‘รูเบิลไม่มา ก๊าซไม่ไป’

ตัวแทนรัสเซียและยูเครนได้มีข้อตกลงเบื้องต้นว่ารัสเซียจะลดทอนการโจมตีเมืองหลวงเคียฟและเมืองเชอร์นิฮิฟ ในช่วงการเจรจาวันอังคารที่เมืองอิสตันบูล ถือว่าเป็นการเห็นด้วยกันครั้งแรกตั้งแต่การเจรจาหลายรอบ มีเงื่อนไขที่ตกลงกันไม่ได้

ครั้งนี้ ประธานาธิบดีเออร์โดกันของตุรกีเป็นผู้กล่าวนำในการเจรจา บอกว่าต้องการให้มีผลอย่างเป็นรูปธรรมเพื่อนำไปสู่การหยุดยิงและสันติภาพ เพราะสงครามยูเครนถือว่าเป็นโศกนาฏกรรมของประชาชนในสภาวะบ้านแตกสาแหรกขาด

ทันทีที่มีคำประกาศของข้อตกลง ฝ่ายยูเครน นำโดยประธานาธิบดี โวโลดิมีร์ เซเลนสกี้บอกว่าไม่เชื่อว่ารัสเซียจะปฏิบัติตามสัญญา ต้องดูสิ่งที่จะตามมา

ทั้งสหรัฐฯ และอังกฤษก็ประสานเสียงว่าไม่เชื่อว่ารัสเซียจะทำอย่างนั้น และก็เป็นอย่างที่สงสัยกัน เพราะรัสเซียย้ำว่าการลดทอนการปฏิบัติการใน 2 เมืองไม่ได้หมายความว่าจะเป็นการหยุดยิง หรือถอนตัวทหารรัสเซียออกจากยูเครน

รัสเซียยังคงโจมตีต่อเนื่องอีกหลายเมือง และยังปิดล้อมเมืองหลวงเคียฟ เพียงแต่ลดระดับการโจมตีเท่านั้น เมืองมาริโอโปลยังโดนถล่ม สภาพที่เห็นคือความพินาศย่อยยับของทั้งเมือง ประชาชนกว่า 1 แสนคนยังไม่ได้อพยพออกมา

แนวกั้นสำหรับการออกจากเมืองมีทหารรัสเซียสกัดอยู่ ดังนั้นประชาชนเผชิญกับความขาดแคลนอาหาร น้ำดื่ม ไฟฟ้าดับ ไม่สามารถดำรงชีวิตตามปกติได้

ชาวยูเครนอพยพลี้ภัยออกนอกประเทศไปแล้วเกือบ 4 ล้านคนแล้ว

ข้อตกลงในอิสตันบูลยังไม่ได้เป็นจุดยุติของสงคราม เพราะเงื่อนไขหลักที่เสนอโดยยูเครนว่าจะดำรงสถานภาพความเป็นกลางถูกมองว่าเป็นการยื้อ เพราะยังต้องมีการทำประชามติโดยประชาชนยูเครนในการแก้ไขรัฐธรรมนูญให้ประเทศเป็นกลาง

เซเลนสกี้ถอนความต้องการเรื่องจะเข้าเป็นสมาชิกนาโต ซึ่งเป็นต้นเหตุของสงคราม สร้างความหายนะใหญ่หลวงให้เมืองหลักของยูเครน แต่ยังอยากเข้าเป็นสมาชิกของประชาคมยุโรปซึ่งเป็นไปได้ยากเพราะสมาชิกอียูหลายประเทศคัดค้าน

สภาพบ้านเมืองแหลกสลาย การทุจริต คอร์รัปชันยังมากมาย ทำให้ยูเครนไม่มีโอกาสได้เข้าเป็นสมาชิกอียูได้ ที่ผ่านมา ทั้งนาโตและอียูชอบที่จะให้ยูเครนรับบทเป็นเบี้ยและตัวแทนให้นาโตและอียูทำสงครามเศรษฐกิจ ทำให้รัสเซียอ่อนแอเท่านั้น

ยูเครนเป็นเพียงฉากหนึ่งของสงคราม เพราะฉากใหญ่กำลังจะปรากฏต้นเดือนนี้ซึ่งรัสเซียได้ประกาศว่าประเทศที่มีพฤติกรรม “ไม่เป็นมิตร” ต่อรัสเซียจะต้องหาเงินรูเบิลมาซื้อก๊าซอย่างเดียวเท่านั้น ไม่รับเงินสกุลอื่นทั้งดอลลาร์และยูโรที่อยู่ในสัญญา

กลุ่มประเทศยุโรป โดยเฉพาะจี 7 ซึ่งรวมญี่ปุ่นด้วยโวยวาย อ้างว่ารัสเซียผิดสัญญาที่ระบุว่าการจ่ายเงินเป็นยูโร และห้ามผู้ซื้อจ่ายเงินยูโรให้รัสเซีย

รัสเซียบอกไม่สน ถ้าเงินรูเบิลไม่มา ก๊าซก็ไม่เข้าท่อไปให้ยุโรปเท่านั้น งานนี้ไม่มีของฟรี ก๊าซรัสเซีย ไม่ใช่สำหรับงานการกุศล เมื่อยุโรปโดนไม้นี้เข้าไป ต้องหาทางออกเร่งด่วน เพราะก๊าซจากรัสเซียใช้ผลิตไฟฟ้า โรงงานอุตสาหกรรมและในบ้าน

ก๊าซสำรองในยุโรปมีเท่าไหร่ ใช้ได้กี่วัน ไม่มีรายงาน ทุกวันนี้ยุโรปต้องการใช้ก๊าซ 190 ล้านคิวบิกเมตรต่อปี ซื้อจากรัสเซีย 155 ล้านคิวบิกเมตร หรือ 40 เปอร์เซ็นต์ของความต้องการ และน้ำมัน 25 เปอร์เซ็นต์จากรัสเซียเช่นกัน

ในช่วงเวลาคับขันเช่นนี้ จะหาก๊าซมาทดแทนของรัสเซียรวดเร็วไม่ได้ง่าย

เยอรมนีหวังที่จะลดความต้องการก๊าซจากรัสเซียลง 2 ใน 3 ส่วนภายในปีนี้ และเลิกพึ่งพาทั้งหมดภายในปี 2027 โดยหวังจะนำเข้าจากสหรัฐฯ กาตาร์ นอร์เวย์ อาเซอร์ไบจาน ผลที่ตามมาก็คือสหรัฐฯ ได้โกยเงินจากความทุกข์ของคนยุโรป

ก๊าซและน้ำมันจากรัสเซีย เป็นประเด็นที่ไม่รวมอยู่ในมาตรการคว่ำบาตร มองได้ว่ายุโรปเอาแต่ได้ เล่นงานรัสเซียด้วยมาตรการสารพัด รวมทั้งยึดเงินและทรัพย์สินของประเทศรัสเซียมหาเศรษฐีหลายสิบรายโดยไร้เหตุผล สร้างความเสียหายมาก

เมื่อเป็นสภาวะสงครามเศรษฐกิจ รัสเซียจึงมองว่ายุโรปจะมาอ้างสัญญาซื้อก๊าซต้องจ่ายเงินยูโรนั้น ย่อมไร้เหตุผล ทุกอยากถูกยกเลิกไป ถ้าจะซื้อขายต้องตกลงกันใหม่ ถ้าเงินรูเบิลไม่มีก็เอาทองคำไปแลกเงินรูเบิลจากธนาคารกลางรัสเซียได้

ทีเอ็งทำข้าไม่ว่า ทีข้าเอ็งอย่าโวย นี่คือท่าทีของรัสเซียต่อยุโรป ซึ่งทำให้ราคาก๊าซสูงขึ้น 20 เปอร์เซ็นต์ นำไปสู่เงินเฟ้อและค่าครองชีพสูงขึ้นทั่วยุโรป มีการเดินขบวนในหลายประเทศเช่นในสเปน เพราะราคาน้ำมันแพงขึ้นมาก

สหรัฐฯ อังกฤษ และยุโรปบางประเทศยังต้องการให้ยูเครนเป็นเบี้ย ดังนั้นจึงส่งอาวุธให้อย่างต่อเนื่อง สร้างรายได้ให้ผู้ผลิตอาวุธอย่างเช่นจรวดยิงประทับบ่าสติงเจอร์ยิงเครื่องบิน และจรวดเจฟลินยิงต่อสู้รถถัง ซึ่งใช้ได้ผลดี ต้นทุนต่ำ

เซเลนสกี้ยังร้องขออาวุธเหล่านี้ รวมทั้งเครื่องบินรบ และรถถังจากกลุ่มนาโต แต่ก็ไม่ง่าย เพราะส่งผ่านชายแดนโปแลนด์เข้าไปก็ถูกดักยิงโดยจรวดจากรัสเซีย ซึ่งให้ดาวเทียมเฝ้ามองความเคลื่อนไหวอยู่ทุกระยะ และโจมตีเป้าหมายหลายครั้ง

ข้อตกลงเบื้องต้นจึงยังห่างไกลต่อสันติภาพระหว่างรัสเซียกับยูเครน ทุกนาทีที่ผ่านไป รัสเซียยังคงถล่มเมืองต่างๆ ไม่หยุด สร้างความพินาศย่อยยับ ส่วนเซเลนสกี้ยังอยากเป็นฮีโร่ ผู้นำวีรบุรุษสงคราม โดยไม่เข้าใจว่าตัวเองเป็นเพียงเบี้ยไม่มีราคา

ถ้ายังเป็นอย่างนี้ ถ้ายังมีชีวิตอยู่ เซเลนสกี้ก็จะเป็นผู้นำประเทศที่มีแต่ซากปรักหักพัง ไม่มีเงินมาบูรณะซ่อมแซม จะหวังพึ่งพาได้เงินจากโลกตะวันตกเป็นเรื่องยาก ผลสุดท้ายต้องเป็นหนี้เงินกู้ขององค์กรต่างๆ ประเทศยังยากจนต่อไป