรา และคือวันที่สำคัญที่สุดสำหรับเราและๆคนที่เราผ่านพบระหว่างหนทางของการเป็นคน
ถ้าเราสร้างทุกวันให้เป็นวันพิเศษ ถ้าเราทำให้ทุกวันเป็นชั่วโมงทองคำ ปุบปับเป็นอะไรขึ้นมาเราไม่ต้องมานั่งเสียใจแล้ว เราสบายๆแล้ว เพราะเราได้ทำดีที่สุดแล้ว
(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 180 ธันวาคม 2558 โดย กองบรรณาธิการ)
