ผู้จัดการสุดสัปดาห์ - สงคราม Food delivery ยังไม่จบ ยังคงต้องติดตามกันว่า.. ค่ายไหนจะช่วงชิงความเป็นหนึ่ง และค่ายไหนบ้างจะเป็นผู้อยู่รอด ยิ่งเข้าสู่ช่วงปลายปี 2565 ธุรกิจ Food delivery เมืองไทยยังเดิมเกมไปอย่างเข้มข้น และที่น่าจับตาคือเจ้าตลาดอย่าง Grab ที่กำลังโดนตีตื้นโดยเบอร์รองอย่าง LINE MAN Wongnai และ Foodpanda กับกระแสข่าว LINE MAN เปิดดีลซื้อ Foodpanda หากดีลสำเร็จ LINE MAN Wongnai จะพลิกขึ้นสู่งอันดับ 1 ครองส่วนแบ่ง Food delivery สูงสุดของเมืองไทย
Food delivery เป็นอีกหนึ่งธุรกิจที่ยังคงเติบโตในยุคดิจิทัล ภาพรวมตลาดในปี 2565 เติบโตต่อเนื่องในระดับที่ชะลอลง หนุนความต้องการของผู้ใช้บริการท่ามกลางการทำงานแบบ Hybrid Work โดยศูนย์วิจัยกสิกรไทยคาดการณ์ว่าตลาด Food Delivery มีมูลค่าประมาณ 7.9 หมื่นล้านบาท หรือขยายตัว 4.5%
สำหรับส่วนแบ่งการตลาด Food delivery ประเทศไทย Grab เป็นผู้นำตลาดอันดับ 1 ครองส่วนแบ่ง 44%, LINE MAN Wongnai อันดับ 2 ครองส่วนแบ่ง 32.6% และ Foodpanda อันดับ 3 ครองส่วนแบ่ง 23.4%
ข่าวครึกโครมในรอบสัปดาห์ที่ผ่านมา รายงานจากบลูมเบิร์กระบุถึงแหล่งข่าวที่เกี่ยวข้องกับ LINE MAN ผู้ให้บริการ Food Delivery สตาร์ทอัปยูนิคอร์นรายล่าสุดในประเทศไทย สนใจซื้อกิจการของ Food Panda ในประเทศไทยด้วยมูลค่าราว 100 ล้านเหรียญ หรือราว 3,500 ล้านบาท รวมถึงการเข้าไป IPO ในตลาดหลักทรัพย์ตามแผนธุรกิจเดิมที่วางไว้ โดยจุดเริ่มต้นของดีลนี้เกิดขึ้นจาก Delivery Hero บริษัทแม่ของ Food Panda ต้องการปรับธุรกิจให้สามารถทำกำไรได้ในปี 2023 เลยมีแผนที่จะขายกิจการในประเทศที่ไม่ใช่ผู้นำตลาดออกไป ซึ่งปัจจุบัน Delivery Hero นับเป็นผู้นำธุรกิจ Food Delivery ในมาเลเซีย และฟิลิปปินส์ ทั้งนี้ Foodpanda นับเป็นรายที่เข้ามาในตลาด Food delivery ของไทย ปักธงให้บริการในไทยครอบคลุมพื้นที่ทั้ง 77 จังหวัดทั่วประเทศ
สำหรับตลาด Food delivery เมืองไทย Grab และ Foodpanda ถือเป็นคู่แข่งรายใหญ่ของ LINE MAN Wongnai ดังนั้นหากดีลสำเร็จ เมื่อ LINE MAN Wongnai ควมรวมกับ Foodpanda จะชิงส่วนแบ่งการตลาดของ Grab ขึ้นสู่เบอร์ 1 Food delivery เมืองไทยได้ในไม่ช้า แต่อย่างไรก็ตาม ยังไม่ความชัดเจนหรือแถลงการณ์ใดๆ จากทาง LINE MAN Wongnai ต่อกระแสข่าวที่เกิดขึ้น
สำหรับโมเดลธุรกิจของ Food delivery อาศัยเงินทุนจำนวนมหาศาล เพื่อมาเผาเงินไปกับการทำการตลาดเพื่อดึงดูดผู้ใช้งาน และการครองส่วนแบ่งตลาดให้เร็วที่สุดมากที่สุด เป็นวิธีการทำกำไรจากผู้บริโภคในภายหลังได้
นอกจากนี้ เป็นที่ทราบกันว่าตลอดหลายปีที่ผ่าน ผู้เล่น Food delivery ขาดทุนทั้งหมด แต่ไม่นานมากนี้มีข่าวว่า Grab เป็นรายแรกที่เข้าสู่ช่วงทำกำไรแล้ว อ้างอิงตัวเลขจาก Creden data พบว่า รายได้ปี 2564 โดยส่วนแบ่งการตลาด Grab ครองอันดับ 1 ที่ 44% มีรายได้12,775 ล้านบาท กำไร(ขาดทุน) ติดลบ 219.28 ล้านบาท, LINE MAN Wongnai อันดับ 2 ที่ 32.6%มี รายได้9,460 ล้านบาทกำไร(ขาดทุน) ติดลบ -3,569 ล้านบาท และ Foodpanda อันดับ 3 ที่ 23.4% มีรายได้ 6,787 ล้านบาท กำไร (ขาดทุน) ติดลบ -4,722 ล้านบาท
แอนโทนี ตัน ซีอีโอของบริษัท Grab สิงคโปร์ เปิดเผยไม่นานมานี้ว่าธุรกิจเดลิเวอรีของบริษัทได้ถึงจุดคุ้มทุนแล้ว รวมถึงบริการยอดนิยมอย่างการจัดส่งอาหาร เนื่องจากได้เร่งหาทางลดการขาดทุนในช่วงหลายปีที่ผ่านมา รายงานผลขาดทุน 342 ล้านดอลลาร์ในไตรมาสเดือน 3 ปี 2022 ลดลง 65% จากการขาดทุน 988 ล้านดอลลาร์ในช่วงเดียวกันของปี 2021 ส่วนรายรับของกลุ่มธุรกิจพุ่งเป็นประวัติการณ์ถึง 382 ล้านดอลลาร์ เพิ่มขึ้น 143%
กล่าวสำหรับ Grab ผู้นำตลาดธุรกิจแพลตฟอร์ม Food Delivery ได้รับรางวัลพิเศษ Top Digital Brand Award และ Thailand’s Most Admired Brand สุดยอดแบรนด์ครองใจมหาชน ในสาขา Food Delivery Application ประจำปี 2022 มีการทำการตลาดที่ดึงดูดน่าสนใจ ยกตัวอย่าง ปีที่ผ่านมา จากเดิมที่เป็นการตลาดในโลกออนไลน์และโดยมากจะพูดถึงโปรโมชั่นเป็นส่วนมากก็เริ่มใช้กลยุทธ์ Experiential Marketing ผ่านแบรนด์ที่เรียกว่า #GrabThumbsUp เป็นการรวบรวมร้านอาหารอร่อยที่มีคะแนนความนิยมจากลูกค้าสูง เป็นร้านสตรีทฟู้ดชื่อดัง บางร้านเป็นร้านที่ได้รับรางวัล Michelin Stars, Recommended และ Bib Gourmand โดยมีจำนวนมากถึง 7,000 กว่าร้านทั่วประเทศ โปรเจ็กต์นี้ถือได้ว่าเป็นการก้าวออกมาจากสงครามการแข่งขันด้านราคาเพราะเป็นแบรนด์ที่คิดขึ้นมาเพื่อให้ตอบสนองกลุ่มที่เลือกใช้บริการจากความหลากหลายของอาหาร เพื่อตอกย้ำการเป็น Food Expert หรือผู้ที่รู้ลึกรู้จริงเรื่องอาหาร
และมีการต่อยอดประสบการณ์ด้วยการจับมือกับ Time Out Bangkok จัดงาน #GrabThumbsUp x Awakening Bangkok ในการส่งมอบประสบการณ์ที่เปิดให้ผู้ร่วมงานสามารถลิ้มลองรสชาติของอาหารและเสพงานศิลปะไปได้พร้อมกัน ซึ่งถือเป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์ Experiential Marketing มุ่งนำเสนอประสบการณ์ที่แปลกใหม่ และทำให้แบรนด์ได้เข้าถึงไลฟ์สไตล์ของผู้บริโภคในหลายมิติยิ่งขึ้น เป็นต้น
เรียกได้ว่า Grab สร้างความต่างด้วยการทำตลาดให้ตรงกับความต้องการและพฤติกรรมลูกค้าในแต่ละเซ็กเม้นต์มากขึ้น พยายามที่จะพาแบรนด์ให้เข้าถึงลูกค้า ลบภาพการเป็นแบรนด์เทคโนโลยีและรู้สึกห่างไกล ตอกย้ำความเป็นผู้นำของตลาด Food Delivery อย่างแท้จริง
ขณะเดียวกัน ตามข้อมูล Foodpand มีผลตัวเลขขาดทุนสะสมมากที่สุด แม้ว่าจะเป็นรายแรกๆ เข้ามาในตลาด Food delivery ของไทย ครอบคลุมพื้นที่ทุกจังหวัดทั่วประเทศไทยก็ตาม
ส่วนการเติบโตของ LINE MAN Wongnai เป็นไปอย่างหน้าจับตา ก่อนหน้านี้ LINE MAN Wongnai ระดมทุนรอบ Series B มูลค่า 265 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (9.7 พันล้านบาท) นำโดย GIC กองทุนความมั่งคั่งแห่งชาติของสิงคโปร์ และบริษัท LINE Corporation ในการระดมทุนรอบนี้ยังมี BRV Capital Management, บริษัท ปตท. น้ำมันและการค้าปลีก จำกัด (มหาชน) (OR), Bualuang Ventures และ Taiwan Mobile ร่วมลงทุนด้วย ก้าวขึ้นสู่แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซด้านบริการที่มีนวัตกรรมมากที่สุดของประเทศไทย ซึ่งมีขนาดเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับ 2 ของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ยอด ชินสุภัคกุล ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร LINE MAN Wongnai เปิดเผยว่าเงินที่ได้จากการระดมทุนจะนำมาเสริมความแข็งแกร่งในธุรกิจส่งอาหาร ขยายไปสู่บริการใหม่ๆ ขยายทีมงานด้านเทคโนโลยี และยกระดับโครงสร้างพื้นฐานทางเทคโนโลยี บริษัทตั้งเป้าเพิ่มจำนวนพนักงานฝ่ายเทคโนโลยีให้มากกว่า 450 คนภายในสิ้นปี 2565
ปัจจุบัน LINE MAN Wongnai มีธุรกิจในเครือ 3 กลุ่มหลัก ได้แก่ กลุ่มบริการออนดีมานด์ บริการภายใต้แบรนด์ LINE MAN ครอบคลุมการส่งอาหาร สินค้า เมสเซนเจอร์ และแท็กซี่ โดยธุรกิจส่งอาหารมีอัตราการเติบโตของจำนวนออร์เดอร์ต่อเดือนมากกว่า 15 เท่าระหว่างเดือนมกราคม ปี 2563 – เดือนสิงหาคม ปี 2565 ปัจจุบัน LINE MAN ให้บริการครอบคลุมพื้นที่ 77 จังหวัดทั่วไทย และมีร้านอาหารบนแพลตฟอร์มกว่า 7 แสนร้าน ซึ่งมากที่สุดในท้องตลาด
กลุ่มโซลูชันสำหรับร้านค้าและร้านอาหาร Wongnai มีฐานข้อมูลร้านค้าและร้านอาหารมากกว่า 1 ล้านร้านทั่วไทย และมีผู้ใช้ POS สำหรับร้านอาหารมากกว่า 50,000 ร้าน และกลุ่มธุรกิจเสริมมูลค่า มีทั้งธุรกิจโฆษณาสำหรับร้านอาหาร และธุรกิจบริการทางการเงิน
สำหรับ LINE MAN Wongnai ก่อตั้งในปี 2563 จากการควบรวมระหว่างแพลตฟอร์มออนดีมานด์ LINE MAN และแพลตฟอร์มรีวิวร้านอาหาร Wongnai โดยมีเป้าหมายเป็นแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซด้านบริการ (E-commerce Platform for Services) ที่มีนวัตกรรมมากที่สุด นอกจากขึ้นเป็น Unicorn แล้ว LINE MAN Wongnai ตั้งเป้าเดินหน้าและขยายบริการเพื่อขึ้นสู่การเป็น National Champion ในธุรกิจส่งอาหาร (Food Delivery )
อย่างไรก็ตาม หากดีลระหว่าง LINE MAN Wongnai และ Foodpanda สำเร็จ จะชิงส่วนแบ่งการตลาดขึ้นสู่เบอร์ 1 Food delivery แทนที่ Grab ที่ครองส่วนแบ่งฯ อันดับ 1 ในเวลานี้อย่างแน่นอน
ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ประมวลข้อมูลจากความร่วมมือของ LINE MAN Wongnai และข้อมูลในตลาด ประเมินว่าทิศทางการขยายตัวของมูลค่าตลาด Food delivery ในปี 2565 คาดว่าจะอยู่ในอัตราเติบโตที่ชะลอลง มูลค่าตลาดฟู้ดเดลิเวอรี่ในปี 2565 (ฐานคำนวณใหม่ รวมร้านอาหาร เบเกอรี่และเครื่องดื่ม) จะมีมูลค่าประมาณ 7.9 หมื่นล้านบาท หรือขยายตัว 4.5% ชะลอลงจากฐานที่เร่งตัวสูงในปี 2564 ที่ผ่านมา
ขณะที่การแข่งขันในธุรกิจ Food delivery ยังมีแนวโน้มรุนแรงต่อเนื่อง ศูนย์วิจัยเศรษฐกิจและธุรกิจ (EIC) ธนาคารไทยพาณิชย์ ประเมินความรุนแรงในการแข่งขันของธุรกิจ Food delivery จะมีความดุเดือดทั้งในด้านการจัดโปรโมชันส่วนลดแก่ทั้งผู้ใช้บริการและร้านอาหารจากการเข้ามาของผู้ประกอบการรายใหม่, การขยายพื้นที่การให้บริการ และการเพิ่มรูปแบบการให้บริการในห่วงโซ่อุปทานอาหาร
รวมทั้งการขยายบริการไป ด้านอื่นๆ นอกเหนือจาก Food delivery อย่างเช่น การซื้อสินค้า, การขนส่งสินค้า, การเงิน และการท่องเที่ยว จะทำให้การแข่งขันสู่การเป็น Super App จะเริ่มชัดเจนมากยิ่งขึ้นและทวีความรุนแรงกว่าเดิม ทั้งจากแพลตฟอร์ม Food delivery ที่ขยายบริการไปด้านอื่นๆ และจากแพลตฟอร์มที่เน้นบริการด้านอื่นที่หันมาให้บริการ Food delivery
นอกจากนี้ กลยุทธ์สำคัญที่จะช่วยให้ธุรกิจ Food delivery สามารถเติบโตอย่างยั่งยืน แพลตฟอร์ม Food delivery ต้องให้ความสำคัญกับการรักษาฐานผู้ใช้บริการพาร์ทเนอร์ร้านอาหารและไรเดอร์, การสร้างพันธมิตรทางธุรกิจ และการจัดการด้านกฎระเบียบและด้านสิ่งแวดล้อม ส่วนแนวทางที่พาร์ทเนอร์ร้านอาหารควรนำไปปรับใช้เพื่อช่วยดึงดูดลูกค้า ได้แก่ การมีสินค้าที่เจาะกลุ่มเป้าหมายเฉพาะ, การสื่อสารกับผู้บริโภคอย่างสม่ำเสมอ และการมีช่องทางการจำหน่ายหลากหลายเพื่อให้เข้าถึงผู้บริโภคอย่างครอบคลุมมากขึ้น
สุดท้าย LINE MAN Wongnai กับกระแสข่าวเปิดดีลซื้อ Foodpanda ยังคงต้องติดตามความชัดเจน น่าสนใจว่าหากการควบรวมเกิดขึ้นจริง เจ้าตลาดอย่าง Grab จะยังครองอันดับ 1 ได้อยู่หรือไม่ จะวางกลยุทธ์อย่างไรในสงคราม Food delivery ที่สำคัญที่สุดผู้บริโภคจะเผชิญแรงกระทบอย่างไร