โลกขั้วเดียวของสหรัฐฯ ใกล้จุดจบ

รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ นายแอนโทนี บลิงเคน เดินทางไปเจรจากับนายฉิน กัง รัฐมนตรีต่างประเทศของจีน โดยหวังว่าจะเปิดช่องทางเพื่อการติดต่อและเจรจาหลังจากความหมางเมินทางการทูต และกรณีพิพาทเชื่อมโยงเกาะไต้หวัน

เป็นครั้งแรกที่ตัวแทนสหรัฐฯ ระดับสูงเดินทางไปจีนในรอบ 5 ปี นับตั้งแต่เครื่องบินรบสหรัฐฯ ยิงบอลลูนตรวจสอบอากาศของจีนตกในพื้นที่สหรัฐฯ

ความตึงเครียดในสถานการณ์ช่องแคบไต้หวัน การตั้งสาขานาโตที่ญี่ปุ่น การนำเรือดำน้ำติดหัวรบนิวเคลียร์ไว้ในเกาหลีใต้ การร่วมซ้อมรบกับญี่ปุ่น เกาหลีใต้และพันธมิตรสหรัฐฯ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทำให้จีนไม่พอใจ

บลิงเคนไปจีนโดยไม่ได้หวังว่าจะประสบผลสำเร็จอะไร ปัญหาข้อขัดแย้งกับจีนนั้นล้ำลึกเกินกว่าที่จะเจรจากันเพียงระดับรัฐมนตรีต่างประเทศ

นายบลิงเคนยังได้พูดคุยกับนายหวัง อี้ นักการทูตอาวุโส เพื่อให้มั่นใจว่าการติดต่อสื่อสารระหว่างทั้งสองประเทศยังมีช่องทางแม้ความขัดแย้งจะลามไปไกล

การคุยกับจีนก็เพื่อที่จะส่งสัญญาณว่าสหรัฐฯ ยังไม่พร้อมจะเปิดศึกอีกแนวหนึ่งนอกจากสงครามกับรัสเซียโดยมียูเครนเป็นตัวแทน ทำให้สหรัฐฯ และพันธมิตรนาโตสิ้นเปลืองงบประมาณ อาวุธมากมายโดยที่ยูเครนไม่มีโอกาสชนะ บ้านเมืองพินาศยับ

ที่สำคัญ สถานภาพของความเป็นเจ้าโลกเพียงขั้วเดียวของสหรัฐฯ นานกว่า 70 ปีกำลังถูกท้าทายด้านความอยู่รอด ค่าเงินดอลลาร์เริ่มเสื่อมพร้อมกับการลดความสำคัญในการค้าขายต่างประเทศ ซึ่งทุกวันนี้มีสัดส่วนเพียง 47 เปอร์เซ็นต์

ช่วงที่บลิงเคนอยู่ในกรุงปักกิ่ง รัฐมนตรีต่างประเทศซาอุฯ ไปเยือนกรุงเตหะราน พบกับรัฐมนตรีต่างประเทศอิหร่าน กำหนดวันเปิดสถานทูตของแต่ละประเทศ และรัฐมนตรีซาอุฯ ยังได้พบกับประธานาธิบดีของอิหร่านอีกด้วย

จากนี้ไป จะมีหลายประเทศไม่เอากับสหรัฐฯ ในการประชุมที่เมืองเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก รัสเซียวันสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา มีตัวแทนจาก 130 ประเทศ ร่วม 1.7 หมื่นคนเข้าร่วม มีตัวแทนจากประเทศในทุกทวีป สหรัฐฯ พยายามสกัดและขู่ แต่ไม่ได้ผล

กลุ่มประเทศต่างๆ กำลังลดการใช้เงินดอลลาร์ หันไปใช้สกุลเงินของประเทศที่ค้าขายกันเอง จุดเริ่มต้นที่สำคัญคือการคว่ำบาตรเศรษฐกิจรัสเซียโดยสหรัฐฯ และโลกตะวันตก ยึดเงินฝากรัสเซียในต่างประเทศมูลค่า 3 แสนล้านดอลลาร์

ผลที่ตามมาคือหลายประเทศเริ่มไม่มั่นใจว่าอาจจะอยู่ในสถานการณ์เดียวกันกับรัสเซียถ้ามีปัญหากับสหรัฐฯ ทำให้รัสเซียตั้งเงื่อนไขว่าประเทศใดที่ต้องการซื้อน้ำมัน ก๊าซ สินค้าอื่นๆ จากรัสเซียต้องใช้เงินรูเบิลของรัสเซียหรือทองคำเท่านั้น

จากนั้นรัสเซียขายน้ำมัน ก๊าซ และสินค้าอื่นๆ ให้จีนโดยใช้เงินหยวนแทนดอลลาร์ ขายน้ำมันให้อินเดียโดยใช้เงินรูเบิลและรูปี และกลุ่ม BRICS ที่มีจีนและรัสเซียเป็นแกนนำ กำลังพิจารณาใช้เงินตราสกุลใหม่สำหรับการค้าขายใน BRICS

หลายประเทศเช่น อิหร่าน ซาอุฯ อียิปต์ เม็กซิโก อาร์เจนตินา อินโดนีเซีย และอีกกว่า 20 ประเทศ แสดงความสนใจที่จะเข้าร่วมกลุ่ม BRICS ซึ่งมีขนาดเศรษฐกิจใหญ่กว่า กลุ่ม G7 ซึ่งมีสหรัฐฯ ยุโรป แคนาดา และญี่ปุ่น

รัสเซียและจีนกำลังเป็นตัวดูดประเทศละตินอเมริกา แอฟริกา และตะวันออกกลางในการเข้าร่วมกับกลุ่ม BRICS ทำให้สหรัฐฯ และยุโรปสิ้นอำนาจต่อรอง

ความสำเร็จของจีนในการเป็นตัวกลางให้ซาอุฯ และอิหร่านฟื้นฟูความสัมพันธ์กันได้อย่างรวดเร็ว ได้สร้างความเปลี่ยนแปลงมหาศาลในพื้นที่ตะวันออกกลาง

ซาอุฯ คืนสัมพันธ์กับซีเรีย ซีเรียคืนสัมพันธ์กับกาตาร์และสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ อียิปต์คืนสัมพันธ์กับซีเรีย ตุรเคียฟื้นความสัมพันธ์กับประเทศในกลุ่มอาหรับ สงครามในเยเมนซึ่งเป็นสงครามตัวแทนระหว่างซาอุฯ และอิหร่านก็หยุดรบกัน

ความขัดแย้งเรื้อรังนานหลายสิบปีก็สิ้นสุด ซาอุฯ ไม่ยอมเป็นลูกไล่ของสหรัฐฯ อีกต่อไป เลิกใช้เงินดอลลาร์ในการซื้อขายน้ำมัน ไม่หวั่นคำขู่ของสหรัฐฯ ด้วย

ซาอุฯ ประกาศชัดเจนว่าจะอยู่เป็นฝ่ายรัสเซียและจีนในการค้าขาย เข้าร่วมกลุ่ม BRICS และองค์กรความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ซึ่งจีนเป็นแกนหลัก

ความขัดแย้งในตะวันออกกลางที่เคยโดนเสี้ยมเพราะฝีมือของสหรัฐฯ และกลุ่มยุโรปก็สิ้นสุดลง เหลือแต่อิสราเอลที่อยู่อย่างโดดเดี่ยว และจีนกำลังจะเป็นตัวแทนในการให้อิสราเอลเจรจากับปาเลสไตน์ และกลุ่มติดอาวุธในเลบานอน

ล่าสุด ยังมีเรื่องให้สหรัฐฯ ปวดหัว เมื่อผู้นำฝรั่งเศส เอ็มมานูเอล มาครง แสดงความประสงค์อยากเข้าร่วมประชุมกับกลุ่ม BRICS สะท้อนให้เห็นว่าไม่อยากอยู่ในกลุ่มลูกไล่ของสหรัฐฯ ต่อไป แม้แต่ตุรเคีย ซึ่งเป็นสมาชิกนาโต ก็อยากเข้ากลุ่ม BRICS

การคบกับสหรัฐฯ มีแต่เรื่องเสียหายทั้งด้านเศรษฐกิจและความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ การเข้าร่วมคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจรัสเซียทำให้กลุ่มประเทศประชาคมยุโรปเผชิญวิกฤตขาดแคลนพลังงาน เงินเฟ้อสูง ภาคการผลิตอุตสาหกรรมลดลง

เศรษฐกิจของยุโรปและอังกฤษอยู่ในสภาวะถดถอย จากนี้ไปไม่เหลืออำนาจต่อรองให้การซื้อขายน้ำมันและก๊าซจากตะวันออกกลาง และสหรัฐฯ ไม่สามารถออกคำสั่งใครเพิ่มหรือลดกำลังการผลิตได้เหมือนแต่ก่อน เพราะอิทธิพลเสื่อมถอย

โลกขั้วเดียวของสหรัฐฯ ถูกท้าทายอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน เงินดอลลาร์จะไร้พลังอย่างที่เคยมี สหรัฐฯ มีแต่หนี้สินเพิ่ม ขีดความสามารถในการแข่งขันอ่อนล้า ทุกวันนี้สหรัฐฯ กลัวมากว่าประเทศอื่นๆ จะเทขายพันธบัตรดอลลาร์ทำให้เจ๊งเร็วขึ้น