ผู้จัดการสุดสัปดาห์ - อยู่ในโหมดแบบจะเอาให้ได้ในการผลักดันกาสิโนของรัฐบาลพรรคเพื่อไทย ล่าสุด นายจุลพันธ์ อมรวิวัฒน์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง แจงยิบในงานแถลง “THAILAND ENTERTAINMENT COMPLEX มหานครแห่งประสบการณ์ระดับโลก” อ้างเพื่อคนไทยทุกคน ทั้งที่กระแสต้านไม่เอาด้วยไม่แผ่วลงแม้แต่น้อย
ที่สำคัญคือ ไม่รู้ว่าท่าทีของพรรคภูมิใจไทย ซึ่งสับขาหลอกกลับไปกลับมา เดี๋ยวหนุนเดี๋ยวค้านกับแผนการตั้งกาสิโนของพรรคเพื่อไทย จะเอาอย่างไรในห้วงเวลาที่พรรคเพื่อไทยกับพรรคภูมิใจไทย กำลังขับเคี่ยวในเกมการต่อรองแย่งเก้าอี้กระทรวงมหาดไทย ขณะที่ร่างกฎหมายกาสิโน ซึ่งค้างอยู่ในวาระการพิจารณาของสภาผู้แทนราษฎร วาระแรก เพราะกระแสค้านมาแรงทั้งในและนอกสภาฯ คราวนี้รัฐบาลจะผลักดันให้สภาฯ พิจารณาในสมัยเปิดประชุมสภาฯ ที่จะมีขึ้นในช่วงเดือนกรกฎาคม 2568 นี้
ต้องไม่ลืมว่า ในการประชุมสภาผู้แทนราษฎร เมื่อวันที่ 9 เมษายน 2568 นั้นนายไชยชนก ชิดชอบ ประกาศลั่นกลางสภาฯ ว่า “ผม นายไชยชนก ชิดชอบ ลูกชายคนโตของนายเนวิน และนางกรุณา ชิดชอบ ผมเลขาธิการพรรคภูมิใจไทย จะไม่มีวันเห็นด้วยกับกาสิโน” เรียกเสียงฮือฮาว่า “ผิดคิว” หรือ “ปิดดีล” ไม่ลงตัวกันแน่
อย่างไรก็ดี คราวนี้ เหตุผลสำคัญที่รัฐบาลยกขึ้นมาสร้างความชอบธรรมในการสร้างเอ็นเตอร์เทนเมนท์คอมเพล็กซ์พ่วงกาสิโน ก็คือ เพื่อเพิ่มรายได้จากการท่องเที่ยว ปั้มเศรษฐกิจให้เติบโต โดยไม่พูดถึงเหตุผลที่เคยยกขึ้นมากล่าวอ้างก่อนหน้านี้ว่าเพื่อต้องการแก้ไขปัญหาการเล่นการพนันผิดกฎหมาย แม้สักแอะเดียว
นายจุลพันธ์ นำเสนอในทำนองแผ่นเสียงตกร่องว่า เครื่องยนต์ในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจสำคัญของไทยคือ ภาคการท่องเที่ยวกำลังเผชิญหน้ากับการแข่งขันจากหลายประเทศที่กำลังแข่งกันสร้างแหล่งท่องเที่ยวใหม่เพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยว ดังนั้น แนวคิดสร้างเอ็นเตอร์เทนเมนท์คอมเพล็กซ์พ่วงกาสิโน จึงเป็นโมเดลสำคัญในการเพิ่มรายได้จากการท่องเที่ยว และสร้างอุตสาหกรรมใหม่ในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทยให้เติบโต
รัฐบาลวาดฝันว่า โครงการ Entertainment Complex ถือเป็นโอกาสการลงทุนครั้งใหญ่ของประเทศ ทั้งสร้างรายได้จากภาษีให้รัฐปีละ 12,000–40,000 ล้านบาท ส่งเสริมการจ้างงาน เพิ่มจำนวนนักท่องเที่ยวได้ถึง 5–20% ทำให้ประเทศไทยไม่มีช่วง low season อีกต่อไป รายได้จากโครงการนี้จะส่งผลบวกต่อธุรกิจที่เกี่ยวข้อง เช่น โรงแรม สวนสนุก ห้างสรรพสินค้า ตลอดจน SMEs ของไทย เช่น ร้านอาหาร สปา สร้างแรงกระเพื่อมให้กับเศรษฐกิจโดยรวม เช่นเดียวกับที่สิงคโปร์ทำสำเร็จ และถ้าหากเอ็นเตอร์เทนเมนท์คอมเพล็กซ์ไม่มีกาสิโน จะไม่มีใครมาลงทุน เป็นสองสิ่งที่ผูกกัน
ในการแถลงของนายจุลพันธ์ ทำให้สังคมได้รับรู้ถึงเบื้องหลังที่รัฐบาลเร่งรีบลุยเต็มสูบ ว่ามาจากการหารือกับนักลงทุนต่างชาติจากสหรัฐฯ 2 ราย ที่สนใจพร้อมจะเข้ามาร่วมลงทุน โดยบริษัทที่จะมาลงทุนจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ฯ ดังนั้นจึงต้องการความชัดเจนในเรื่องกฎกติกาในระดับสากล แต่ร่างกฎหมายกาสิโนของไทย ยังต้องฝ่าด่านสภาผู้แทนฯ อีกหลายด่าน รวมทั้งกระแสสังคมที่ไม่เห็นด้วย รัฐบาลจึงต้องออกแรงผลักสุดกำลังเพื่อเร่งเกมจบเร็ว
สำหรับกรอบเวลาในการพิจารณา ร่างพระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจสถานบันเทิงครบวงจร พ.ศ. .... หรือ เอ็นเตอร์เทนเมนท์คอมเพล็กซ์ นั้น นายจุลพันธ์ ระบุว่า รัฐบาลจะเร่งให้สภาฯพิจารณาวาระแรก ในสมัยเปิดประชุมสภาฯ เดือนกรกฎาคม 2568 นี้ เพื่อตั้งคณะกรรมาธิการขึ้นมาศึกษา คาดว่าต้องใช้เวลาเป็นปี เพราะร่าง พ.ร.บ.ฉบับนี้ มีความซับซ้อน จึงต้องตั้งคณะทำงานศึกษาทั้งเรื่องสถานที่ และความเหมาะสม ตอนนี้เหลือเวลาอีก 2 ปี หากเป็นไปได้จะทำให้เสร็จในปีนี้
ทั้งนี้ นายจุลพันธ์ ยืนยันว่าจะต้องเร่งเสนอกฎหมายให้ผ่านในอายุของรัฐบาลนี้ เพราะถ้าหากถูกปัดตกจะต้องกลับมาเริ่มนับหนึ่งใหม่ทั้งหมด แต่สุดท้ายถ้าสภาฯไม่เห็นด้วยก็เป็นเรื่องของสภาฯ แต่เชื่อว่าถ้าทำความเข้าใจร่วมกันได้ก็จะขับเคลื่อนไปได้
นอกจากการเร่งผลักดันร่างกฎหมายให้ผ่านสภาฯ แล้ว รัฐบาลยังเร่งดำเนินการคู่ขนาน โดยตั้งคณะกรรมการระดับชาติเพื่อศึกษาความเป็นไปได้ของโครงการในหลายมิติ และเตรียมจัดทำ TOR สำหรับการเปิดประมูลในอนาคต โดยการยื่นประมูลจะเปิดให้ภาคเอกชนจัดตั้งกิจการร่วมค้า (Consortium) และยื่นข้อเสนอประมูลเพียงรายเดียว
ฝันหวานของรัฐบาลเพื่อไทยคือ หากดำเนินการได้ตามแผน คาดว่าไทยจะก้าวขึ้นเป็น 1 ใน 3 ของประเทศผู้นำด้าน Entertainment Complex ของโลก โดยอันดับ 1 สหรัฐ อันดับ 2 มาเก๊า โดยไทยจะขึ้นเป็นอันดับ 1 ของอาเซียน ส่วนเม็ดเงินลงทุน 100,000 ล้านบาทนั้น เป็นการลงทุนโดยเอกชน 100%
ส่วนข้อกำหนดให้คนไทยที่จะเข้าใช้บริการกาสิโน จะต้องมีบัญชีเงินฝากไม่ต่ำกว่า 50 ล้านบาท เป็นหลักเกณฑ์ที่ผ่านการเห็นชอบจากหลายหน่วยงานแล้ว
ทางด้าน นายศึกษิษฏ์ ศรีจอมขวัญ รองเลขาธิการนายกรัฐมนตรี ให้รายละเอียดเพิ่มเติมว่า จากโมเดลที่รัฐบาลได้ศึกษาในการตั้งเอ็นเตอร์เทนเมนท์คอมเพล็กซ์ รัฐบาลได้เลือกรูปแบบจากสิงคโปร์ ที่ตั้งอยู่ใกล้ระบบคมนาคมและแหล่งท่องเที่ยว เพื่อเชื่อมโยงการเดินทางและส่งผลต่อเศรษฐกิจสูงสุด คาดจะขับเคลื่อนจีดีพีได้ 2% ต่อปี สร้างรายได้เกือบ 2 แสนล้านบาท และจ้างงานหลายหมื่นตำแหน่ง
รองเลขาธิการนายกรัฐมนตรี ยังยกตัวอย่างข้อมูลรายได้ต่อปีจากสถานบันเทิงครบวงจรปี 2022 ของประเทศเวียดนาม คือ 1.8 แสนล้านบาท/ปี, เกาหลีใต้ 3.2 แสนล้านบาท/ปี, สิงคโปร์ 4.3 แสนล้านบาท/ปี แสดงให้เห็นถึงประโยชน์ทางเศรษฐกิจอย่างชัดเจน
ขณะที่ฟากฝั่งรัฐบาลคาดหมายถึงผลประโยชน์จากการตั้งเอ็นเตอร์เทนเมนท์คอมเพล็กซ์พ่วงกาสิโนในการปั๊มจีดีพี ทางฝ่ายนักวิชาการตัวตึงที่ติดตามตรวจสอบเรื่องนี้คือ รศ.ดร.ชิดตะวัน ชนะกุล อาจารย์คณะเศรษฐศาสตร์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้ให้ความเห็นต่อคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษาการเปิดสถานบันเทิงครบวงจรของวุฒิสภา ในประเด็นผลกระทบในมิติต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้น อาทิ
ประเด็นแรก เมื่อพิจารณารายได้ของ Integrated Resort ในภูมิภาคเอเชียพบว่า มาเก๊า มี Integrated Resort ประมาณ 6 แห่ง โดยเฉลี่ยอุตสาหกรรม Integrated Resort มีรายได้จากบ่อนกาสิโนคิดเป็น 87% ของรายได้รวม ในขณะที่สิงคโปร์ Marina Bay Sands 64%, Resort World Sentosa 72% ฟิลิปปินส์ประมาณ 87-90 % ตัวเลขเหล่านี้แสดงให้เห็นว่า บ่อนกาสิโนคือหัวใจของสถานบันเทิงครบวงจร
ประเด็นที่สอง ประเทศที่มีการแพร่หลายของคอร์รัปชั่นในระดับรุนแรง มักมีนโยบายลดหรือยกเว้นภาษีเพื่อเอื้อประโยชน์ให้กับกลุ่มทุนกาสิโน จนทำให้จัดเก็บภาษีได้ต่ำมาก เช่น ฟิลิปปินส์ ที่มีรายได้เข้ารัฐเพียง 3-5% ของรายได้รวมของอุตสาหกรรม Integrated Resort
สำหรับกรณีเก็บภาษีได้มาก ก็ไม่ได้บ่งชี้ว่าเศรษฐกิจจะดี เช่น Atlantic City มลรัฐนิวเจอร์ซีย์ สหรัฐอเมริกา จัดเก็บภาษีอสังหาริมทรัพย์จากธุรกิจกาสิโนได้ถึง 80% ของภาษีอสังหาริมทรัพย์ทั้งหมด และนำไปเป็นงบประมาณด้านการศึกษา แต่ปรากฏว่า เยาวชนมีอัตราการไม่จบการศึกษาที่สูงมาก และเป็นเมืองที่มีสัดส่วนประชากรที่ยากจนสูงกว่าเมืองอื่น ๆ ในมลรัฐนิวเจอร์ซีย์ อย่างมีนัยสำคัญ
ประการที่สาม ธุรกิจสถานบันเทิงแบบครบวงจรทำให้เกิดการจ้างงาน แต่เป็นแรงงานไร้ทักษะ จึงไม่สามารถยกระดับคุณภาพชีวิตให้หลุดพ้นความยากจนได้ เช่น กรณี Atlantic City มลรัฐนิวเจอร์ซีย์ สหรัฐอเมริกา และฟิลิปปินส์ ที่มีงานวิจัยรองรับ
ประการที่สี่ กาสิโนถูกกฎหมาย ไม่ได้ทำให้การพนันผิดกฎหมายหายไป แม้ในประเทศพัฒนาแล้วที่การบังคับใช้กฎหมายมีประสิทธิภาพ เช่น สหรัฐอเมริกา สิงคโปร์ นอร์เวย์ แต่การพนันผิดกฎหมายในประเทศเหล่านี้ลดต่ำลงจากการที่รัฐบาลดำเนินการปราบปรามการพนันผิดกฎหมายอย่างจริงจัง
ในกรณีอาเซียน ประเทศที่อนุญาตให้มีกาสิโน มีอัตราการฆ่าตัวตาย และอัตราการข่มขืน สูงกว่าประเทศที่ไม่อนุญาตให้มีกาสิโนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
ขณะที่ญี่ปุ่น ซึ่งเริ่มต้นกำหนดจะมี Integrated Resort ใน 4 เมือง ได้แก่ Yokohama, Nagasaki, Wakayama และ Osaka แต่สุดท้ายเหลือเพียงแห่งเดียวบนเกาะที่โอซาก้า เพิ่งลงเสาเข็มเมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา เนื่องจากชาวญี่ปุ่นส่วนมากต่อต้าน และรัฐบาลญี่ปุ่นออกมาตรการเข้มงวด ทั้งการตั้งอัตราภาษีที่จะจัดเก็บจากกาสิโนในระดับสูง มาตรการป้องกันไม่ให้ชาวญี่ปุ่นเข้าเล่นกาสิโนโดยง่าย ทำให้ผู้ลงทุนเกือบทั้งหมดถอนตัว
นายแก้วสรร อติโพธิ กรรมาธิการ คณะกรรมาธิการวิสามัญศึกษาสถานบันเทิงครบวงจร (Entertainment Complex) วุฒิสภา ตั้งข้อสงสัยถึงเรื่องการจัดเก็บรายได้เข้ารัฐ โดยเฉพาะการบริหารจัดการค่าเช่าที่ดินของการท่าเรือ ซึ่งเป็นทรัพย์สินของรัฐที่เอกชนจะเข้ามาร่วมลงทุน รวมถึงอำนาจของคณะกรรมการนโยบายในการเสนออัตราภาษีกาสิโน ที่มีความซับซ้อน เนื่องจากมีทั้งภาษี ค่าธรรมเนียม ค่าเช่า ฯลฯ ซึ่งต้องศึกษาให้ชัดเจน
ดูทรงแล้ว รัฐบาลเพื่อไทยที่ง่อนแง่นเต็มทนในเวลานี้ จะอยู่ครบเทอมพอที่จะทำให้ความฝัน Entertainment Complex พ่วงกาสิโน เป็นจริงได้หรือไม่ ยังต้องรอลุ้น
