ผู้จัดการสุดสัปดาห์ - มูลค่าตลาดเครื่องปรับอากาศมูลค่าอยู่ที่ราวๆ 2 หมื่นล้าน และในปี 2565 มีโอกาสพลิกฟื้นอย่างน้อย 10% เนื่องจากอากาศร้อนอบอ้าวของเมืองไทย มีให้เลือกหลายแบรนด์หลายราคาทั้งมือหนึ่งและมือสอง ค่ายแอร์ต่างอัดโปรโมชันกระตุ้นการขายต่อเนื่อง
แต่ที่น่าสนใจคือ “แอร์เติมเงิน” แม้ไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่ไม่ใช่เรื่องที่รู้กันโดยทั่วไป จึงทำให้เป็นประเด็นที่ผู้คนในสังคมหันมาให้ความสนใจ จากกรณีผู้ใช้งานโซเชียลฯ รายหนึ่งโพสต์เตือนภัยหลังได้ซื้อเครื่องปรับอากาศมือสองจากที่ประกาศขายในโลกออนไลน์ และพบว่าถูกหลอกขายแอร์เติมเงิน เป็นแอร์ที่โดยขโมยถอดมาขาย ซึ่งอยู่ระหว่างยังมีการผ่อนชำระกับบริษัทอยู่ หากเงินหมดไม่มีการเติมเงินเข้าระบบแอร์จะตัดไม่สามารถใช้งานได้
เป็นบทเรียนสร้างการรับรู้ในสังคมทำให้ย้อนกลับมามองธุรกิจสินเชื่อผ่อนสินค้า การอัดโปรโมชั่นต่างๆ รุกตลาด กระตุ้นกำลังซื้อของผู้บริโภค สินเชื่อผ่อนชำระสินค้าโดยเฉพาะกลุ่มเครื่องใช้ไฟฟ้าในครัวเรือน กับทางเลือกในการเข้าถึงสินค้าผ่านบริการผ่อนชำระ ทั้งผ่อน 0 % รายปี ผ่อนโดยบัตรประชาชนเพียงใบเดียว รวมทั้ง ผ่อนในระบบเติมเงิน เช่น แอร์เติมเงินที่กำลังเป็นข่าวดังเพราะมีเหยื่อถูกหลอกขายของโจร เรียกว่าสร้างการรับรู้เสียยิ่งกว่าจ้างพรีเซ็นเตอร์โฆษณาเลยด้วยซ้ำ
กล่าวสำหรับระบบ “แอร์เติมเงิน” คือระบบการผ่อนชำระรูปแบบหนึ่ง โดยใช้ระบบอินเทอร์เน็ตเข้ามาช่วย เรียกว่า Internet of Things (IoT) ซึ่งสามารถสั่งการเครื่องใช้ไฟฟ้าได้ผ่านแอปพลิเคชั่น โดยตามข่าวเป็นเครื่องรับอากาศของบริษัท Haier ควบคุมผ่านแอปฯ Smart Sharing AC ซึ่งใช้นวัตกรรม NB-IoT จาก AIS เครื่องจะเชื่อมต่อกับสัญญาณ NB-IoT ของ AIS ที่กระจายอยู่ทั่วประเทศแบบอัตโนมัติ พร้อมกับบันทึกและส่งข้อมูลทุกอย่างแสดงผลที่ Smart Sharing AC ทำให้แอปฯ สามารถควบคุมได้ทุกอย่างจากทุกที่ผ่านสมาร์ทโฟน
แอร์เติมเงินของ Haier เป็นการผ่อนชำรสินค้ารูปแบบหนึ่ง ผ่าน Yudee แอปฯ ที่นำระบบ IoT มาใช้ในการให้ผ่อนชำระ และระบบเทคโนโลยีจะเข้ามาช่วยให้การผ่อนชำระทำได้ง่ายขึ้นในกลุ่มผู้ที่ไม่มีเครดิตหรือไม่มีแหล่งรายได้ประจำ ยกตัวอย่างรุ่น Haier HSU-12VNS03T(N) ราคาโดยประมาณ 11,000 - 12000 บาท ผ่อนกับ Yudee 900 บาท 24 เดือน ราคา 21,600 บาท จะส่วนต่างประมาณ 9,500 – 9,600 บาท
อย่างไรก็ตาม บริการผ่อนสินค้าแอร์เติมเงินนั้นเป็นทางเลือกสำหรับผู้บริโภค สามารถผ่อนชำระได้ง่าย ไม่จำกัดอาชีพ ไม่ต้องมีบัตรเครดิต เหมาะสำหรับคนที่ไม่ต้องการจ่ายเงินก้อน แต่ข้อเสียคือดอกเบี้ยสูงเป็นเท่าตัวของราคาสินค้า โดยกรณีไม่จ่ายค่างวดเลยกำหนดชำระเกิน 3 เดือน ทางบริษัทจะส่งทีมงานมาถอนการติดตั้ง หรือนำสินค้ากลับไปยังบริษัท
นอกจากนี้ ยังมีคำเตือนข้อควรระวังและวิธีสังเกตการเลือกซื้อแอร์มือสองที่เป็นแอร์เติมเงิน โดยแอร์มือสองซึ่งเป็นรูปแบบการผ่อนชำระแบบเติมเงินของ Haier นั้น หน้ากากแอร์จะมี QR code ติดอยู่ที่ข้างฉลากประหยัดไฟเบอร์ 5 ช่างติดตั้งแอร์จะทราบกันดี หากไม่แน่ใจสามารถสแกน QR code นั้นส่งมาที่ LINE@ ของ Haier Thailand เพื่อตรวจสอบว่าเป็นสินค้าผ่อนชำระค้างค่างวดหรือไม่
นายวรลักษณ์ นพวงศ์ ณ อยุธยา ผู้จัดการกลุ่มธุรกิจอยู่ดี บริษัท ไฮเออร์ อีเลคทริคอล แอพพลายแอนซ์ (ประเทศไทย) จำกัด กล่าวถึงโมเดลธุรกิจปี 2565 โดยโมเดล Yudee (อยู่ดี) ให้ลูกค้าสามารถผ่อน 0% สินค้าไฮเออร์ในกลุ่มแอร์ ตู้เย็น เครื่องซักผ้า ตู้แช่ และโทรทัศน์ ระยะเวลาตั้งแต่ 12 - 24 เดือน กลุ่มเป้าหมายทั้งลูกค้าที่ไม่มีบัตรเครดิต และลูกค้าที่มีบัตรเครดิตแต่ไม่ต้องการเสียวงเงินในบัตรไปกับการผ่อนสินค้าชิ้นใหญ่
ทางไฮเออร์วางเป้าหมายลูกค้าผ่อนผ่าน Yudee ปี 2565 เป้ามีผู้ใช้งาน 58,000 ราย มูลค่ายอดขาย 338 ล้านบาท และเติบโตจนถึงปี 2567 มีผู้ใช้งาน 200,000 ราย มูลค่ายอดขาย 1,200 ล้านบาท กลายเป็นอีกหนึ่งปัจจัยสำคัญในการดึงลูกค้า ทั้งนี้ เออร์ตั้งเป้าหมายรายได้ปี 2565 โตต่อเนื่อง 10,500 ล้านบาท เติบโต 33% จากปีก่อน
สำหรับสินค้ากลุ่มหลักของไฮเออร์ เครื่องปรับอากาศ มียอดขายรวม 3,117 ล้านบาท เติบโต 9% ขึ้นเป็นผู้นำอันดับ 1 ในกลุ่มตลาดแอร์หากวัดจากจำนวนเครื่อง โดยมีส่วนแบ่งตลาด 7%, ตู้เย็น ยอดขายรวม 1,673 ล้านบาท เติบโต 27% ขึ้นเป็นแบรนด์อันดับ 4 มีส่วนแบ่งตลาด 1% จากเดิมเคยอยู่ในอันดับ 7 โดยการเติบโตที่ดีมาจากการขายตู้เย็นหลายประตูที่มีดีมานด์สูง, เครื่องซักผ้า ยอดขายรวม 1,166 ล้านบาท เติบโต 39% เป็นแบรนด์อันดับ 4 ในตลาด, ตู้แช่ ยอดขายรวม 792 ล้านบาท เติบโต 32% เป็นแบรนด์อันดับ 1 ในตลาด มีส่วนแบ่ง 38%, ทีวี ยอดขายรวม 410 ล้านบาท เติบโต 111%, เครื่องปรับอากาศเชิงพาณิชย์ ยอดขายรวม 300 ล้านบาท เติบโต 76% และเครื่องใช้ไฟฟ้าขนาดเล็ก ยอดขายรวม 178 ล้านบาท เติบโต 89% (ตัวอย่างสินค้า เช่น เตาอินดัคชั่น หม้อหุงข้าว เครื่องปั่น), เครื่องทำน้ำอุ่น ยอดขายรวม 170 ล้านบาท เติบโต 45%
สำหรับตลาดรวมเครื่องใช้ไฟฟ้าไทยคาดว่าปี 2565 จะเติบโต 15-20% จากมูลค่าตลาดรวมราว 2 แสนล้านบาท ขยับเป็น 2.4 แสนล้านบาท ตามสภาพเศรษฐกิจที่น่าจะฟื้นตัว ทิศทางของตลาดเครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้านประจำปี มีการประเมินว่าเป็นโอกาสของทุกกลุ่มสินค้าแต่ที่เด่นชัดที่สุดน่าจะเป็นเครื่องปรับอากาศ ซึ่งสถานการณ์การแข่งขันของตลาดเครื่องใช้ไฟฟ้ามีการแข่งขันทางด้านราคาลดน้อยลงโปรโมชันลดแลกแจกแถมน้อยลง เพราะต้นทุนที่พุ่งสูงขึ้นอย่างมาก ซึ่งต้นทุนราคาสินค้าที่ปรับสูงขึ้น ทั้งในกลุ่มเครื่องใช้ไฟฟ้า อุปกรณ์ต่างๆ ปัจจุบันพบว่ามีต้นทุนสูงขึ้น 15-20%
สำนักวิเคราะห์ Fuji Keizai เผยแพร่รายงานตลาดเครื่องใช้ไฟฟ้าในบ้านฉบับปี 2022 ซี่งเปิดเผยตัวเลขคาดการณ์ยอดขายทั่วโลกและแนวโน้มตลาดในช่วง 5 ปีข้างหน้า ระบุความว่า เครื่องปรับอากาศในปี 2022 ยอดขายเครื่องปรับอากาศทั่วโลกจะอยู่ที่ 166.11 ล้านเครื่อง เพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อย 0.8% จากปีก่อนหน้าซึ่งยอดขายเครื่องปรับอากาศมีการเติบโตขึ้นมากกว่า 10% ซึ่งเป็นผลจากการที่รัฐบาลจีนและสหรัฐฯ มีนโยบายเงินช่วยเหลือเพื่อลดการออกจากที่พักตามมาตรการป้องกันโรคระบาด
สำหรับแนวโน้มชะลอตัวของยอดขายเครื่องปรับอากาศจะพบในประเทศพัฒนาแล้ว ส่วนประเทศกำลังพัฒนาจะมีความต้องการเครื่องปรับอากาศมากขึ้น โดยเฉพาะประเทศเขตร้อนอย่างอินเดีย ประเทศในอาเซียน และอเมริกาใต้ รวมถึงพื้นที่ชนบทในจีน โดยในปี 2026 คาดการณ์ว่า ยอดขายเครื่องปรับอากาศทั่วโลกจะอยู่ที่ 173.66 ล้านเครื่อง เพิ่มขึ้น 5.4% จากปี 2021
อย่างไรก็ดี การกระตุ้นตลาดเครื่องใช้ไฟฟ้าผ่านโปรฯ ผ่อนชำระในรูปแบบต่างๆ เป็นกลไกให้ผู้บริโภคทุกกลุ่มเข้าถึงผลิตภัณฑ์สินค้ามากขึ้น เช่น โปรโมชั่นผ่อนสินค้าด้วยบัตรประชาชนใบเดียว ขั้นตอนง่ายไม่ยุ่งยาก ซึ่งมีหลายบริษัทเข้ามาตีตลาด
เริ่มตั้งแต่ อาณาจักรศูนย์รวมเครื่องใช้ไฟฟ้า สยามชัย ที่ปัจจุบันมีศูนย์บริการกว่า 420 สาขา ทั่วประเทศไทย มีสินค้าเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ให้บริการเงินผ่อนทุกชนิด ทั้งเครื่องปรับอากาศ ทีวี ตู้เย็น ฯลฯ ชูจุดขายเดียวกันคือ “ผ่อนด้วยบัตรประชาชนใบเดียว ติดแบล็คลิสก็ผ่อนได้ ด้วยขั้นตอนง่าย ๆ ไม่ยุ่งยาก”
บริษัท ซิงเกอร์ประเทศไทย จำกัด (มหาชน อัดโปรฯ ซิงเกอร์ ผ่อนหนักให้เป็นเบา เน้นสินค้าเงินผ่อนสบายๆ เพียงมีบัตรประชาชนใบเดียวก็ผ่อนได้ โดยตั้งแต่ปี 2564 ได้เพิ่มงบการทำการตลาดเพื่อขยายฐานลูกค้าให้มากขึ้น โดยใช้ช่องทาง Online to Offline รวมถึงการประชาสัมพันธ์ ปัจจุบันซิงเกอร์มีสาขารวมมากกว่า 2,000 สาขา ทั่วประเทศ หรือ บริษัท มาเวล คอร์ปอเรชั่น จำกัด กับการเจาะตลาดเครื่องใช้ไฟฟ้ารุกตลาดเครื่องปรับอากาศจัดแคมเปญเงินผ่อนเพียงใช้บัตรประชาชนใบเดียว โดยจะต้องอยู่ในทะเบียนบ้านที่จะติดตั้งแอร์ดังกล่าว เป็นต้น
ขณะที่ บมจ.เมืองไทย แคปปิตอล (MTC) จับธุรกิจใหม่ให้บริการซื้อก่อน ผ่อนทีหลัง กลุ่มสินค้าประเภทเครื่องใช้ไฟฟ้า คอมพิวเตอร์ เครื่องใช้และของใช้ในบ้าน ตามนโยบาย ซื้อก่อน ผ่อนทีหลัง ตั้งเป้ารายได้ที่ 100,000 ล้านบาท โดยมีธุรกิจหลักคือ เมืองไทย แคปปิตอล และธุรกิจที่ตั้งขึ้นใหม่คือ เมืองไทย ลิสซิ่ง และเมืองไทย เพย์ เลเทอร์ เป็นธุรกิจที่จะเข้ามาสนับสนุนการทำธุรกิจในอนาคต โดยมีการวางแผนการทำตลาดทั้งลูกค้าเดิมที่มีประวัติการชำระหนี้ดีและการเข้าหาลูกค้าใหม่ที่มีความต้องการใช้บริการผ่านการดำเนินงานของสาขาที่มีบริการมากกว่า 5,800 สาขา กระจายอยู่ทั่วประเทศ โดยวางแผนการเติบโตในอีก 4 ปี ข้างหน้าคือปี 2569 เพื่อก้าวสู่ธุรกิจปล่อยสินเชื่อได้ถึง 200,000 ล้านบาท
เช่นเดียวกับ โก! เพาเวอร์ โดย เพาเวอร์บาย ในเครือ เซ็นทรัล รีเทล ที่ชูคอนเซ็ปต์ “ถูก ครบ ดี ส่งเร็ว ติดตั้งฟรี ผ่อนง่าย” เน้นขยายฐานลูกค้ากลุ่มแมสในพื้นที่ต่างจังหวัดเป็นหลัก ตั้งเป้าขยายเพิ่มอีกกว่า 10 สาขา ภายในสิ้นปี 2565 ให้ครอบคลุมทุกภูมิภาคทั่วประเทศไทย เน้น 4 กลยุทธ์ทางการตลาด เพื่อให้เข้าถึงและตอบโจทย์ความต้องการของผู้บริโภคได้อย่างตรงจุด ชูจุดขายผ่อนง่ายแค่บัตรประชาชนใบเดียว รองรับและอำนวยความสะดวกให้กับผู้บริโภคที่ต้องการซื้อสินค้า แต่ไม่มีบัตรเครดิต และไม่ต้องใช้เงินสดเป็นอีกหนึ่งทางเลือกใหม่ที่ตอบโจทย์ความต้องการของลูกค้า ช่วยให้การตัดสินใจซื้อง่ายขึ้นอีกด้วย เพียงใช้บัตรประชาชนใบเดียวก็สามารถผ่อนชำระสินค้าได้ ผ่อนน้อยเริ่มต้น 500 บาทต่อเดือน ผ่อนยาว อนุมัติไวภายใน 30 นาที เป็นต้น
สำหรับบริการซื้อของเงินผ่อน อีกหนึ่งโปรโมชั่นที่ได้รับความนิยม คือ ผ่อน 0% ตามเงื่อนไขที่กำหนด ข้อดีคือเป็นการแบ่งจ่าย ปลอดดอกเบี้ย แต่ทั้งนี้ต้องไม่ลืมเรื่องวินัยทางการเงิน เพราะอาจพลาดพลั้งติดกับดักหนี้จากการก่อหนี้ที่ไม่มีดอกเบี้ย