บทความพิเศษ : ทำบุญแบบไหน ได้อานิสงส์แรง

ชาวพุทธควรทำบุญอย่างประหยัด อย่าให้มีการสูญเปล่าขึ้นในการทำบุญ เมื่อจะทำบุญทุกครั้งควรไตร่ตรองเสียให้ดี ว่าควรทำหรือไม่ควรทำ

เมื่อเห็นว่าควรทำแล้วก็ควรจะวางแผนอย่างประหยัดด้วย อย่าให้เข้าแบบทำบุญครึ่งหนึ่งเททิ้งครึ่งหนึ่ง อย่าทำบุญด้วยศรัทธาเพียงอย่างเดียว แต่ให้ใช้ปัญญาด้วย ขอให้ศรัทธาและปัญญาเป็นไปพอๆ กัน จะได้ไม่ทำด้วยความงมงาย

ชาวพุทธในเมืองไทยถูกชักจูงให้ทำบุญทำทานด้วยศรัทธามานานแล้ว ควรจะขอร้องให้ทำด้วยปัญญากันบ้าง คือเพิ่มปัญญาลงไปด้วย อันที่จริงก็ถูกต้องและตรงตามหลักคำสอนของพระพุทธเจ้าอยู่แล้ว เพราะทรงสอนศรัทธาไว้ที่ใด ก็ทรงสอนปัญญากำกับไว้เสมอ เพื่อมิให้ชาวพุทธถูกชักจูงไปในทางงมงาย เป็นการสูญเปล่าเงินทอง ข้าวของสมัยนี้ก็แพงขึ้นทุกวันทุกเดือน

ใครแนะนำให้ทำบุญอะไร อย่างไร วิธีใด ก็ควรสอบสวนด้วยปัญญาให้เห็นแจ้งเสียก่อนว่า ทำไมจะต้องทำอย่างนั้น เมื่อเห็นเหตุเห็นผลแล้วจึงค่อยทำ ทั้งนี้เพื่อป้องกันการถูกหลอก

อย่าทำบุญด้วยความโง่ ถ้าทำด้วยความโง่ ยิ่งทำก็ยิ่งโง่ ขอให้ทำด้วยความฉลาด เพราะยิ่งทำก็จะยิ่งฉลาดขึ้น

ทำอย่างไรจะฉลาดเรื่องการทำบุญ? ก็ต้องศึกษาเรื่องบุญ พระพุทธเจ้ายังทรงเตือนไว้ว่า “ปุญฺญามว โส สิกฺเขยฺย บุคคลพึงศึกษาเรื่องบุญ” ซึ่งมีผลเลิศมีสุขเป็นกำไร ไม่ใช่ยิ่งทำยิ่งทุกข์เหมือนคนกินยาไม่ตรงกับโรคที่เป็น ยิ่งกินยิ่งทรุดลง ถ้ายาถูกกับโรคที่เป็น กินเพียงวันสองวันก็พอเห็นผลบ้าง

การทำบุญก็เหมือนกัน ถ้าทำถูกที่ถูกคน ถูกกาลเทศะ หรือเรียกรวมๆ ว่าทำบุญเป็นละก็ ยิ่งทำไปก็ยิ่งมีความสุขความ สดชื่น เป็นความสุขจริงๆ ไม่ใช่สุขด้วยการคอยปลอบใจตัวเอง

พระพุทธเจ้าทรงสอนให้เลือกให้ทานในที่ที่จะมีผลมาก และไม่ทำให้กระทบตนและผู้อื่น คือไม่ทำตนให้เดือดร้อนไม่ทำผู้อื่นให้เดือดร้อน ในการทำบุญให้ทาน ทรงแสดงการทำบุญที่มีอานิสงส์สูงขึ้นเป็นลำดับไว้อย่างนี้คือ

๑. การให้ทาน ชนิดที่เป็นสังฆทาน คือการให้อย่างไม่เจาะจง (อนุโลมการให้เป็นสาธารณประโยชน์ เข้าเป็นสังฆทาน ได้) บรรดาสังฆทานด้วยกัน เสนาสนทาน (การให้ที่อยู่อาศัย) มีอานิสงส์เลิศกว่าอย่างอื่น

๒. การถึงไตรสรณคมน์ คือการยอมรับนับถือพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ว่าเป็นที่พึ่งที่ระลึก เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต มีอานิสงส์มากกว่าข้อ ๑

๓. การรักษาศีล ๕ มีอานิสงส์มากกว่าข้อ ๒

๔. การเจริญเมตตา ทำจิตให้อ่อนโยน ในสัตว์ทั้งหลาย ไม่คิดเบียดเบียนสัตว์ทั้งหลาย มีอานิสงส์มากกว่าข้อ ๓

๕. การเห็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา (ไตรลักษณ์) ด้วยปัญญา มีอานิสงส์มากกว่าข้อ ๔

๖. การสิ้นกิเลส มีอานิสงส์สูงสุดในการประพฤติความดีทั้งหลาย

ตามนัยแห่งพระพุทธพจน์จะเห็นว่า ทรงแสดงอานิสงส์แห่งบุญสูงขึ้นไปตามลำดับ และยิ่งลงทุนเรื่องทรัพย์สินเงินทองน้อยลง หรือไม่ต้องใช้เงินทองเลยก็ได้ เป็นการทำความดีอย่างประหยัดและฉลาด ยิ่งทำก็ยิ่งฉลาดขึ้น

ขอให้ชาวพุทธช่วยกันสำเหนียกศึกษา เรื่องนี้ให้เข้าใจ จะได้ทำบุญถูกต้อง จะได้ผลบุญที่มีผลเลิศ และมีสุขเป็นกำไร

พูดถึงทำบุญ จิตสำนึกของคนไทยส่วนมากมักนึกถึงว่า ต้องไปวัด ต้องทำกับพระ ความจริงแล้วการทำบุญทำได้ทุกแห่ง แม้นั่งอยู่เฉยๆ ก็เป็นบุญ ถ้าทำ ใจได้ถูกต้อง ทำใจให้เป็นบุญ ทำใจให้สงบ

(จากหนังสือ “สิ่งที่ควรทำความเข้าใจกันใหม่
เพื่อความถูกต้อง)

(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 138 มิถุนายน 2555 โดย อ.วศิน อินทสระ)