ผู้จัดการสุดสัปดาห์ - กรณีการตายของ “มินจู” แมวพันธุ์สก๊อตทิช โฟลด์ หูพับสีเทา สาเหตุ ตกตึก 21 ชั้น จากเหตุการณ์ LGBTQ ประชดแฟนจับแมวโยนลงจากคอนโด โดยภายหลัง “ผู้ก่อเหตุ” ให้การว่าไม่ได้มีเจตนาโยน แต่แมวดิ้นหนีก่อนกระโดดร่วงลงไปเอง กำลังเป็นคดีที่ได้รับความสนใจจากสังคม รวมทั้งมีการแจ้งความเอาผิดตาม พ.ร.บ. ป้องกันการทารุณกรรมฯ
เป็นที่วิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักโดยเฉพาะในกลุ่มคนรักสัตว์ หลังจากเพจเฟซบุ๊ก “มูลนิธิวอชด็อก ไทยแลนด์ Watchdog Thailand Foundation – WDTW เปิดเผยเรื่องราวสุดสะเทือนใจทาสแมว กรณีคู่รัก LGBTQ หญิงรักหญิงทะเลาะกัน ก่อเหตุทำร้ายร่างกายทำร้ายร่างกายแฟน ประชดโยนแมวลงจากชั้น 21 เป็นเหตุให้ “มินจู” แมวพันธุ์สก๊อตทิช โฟลด์ หูพับสีเทา ดับอนาถ เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นทำให้ทาสแมววิพากษ์วิจารณ์อย่างหนัก และเรียกร้องให้เจ้าหน้าตำรวจเร่งดำเนินคดีผู้ก่อเหตุตามกฎหมาย ซึ่งเบื้องต้นมีการแจ้งความดำเนินคดีผู้ก่อเหตุ 3 ข้อหาหนัก ทั้งทำลายทรัพย์สิน ทำร้ายร่างกาย และทารุณกรรมสัตว์
อย่างไรก็ดี ภายหลัง ผู้ก่อเหตุออกมาขอโทษทุกฝ่ายบอกเล่าข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นว่าไม่ได้มีเจตนาโยนแมว แต่แมวพลัดตกลงไปเอง
“สาเหตุที่แท้จริงคือจังหวะที่โดนแฟนดันออกจากห้องและหันไปเห็นแมวจึงได้อุ้มขึ้น และพูดว่าถ้าไม่เปิดห้องจะฆ่าแมวให้ตาย แต่ที่พูดไปนั้นเป็นเพียงแค่การขู่เพื่อให้แฟนสาวสนใจ และยอมใจอ่อนเปิดห้องให้ แต่ทำยังไงก็ไม่ยอมเปิดจึงอุ้มแมวไปที่หน้าต่างของอาคาร จากนั้นก่อนที่แฟนสาวจะออกมาและมีปากเสียงกันอย่างรุนแรงอีกครั้ง ทำให้แมวที่อุ้มอยู่ตกใจกระโดดจากมือตกลงไปเสียชีวิต โดยไม่มีเจตนาที่จะฆ่าแมว หรือทารุณกรรมสัตว์เพราะเป็นคนที่รักแมวรักหมารักสัตว์อยู่แล้ว” สาวห้าวผู้ก่อเหตุระบุ
ทว่า เสียงวิพากษ์วิจารณ์เห็นพ้องต้องกันว่า “มินจู” ไม่ควรต้องมาสังเวยชีวิต เป็นเหยื่อในเหตุการณ์ครั้งนี้ โดยความคืบหน้าเจ้าหน้าที่ตำรวจจะสอบปากคำเพิ่มเติม เพื่อไกล่เกลี่ยและดำเนินคดีตามขั้นตอนของกฎหมายต่อไป
สำหรับการดำเนินคดีตามกฎหมาย ประเทศไทยมี พ.ร.บ. ป้องกันการทารุณกรรมและการจัดสวัสดิภาพสัตว์ พ.ศ. 2557 ระบุว่า ห้ามมิให้ผู้ใดกระทำการอันเป็นการทารุณกรรมสัตว์โดยไม่มีเหตุอันสมควร ผู้ใดฝ่าฝืนต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 2 ปี ปรับไม่เกิน 40,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ นิยามคำว่า “การทารุณกรรม” แบ่งออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่
1. เป็นการกระทำ หรืองดเว้นการกระทำใดๆ ที่ทำให้สัตว์ได้รับความทุกข์ทรมานไม่ว่าทางร่างกายหรือจิตใจ ได้รับความเจ็บปวด ความเจ็บป่วย ทุพพลภาพ หรืออาจมีผลทำให้สัตว์นั้นตาย
2. ให้หมายความรวมถึงการใช้สัตว์พิการ สัตว์เจ็บป่วย สัตว์ชรา สัตว์ที่กำลังตั้งท้อง เพื่อแสวงหาประโยชน์ รวมถึงการใช้สัตว์ประกอบกามกิจ ใช้สัตว์ทำงานจนเกินสมควร หรือใช้ให้ทำงานอันไม่สมควร เพราะเหตุที่สัตว์นั้นเจ็บป่วย ชรา หรืออ่อนอายุ
อย่างไรก็ดี ต้องบอกว่า ณ ปัจจุบันคนไทยนิยมเลี้ยงสัตว์ในรูปแบบ Pet Humanization หรือ Pet Parents ซึ่งก็คือการเลี้ยงสัตว์เหมือนเป็นสมาชิกในครอบครัวเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ จนทำให้ธุรกิจเติบโตอย่างรวดเร็ว และเป็นที่น่าปริวิตกเช่นกันว่า อาจมีจำนวนไม่น้อยที่เลี้ยงตามกระแสหรือเลี้ยงเป็นแฟชั่น จนทำให้เกิดปรากฏการณ์ “เบื่อ” และมีการนำสัตว์เลี้ยงที่หมดรักแล้ว ไปปล่อยตามที่ต่างๆ เช่น วัด ให้เห็นอยู่เสมอ
ศูนย์วิเคราะห์เศรษฐกิจ ทีทีบี (ttb analytics) ประเมินมูลค่าตลาดสัตว์เลี้ยงของไทยในปี 2567 จะมีมูลค่าราว 7.5 หมื่นล้านบาท ปรับเพิ่มขึ้น 12.4% จากปี 2566 ด้วยแรงหนุนของการต่อยอดรูปแบบการเลี้ยงดูในมิติของ Pet Humanization เข้าสู่ Petriarchy และ Pet Celebrity ซึ่งส่งผลทำให้ค่าใช้จ่ายในการดูแลสัตว์เลี้ยงต่อตัวเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ทั้งในกลุ่มผู้ดูแลเดิมที่ปรับเปลี่ยนรูปแบบการดูแลสัตว์เลี้ยงของตนเอง และกลุ่มเจ้าของสัตว์เลี้ยงมือใหม่
มีการประเมินค่าใช้จ่ายในการดูแลสัตว์เลี้ยงเสมือนสมาชิกในครอบครัวเอาไว้ว่า ผู้เป็นเจ้าของจะมีภาระค่าใช้จ่ายเฉลี่ยราว 41,100 บาทต่อตัวต่อปี ซึ่งสูงกว่าการเลี้ยงดูแบบปล่อยอิสระที่จะมีค่าใช้จ่ายเพียงราว 7,745 บาทต่อตัวต่อปี โดยมีค่าใช้จ่ายจากอุปกรณ์สัตว์เลี้ยง ค่าดูแล รวมถึงอาหารที่น้อยกว่าอย่างมีนัยสำคัญ
ทั้งนี้ เทรนด์การดูแลสัตว์เลี้ยงเสมือนสมาชิกในครอบครัว (Pet Humanization) ในบางกลุ่มเจ้าของอาจมีวิวัฒนาการสู่การเลี้ยงเสมือนสมาชิกในครอบครัวแบบตามใจ หรืออาจเรียกว่า “ทาสหมา-ทาสแมว” (Petriarchy) ซึ่งตั้งอยู่บนบริบทการเลี้ยงดูที่ตามใจ โดยสัตว์เลี้ยงเป็นผู้รับที่ไม่สามารถปฏิเสธของที่เจ้าของเลือกซื้อให้ หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือเจ้าของเลือกที่จะซื้อของให้สัตว์เลี้ยงเพื่อตอบสนองความพอใจส่วนตนส่งผลให้การจับจ่ายในส่วนของอุปกรณ์ และค่าดูแลมีทิศทางเพิ่มขึ้นในอัตราเร่ง
ปรากฎการณ์ที่เกิดขึ้น ส่งผลธุรกิจเกี่ยวกับสัตว์เลี้ยงเติบโต อาทิ กลุ่มอาหารสัตว์เลี้ยง และ บริการรักษาสัตว์ ซึ่งส่วนมากกลุ่มผู้เลี้ยงสัตว์ในรูปแบบนี้มักใช้อาหารเกรดพรีเมี่ยมที่มีราคาสูง เช่น อาหารเปียก รวมถึงในผู้เลี้ยงบางกลุ่มก็เลือกใช้อาหารดิบที่ไม่ผ่านความร้อน (BARF) ที่มีราคาสูง ส่งผลให้ตลาดอาหารสัตว์เลี้ยงในปี 2567 ขยายตัวโดยมีมูลค่าแตะ 4.46 หมื่นล้านบาท บนค่าเฉลี่ยการเติบโตของมูลค่าตลาดย้อนหลัง 5 ปี (CAGR) ที่ 17.0% สอดคล้องกับบริการรักษาสัตว์ที่มูลค่าตลาดเพิ่มขึ้นจากความตระหนักในการดูแลสุขภาพสัตว์เลี้ยง และต้องรักษาพยาบาลยามเจ็บป่วยของสัตว์เลี้ยงที่ประหนึ่งเป็นสมาชิกในครอบครัว ส่งผลให้มูลค่าบริการรักษาสัตว์เติบโตต่อเนื่องที่ค่าเฉลี่ยย้อนหลัง 5 ปี (CAGR) ที่ 21.7% ด้วยมูลค่า 6.64 พันล้านบาท ในปี 2567
หรือกลุ่มอุปกรณ์เกี่ยวกับสัตว์เลี้ยงและบริการดูแลสัตว์เลี้ยง เป็นกลุ่มที่นอกจากได้รับแรงหนุนของกระแสการดูแลสัตว์เลี้ยงเสมือนสมาชิกในครอบครัวแล้ว (Pet Humanization) มูลค่าของอุตสาหกรรมยังมีการเร่งตัวในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมาจากกระแสการเลี้ยงเสมือนคนในครอบครัวแบบตามใจ (Petriarchy) และสมาชิกในครอบครัวที่สามารถสร้างรายได้ (Petfluencer) ที่ส่งผลให้มีความถี่ในการเข้ารับบริการดูแลและความถี่ในการจัดหาอุปกรณ์เกี่ยวกับสัตว์เลี้ยงเพิ่มในอัตราเร่ง ส่งผลให้มูลค่าตลาดอุปกรณ์เกี่ยวกับสัตว์เลี้ยงและบริการดูแลสัตว์เลี้ยงมีค่าการเติบโตเฉลี่ยย้อนหลัง 5 ปี (CAGR) ที่ 17.3% และ 16.7% โดยคาดว่ามีมูลค่า 2.29 หมื่นล้านบาท และ 0.66 พันล้านบาทตามลำดับ บนแนวโน้มที่ยังรักษาการเติบโตในอัตราเร่งได้
ตลอดจนการรักษาพยาบาลต่างๆ ที่มีการนำเทคโนโลยีและการรักษาที่ทันสมัยและก้าวหน้าเทียบเคียงกับการรักษาของคนมาใช้มากขึ้น ส่งผลให้จำนวนคลินิกและโรงพยาบาลสัตว์เกิดขึ้นจำนวนมาก โดยในปี 2566 คลินิกและโรงพยาบาลสัตว์ที่ลงทะเบียนในระบบมีจำนวนกว่า 2,800 แห่ง และปี 2567 มีการจดทะเบียนเพิ่มมากกว่า 500 แห่ง รวมทั้ง การปรับตัวของภาคธุรกิจให้มีความเป็น Pet Friendly มากขึ้น เพื่อให้สอดรับกับเทรนด์ Pet Humanization ทั้งในกลุ่มอสังหาริมทรัพย์ ศูนย์การค้า โรงภาพยนตร์ ร้านอาหาร เป็นต้น
สุดท้ายการดูแลสัตว์เลี้ยงในปัจจุบันเสมือนสมาชิกในครอบครัว หรือ Pet Humanization กำลังดันมูลค่าตลาดสัตว์เลี้ยงของไทยให้เติบโตต่อเนื่อง ส่วนกรณีการจากไป “มินจู” แมวพันธุ์สก๊อตทิช โฟลด์ หูพับสีเทา น่าจะทำให้สังคมหันมาตระหนักถึงสวัสดิภาพสัตว์ไม่มากก็น้อย โดยเฉพาะประเด็นการบังคับใช้ พ.ร.บ. ป้องกันการทารุณกรรมฯ และไม่ควรมีแมวตัวไหนต้องตาย เพราะคนทะเลาะกัน.