เรื่องของ “ปรัชญาตะวันตก” (ตอนสิบแปด) คำคมแนวคิดของ “จอห์น ล็อค”?

“สอดแนมการเมือง”
“ชัชวาลย์ ชาติสุทธิชัย”

 บทความก่อนหน้า ได้เสนอความคิดสำคัญสองเรื่องของ “จอห์น ล็อค” ไปแล้ว คราวนี้มาดู “ความคิดสำคัญเรื่องที่สาม” คือ “มนุษย์ควรปกครองตนเอง”! 

“ล็อค” คิดและเชื่อว่า ในเมื่อมนุษย์มีสิทธิ์ตามธรรมชาติ ที่ได้รับมาจากพระเจ้า ฉะนั้น รัฐบาลก็ควรจะยึดมั่นในสิทธิ์ดังกล่าวด้วย หากรัฐบาลละเมิดสิทธิ์เหล่านี้แม้เพียงข้อเดียว ถือว่ารัฐบาลใช้อำนาจในทางที่ผิด และ “รัฐบาลเช่นนี้” สมควรถูกโค่นล้ม!

สำหรับนักปรัชญาอย่าง “ฮ็อปส์” เหตุผลที่จะล้มล้างรัฐบาลได้มีอยู่เพียงข้อเดียว นั่นคือ เมื่อรัฐบาล “สูญเสีย” อำนาจและการควบคุม!

ทว่า..นักปรัชญาเมืองผู้ดีเช่ น“ล็อค” กลับคิดว่า “รัฐบาล” ควรถูกตีกรอบมิให้ละเมิด “สิทธิ์ตามธรรมชาติ” เหล่านั้น และหาก “รัฐบาลใด” ใช้อำนาจในทางที่ผิด ก็ “ต้องขจัด” รัฐบาลนั้นออกไป!
ความสำคัญของการควบคุมมิให้รัฐบาลใช้อำนาจในทางที่ผิด ทำให้ “ล็อค” สนับสนุนรัฐบาลแบบมีตัวแทน อีกสิ่งที่มีความสำคัญอย่างยิ่งสำหรับ “ล็อค” คือบทบาทของ “ฝ่ายนิติบัญญัติ” แนวคิดทั้งหมดเหล่านี้ คือรากฐานของแนวคิดทางการเมืองที่เฟื่องฟูที่สุดของเรา..
อืม..สรุปแนวคิดสำคัญ 3 ข้อของ “จอห์น ล็อค” คือ 1.แผ่นดินที่ว่างเปล่า? 2.สิทธิ์ตามธรรมชาติ? 3.มนุษย์ควรปกครองตนเอง?
เรามาอ่านความคิดสำคัญ พร้อมชวนคิดแนวคิดใน “คำคมล็อค” กันนะ..
“มันเป็นสิ่งยากยิ่งที่เราจะเข้าถึงจักรวาลและความรู้บางอย่าง” ใช่เลย!.. ทั้งในอดีตจนถึงปัจจุบัน เป็นตามที่ “ล็อค” พูดนั่นแหละ!

“สิ่งที่ทำให้คุณวิตกกังวล ย่อมจะกลายเป็นนายของคุณ” นี่ก็เป็นจริงตาม “ล็อค” กล่าวว่ะ...
“ที่ใดก็ตามที่กฎหมายสิ้นสุดลง ทรราชก็จะเกิดขึ้น” แหม..ใช่เลย! ที่ใดไม่มีกฎหมาย หรือกฎหมายไม่ยุติธรรม “กลุ่มทรราช”ย่ อมเผยตัวยืนผงาดเสมอ? ที่สำคัญ.. “รัฐบาลเลือกตั้ง” ใช้อำนาจโกงชาติ ก็ “เป็นต้นเหตุ” ให้ “ทรราช” ผงาดเช่นกัน?!
“บ่อยครั้งคำถามไม่คาดคิดที่มาจากเด็กคนหนึ่ง ช่วยให้เราได้เรียนรู้มากกว่าการพูดคุยกับผู้ใหญ่” อืม..แม้เราจะไม่ปฏิเสธว่า “เด็ก” ก็โกหกเป็นเหมือนกัน “เด็ก”บางคนโกหกเก่งเสียด้วย ทว่า..เราล้วนรู้ว่า “ผู้ใหญ่” ส่วนใหญ่ “โกหก” เก่งกว่า แถมโกหกแบบหน้าด้านๆด้วย ดังเช่น..

“ทักษิณ” โกหกประชาชนชนิดหน้าด้านๆ ว่า “ผมรวยแล้วจะไม่โกงชาติ” จนผู้คน“ยกนิ้วโป้ง”ยกย่องชื่นชมพากันเทคะแนนเสียงให้ ทว่า..“นายกฯ ทักษิณ” กลับ“ตระบัดสัตย์” ใช้อำนาจโกงชาติอย่างมโหฬาร ทำผิดกฎหมายหลายคดี ต้องหนี “คุก” ไปอยู่นอกประเทศนาน “10 กว่าปี”


วันนี้กลับมาชาติไทย ก็ยังไม่ยอมรับโทษในเรือนจำ อ้างว่า “ป่วยหนัก” เผ่นจากเรือนจำไปนอนห้องหรูชั้น 14 ที่ “รพ.ตำรวจ” กำลังใช้ “อภิสิทธิ์” กับ “สองมาตรฐาน” ในฐานะ “ผู้มีอิทธิพลระดับชาติ” ไม่ต้องเข้าไป “นอนในคุกตะราง” ใช่ไหม??!
ส่วน “บิ๊กตู่ พลเอกประยุทธ จันทร์โอชา” ทำรัฐประหารโค่นล้มรัฐบาลเครือข่าย “น้องสาวทักฯ” แล้ว “โกหก” ประชาชนหน้าด้านๆว่า “รัฐบาลรัฐประหารจะปฏิรูปชาติก่อนเลือกตั้ง” จึงได้รับเสียงชื่นชมล้นหลามผู้คนสนับสนุนทั่วแดนไทย
ครั้นได้เป็น “นายกฯ เผด็จการทหารบิ๊กตู่” มีอำนาจล้นฟ้า ก็ “ตระบัดสัตย์”.. ตลอดช่วง “9 ปี” ที่มีอำนาจรัฐ ไม่มีการปฏิรูปชาติแม้แต่น้อยเฉยเลย!

เลือกตั้งครั้งแรกหลัง “รัฐบาลเผด็จการตู่” ครองอำนาจ ด้วย “ผลงาน” ส่วนใหญ่ไม่เอาไหน ทำให้ “พรรคหนุนตู่” ได้ “ส.ส.เขต” น้อยกว่า “พรรคหนุนทักฯ” แต่ด้วยหมากกลสารพัดที่ “รัฐบาลเผด็จการ” วางไว้ “บิ๊กตู่” ก็ได้เป็น “นายกฯ เลือกตั้ง” สมใจ!

เลือกตั้งครั้งที่สอง “ผลงาน” ของ “พรรคหนุนตู่” ยังไม่เอาไหนแบบคงเส้นคงวา แถม “คนเบื่อตู่” อย่างหนัก แม้แต่พัดลมยังส่ายหน้า.. “พรรคหนุนตู่”จึงพ่ายแพ้ยับเยิน “พรรคตี๋ทอน” ชนะที่หนึ่ง! “พรรคหนุนทักฯ” ชนะที่สอง!

การเมืองไทยจึงบังเกิดปรากฏการณ์ “ดีลลับทักฯ” พลิก “พรรคก้าวไกล” ไปเป็นฝ่ายค้าน! “พรรคเพื่อไทย” เข้าเสียบเป็นรัฐบาล โดยมี “เศรษฐา” เป็น “นายกฯคนที่ 30”

ส่วนอดีตนายกฯ “ทักษิณ” ก็ได้กลับไทยอย่างเท่ๆ โดยมีรถตำรวจนำขบวนพาเข้า “เรือนจำ” ทว่า.. ผ่านไปเพียงไม่กี่ชั่วโมง กลิ่นผายลมไม่ทันจาง กลางดึกก็เผ่นไปนอน “ห้องหรูหราหมาเห่า” ชั้น 14 ของ “โรงพยาบาลตำรวจ” อย่างสบายใจกาย อ้าง “ป่วยหนักกะทันหัน” ถึงขั้นต้อง “ผ่าตัด” กันเลยว่ะ

สองเดือนกว่าผ่านไปไว “เหมือนโกหก” โดยไม่มี“ ใครรู้-ใครบอก” ได้ว่า “นักโทษทักฯ” ป่วยหนักจริงไหม? “ทักฯ” ผ่าตัดอะไรบ้าง? “ทักฯ” จะกลับเข้า “คุก” อีกไหม? ฯลฯ

อุต๊ะ!!! “นักโทษชายทักษิณ” กำลังใช้ “อภิสิทธิ์” กับ “สองมาตรฐาน” รวมทั้งใช้ “อิทธิพลระดับชาติ” ทำท่าจะพักที่ “โรงพยาบาลตำรวจ” จน “พักโทษ” หรือ “พ้นโทษ” ใช่ไหม? ฯลฯ
ถ้า “ล็อค” อยู่ เชื่อว่าต้องวิจารณ์ “นักการเมือง” ในสภาฯ ไทย “พรรคก้าวไกล” และ “นายกฯ เศรษฐา” ว่าทำไมจึงไม่พูด-ไม่ตรวจสอบ เรื่อง “นักโทษทักฯ” กำลังทำให้ชาติไทยสิ้นนิติรัฐไร้นิติธรรมวะ?
อ้าว!.. เลี้ยวเข้าซอยไปพูดถึง “บุรุษสองคน” ที่มีอำนาจจะ “ทำดี” แต่กลับ “ไม่ทำ”! กลับมาถนนใหญ่..มาดู “คำคมล็อค” ต่อดีกว่า..

“ฝันกลางวันคือภาวะที่ความคิดเราลอยอยู่ในสมอง โดยปราศจากการพินิจพิเคราะห์ หรือความเข้าใจใดๆ” อืม..ที่ “ล็อค” บอกเป็นเรื่องของ “ความฝัน” นะว้อย!
“ล็อค” ยังพูดเรื่อง “การอ่านที่บำรุงสมองนั้น เกิดขึ้นก็ต่อเมื่อเป็นการอ่านสิ่งที่มีความรู้ ส่วนการใช้ความคิด คือวิธีทำให้สิ่งที่เราอ่านกลายเป็นส่วนหนึ่งของเรา” “ล็อค” เน้นการเลือกอ่านสิ่งที่เป็นประโยชน์ เพื่อส่งเสริมการ “บำรุงสมอง” หรือเติมความรู้ให้ “สมองเรา”!

“มนุษย์เริ่มสงสัยว่าเหตุใดน้ำในลำธารจึงขม ก็ต่อเมื่อพวกเขาได้ทำให้น้ำพุเน่าเสียไปแล้ว”
“ถ้าเราจะไม่เชื่อทุกสิ่ง เพราะเหตุที่เราไม่อาจรู้ได้ทุกอย่าง เราคงจะทำสิ่งอื่นใดได้น้อยมาก นอกจากการนั่งอยู่เฉยๆและรอวันตาย เพราะเราไม่มีปีกที่จะโผบินไปที่อื่น” อืม..“มนุษย์” มีโอกาสจะถูก “ขังความคิด”! แต่ “นก” มีปีกมีอิสระที่จะ “บิน”ไปที่ใดก็ได้ แต่ “นกส่วนใหญ่” มักหากินแต่ในถิ่นฐานเดิม “นก” จึงไม่รู้มากไปกว่าต้อง “โบยบิน” วนเวียนอยู่ในเส้นทางเดิมทุกวี่วัน..

“ความกลัวในความชั่วร้าย ทำให้มนุษย์มีพลังมากกว่าความดีที่จะมาถึง” รวมทั้ง “การกระทำของมนุษย์เป็นเครื่องแปลความคิดดีที่สุดของเขา” และ “ไม่มีความรู้ใดของมนุษย์ที่จะไปได้ไกลกว่าประสบการณ์ของเขา”
ข้อความตรงนี้ของ “ล็อค”น่าครุ่นคิด และนำไปถกเถียงค้นหา“ ความจริง” กัน เพราะเขาก็เหมือนนักปรัชญาส่วนใหญ่ ที่เน้นให้ “มนุษย์ทำดี” อย่างต่อเนื่องเสมอ แต่ไหง “มนุษย์” จึงมัก “ทำชั่ว” อยู่เรื่อยหว่า..?
“เพื่อที่จะได้เข้าใจอำนาจทางการเมืองอย่างถูกต้อง และเข้าใจถึงจุดกำเนิดของมัน เราต้องพิจารณาว่า โดยภาวะธรรมชาติ มนุษย์นั้นอยู่ในภาวะใด ซึ่งคำตอบก็คือ ภาวะเสรีภาพอย่างสมบูรณ์”
อีกทั้งต้องมองถึงเรื่อง.. “และเหตุผล..ก็สอนให้เรารู้ว่า ทุกคนมีความเท่าเทียมกัน และเป็นอิสระซึ่งกันและกัน ไม่ควรมีผู้ใดทำร้ายผู้อื่น ทั้งในแง่ชีวิต สุขภาพ เสรีภาพและการครอบครอง(ทรัพย์สิน)” ใช่เลยและเห็นด้วย 100% กับ “จอห์น ล็อค”..แต่ “ความเท่าเทียม” กับ “เสรีภาพ”ที่แท้จริง..มีจริงแน่นอนหรื อ“ล็อค” เอ๋ย..?

“ทุกคนมีทรัพย์สินอยู่ในตัวของตนเอง ไม่มีผู้ใดมีสิทธิ์ในทรัพย์สินนั้น นอกจากตัวผู้นั้นเอง” และ “รัฐบาลไม่มีเป้าหมายอื่นใด นอกจากการปกป้องรักษาไว้ซึ่งทรัพย์สิน” รวมทั้ง “องค์กรปกครองที่ละเมิดกฎหมายธรรมชาติต้องถูกโค่นล้ม”

แหม..“ล็อค ”มักเน้นแบบตีเส้นใต้อย่างจริงจังว่า “ความคิด-คือ-ทรัพย์สิน” โดยไม่ยอมอ่อนข้อในหลักการนี้เลย..โดย “มิสเตอร์ล็อค” ถึงขั้นประกาศตรงๆว่า ถ้า “รัฐบาลใด” ทำผิดในเรื่องดังกล่าว ต้องโดนประชาชน “โค่นล้มลงไป” เท่านั้น!
“ความดีและความชั่ว รางวัลและการลงโทษ เป็นเพียงแรงจูงใจเดียวของการสร้างที่เป็นเหตุเป็นผล สิ่งเหล่านี้คือปฏักและบังเหียน ที่มนุษย์ทั้งมวลสร้างขึ้นเพื่อนำทาง และช่วยให้(สังคม)ดำเนินไปได้”
อืม.. มิใช่ว่า “สังคมมนุษย์” แค่ดำเนินไปได้เท่านั้นนะ.. แต่ “สังคมมนุษย์” ต้องดำเนินไปได้ ด้วยการ “ทำความดี” ของ “มนุษย์ส่วนใหญ่” เป็นหลัก.. มิใช่ “สังคมคนดี” ปล่อยให้ “มนุษย์ชั่ว” ที่เป็นคนส่วนน้อย “ยึดครองอำนาจ” ในมิติต่างๆ.. “ชี้นิ้วบงการ” กดขี่เอาเปรียบ “คนดีในสังคม”

อีกทั้ง “สังคมคนดี” ต้องไม่ปล่อยให้ “นักการเมืองชั่ว” โกงชาติอย่างหน้าด้านๆ โดยไม่สนใจแยแสว่า“ ทำผิดกฎหมาย” อย่างต่อเนื่อง..

 เอ๊ะ!.. ละม้าย “ชาติไทย” ในอดีตจนถึงปัจจุบันจรดอนาคตเลยว่ะ.. จริงไหม???