ผู้จัดการสุดสัปดาห์ - การท่องเที่ยวในรูปแบบ “ทริปหารเฉลี่ย” แชร์ค่าใช้จ่ายในราคากันเอง มีคนนำจัดกรุ๊ปท่องเที่ยวเล็กๆ กำลังได้รับความนิยม ในโซเซียลมีเดียมีเฟซบุ๊กกลุ่มแชร์ทริปหารเฉลี่ยให้เลือกเดินทางอยู่มากมาย โดยเฉพาะทริปแนวเดินป่าเที่ยวชมธรรมชาติ ผจญภัยล่องแก่ง ฯลฯ สัมผัสประสบการณ์ใหม่ๆ
แต่ที่กำลังเป็นประเด็นพูดถึงคือกรณีอุบัติเหตุกรณี นักท่องเที่ยวชาย วัย 26 ปีพลัดตกเรือในขณะล่องแก่งน้ำว้า ขณะมาท่องเที่ยวที่หมู่บ้านท่องเที่ยว บ้านสะปัน ตำบลดงพญา อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน หลังจากใช้บริการล่องแก่งระยะทาง 28 กิโลเมตร กระทั่งพลัดตกน้ำจากกระแสน้ำที่รุนแรง ทำให้เสื้อชูชีพและหมวกกันน็อกจนหลุดและถูกน้ำพัดสูญหาย ทำให้ถูกตั้งคำถามถึงความเรื่องความปลอดภัยในการจัดทริปหารเฉลี่ย โดยเฉพาะทริปล่องแก่งผจญภัยขณะช่วงน้ำได้เปลี่ยนสีเป็นสีแดง และอันตรายจากน้ำป่าในช่วงฤดูฝน รวมทั้งปมประเด็นการทำประกันชีวิตเพื่อบริหารความเสี่ยง รวมทั้งสุขภาพร่างกายของนักท่องเที่ยวที่ต้องแข็งแรง
ถอดบทเรียนอุบัติเหตุนักท่องเที่ยวพลัดตกเรือในขณะล่องแก่งน้ำว้า นายวิบูรณ์ แววบัณฑิต ผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน กล่าวถึงเส้นทางล่องแก่งน้ำว้า ระยะทางรวม 28 ก.ม. บริเวณที่สำคัญและอันตรายที่สุดคือ แก่งขี้ลิง บริเวณบ้านผาสุข ตำบลดงพญา ทางผู้ประกอบการก็ได้หลีกเลี่ยง พานักท่องเที่ยวเดินขึ้นฝั่งอ้อมไป จากนั้นไปลงเรือล่องแก่งต่อเลยจุดอันตราย แต่ช่วงที่ 2 หลังจากล่องแก่งต่อได้ประมาณ 5 นาที เรือลำที่ 2 ที่มีนักท่องเที่ยว 5 คน ไม่สามารถควบคุมได้ เนื่องจากน้ำไหลเชี่ยวและไปปะทะกับโขดหิน เรือเกิดเอียงจนทำให้น้ำเข้าเรือ ทุกคนเลยต้องสละเรือ พากันขึ้นฝั่งแต่ปรากฎว่ามีนักท่องเที่ยวหายไปหนึ่งราย แต่ได้เจอเพียงเสื้อชูชีพกับหมวกลอยอยู่ ก่อนพบลอยโผล่ไปไกล 12 กิโลเมตร
อย่างไรก็ตาม เจ้าหน้าที่สอบสวนเหตุการณ์พบว่าระหว่างล่องแก่ง ผู้เสียชีวิตมีอาการเป็นตะคริวที่บริเวณแขนขวา จึงมีการปลดล็อคเสื้อชูชีพเพื่อคลายการรัด ทว่าหลังจากนั้นได้เกิดอุบัติเหตุเรือพลิกทำให้เสื้อชูชีพหลุดออกจากตัว
“ขอเตือนเป็นอุทาหรณ์หากมีสภาพร่างกายที่ไม่พร้อม จะต้องงดทำกิจกรรมท่องเที่ยวแบบแอคแวนเจอร์แบบนี้เลย ต้องเรียนว่าตรงนี้เป็นจุดที่เราต้องมาถอดบทเรียนมาช่วยกันไม่ให้เกิดความสูญเสียอีก ในช่วงนี้เองเราก็มีคำเตือนอยู่ตลอดเวลาว่าผู้ที่อยู่ริมน้ำให้ระมัดระวังช่วงฝนตกจะมีน้ำป่าไหลหลากและก็กระแสน้ำเชี่ยวเราก็ได้เตือนคนที่อยู่ริมน้ำโดยตลอด ซึ่งผู้ประกอบการก็อาจจะรู้เท่าไม่ถึงการณ์ มันเลยเกิดอุบัติเหตุกลางทางเนื่องจากว่า นักท่องเที่ยวเองเป็นตะคิวกลางทางแล้วก็ไม่ทันได้ระวัง” นายวิบูรณ์ แววบัณฑิต ผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน กล่าว
จากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดประชุมคณะกรรมการที่ปรึกษาอุทยานแห่งชาติขุนน่าน (PAC.) ทบทวนมาตรการด้านความปลอดภัย เพื่อเพิ่มมาตรการให้นักท่องเที่ยวเกิดความปลอดภัยสูงสุด มีการร่วมประชุมกับส่วนราชการที่เกี่ยวข้องและผู้ประกอบการ หาแนวทางบูรณาการส่วนราชการที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนผู้บริหารท้องถิ่น ผู้นำชุมชน เพื่อร่วมกันหาแนวทางแก้ไขปัญหาผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการที่อุทยานแห่งชาติขุนน่าน
ทั้งนี้ อุบัติเหตุที่เกิดขึ้นนับเป็นบทเรียนที่ทำให้นักเดินทาง โดยเฉพาะการร่วมทริปหารเฉลี่ย แนวเดินป่า ผจญภัยธรรมชาติ ที่จัดขึ้นกันเอง อาจไม่มีมาตรการความปลอดภัยเคร่งครัดเท่าใดนัก
อ้างอิงข้อมูลจาก TRIPDER เว็บไซต์ที่รวบรวมทริปท่องเที่ยวแนวเดินป่า แบกเป้ ผจญภัย ให้ข้อมูลเอาไว้ความว่าการจัดทริปเที่ยวป่าหลักๆ มีแค่ 3 แบบ 1. จัดแบบราคาทัวร์ มีแจ้งแผนการท่องเที่ยว ราคา ให้กับคนเที่ยวชัดเจน แต่คนเที่ยวแทบไม่รู้เลยว่าต้นทุนจริงเท่าไร กำไรเขาเท่าไร แต่ข้อดีคือค่าใช้จ่ายค่อนข้างแน่นอน 2. จัดแบบหารเฉลี่ย แจ้งแผนการท่องเที่ยว ประเมินราคาต้นทุนโดยประมาณให้คนเที่ยวได้เห็นเลยว่าต้องจ่ายเท่าไร แต่ก็จะมีความเปลี่ยนแปลงตามสถานการณ์หน้างาน (เราเที่ยวกันเองกับเพื่อนก็ทำแบบนี้แหละ) และ 3. จัดแบบกึ่งหารเฉลี่ย – คล้ายแบบหารเฉลี่ย แต่ต่างกันที่ ผู้จัดจะแจ้ง ขอคิดค่าดำเนินการด้วย
ประเด็นที่น่าสนใจคือ TRIPDER สะท้อนว่ารีวิวจากทั้งคนรอบข้างและตามโซเชียลหลายครั้ง ผู้นำทริปหลายคนจัดแบบทัวร์ หรือแบบกึ่งหารเฉลี่ย แต่ไม่เคยดูแลลูกทริปเลย ตั้งแต่ระหว่างเดินทาง การทำอาหาร การเอ็นเตอร์เทรน หรือแม้แต่การให้คำแนะนำต่างๆ อย่างเช่น ทำเลกางเต็นท์ วิธีผูกเชือก อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม แนวทางการปฏิบัติตนในป่า แย่ที่สุดคือ ลูกทริปบาดเจ็บ หรือเจอต้นไม้พิษ สัตว์มีพิษ ยังไม่สามารถปฐมพยาบาลได้ ไม่มีชุด First Aid Kit ติดตัวไป หรือไม่ได้ทำประกันให้ลูกทริปด้วยซ้ำ
ดังนั้น แม้ราคาอยู่ที่ความพอใจ แต่การได้รับบริการก็เช่นกัน อยู่ที่มาตรฐานของแต่ละคน แต่เราไม่สามารถรับรู้ได้เลย เพราะถ้าหากเราไม่เคยเจอว่าทริปดีๆ มืออาชีพเขาทำกันอย่างไร เราอาจเทียบไม่ได้เลยว่า สิ่งที่เราเจออยู่ มันระดับไหน
สำหรับทริปหารเฉลี่ย คล้ายๆ การเดินทางท่องเที่ยวกับเพื่อน อาจจะเป็นคนแปลกหน้าเป็นเพื่อนๆ ที่ได้มารู้จักกัน ไม่ได้ดำเนินธุรกิจในรูปแบบบริษัททัวร์ ไม่นับว่าทัวร์เถื่อนที่ประกอบธุรกิจนำเที่ยวโดยไม่รับใบอนุญาต ซึ่งมีความผิดตามมาตรา 80 พระราชบัญญัติธุรกิจนำเที่ยวและมัคคุเทศก์ พ.ศ. 2551 และที่แก้ไขเพิ่มเติม ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 2 ปี ปรับไม่เกิน 500,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
อย่างไรก็ตาม อุบัติเหตุที่เกิดขึ้นเป็นบทเรียนของการจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศผจญภัยกับทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง เป็นบทเรียนของนักเดินทางที่กำลังมองหาการท่องเที่ยว มองหา “ทริปหารเฉลี่ย” ที่นิยมจัดทริปเดินป่า กางเต้นท์ ชมธรรมชาติ หรือเน้นกิจกรรมเชิงผจญภัย
สิ่งสำคัญต้องตระหนักถึงสุขภาพร่างกายตัวเองว่าพร้อมไหม ต้องรับผิดชอบเรื่องของความปลอดภัยดูแลตัวเองให้ดี รวมทั้ง ตัวผู้นำทริปหารเฉลี่ยเอง ต้องมีพร้อมทางด้านต่างๆ การดูแลเพื่อนร่วมทริป เข้าใจธรรมชาติความอันตรายของพื้นที่ๆ จะเดินทางไปเยือน คำนึงเรื่องความปลอดภัยเป็นสำคัญ อย่าคึกคะนอง.
