ผู้จัดการสุดสัปดาห์ - หลังภาครัฐเปรยแนวทางแก้ปัญหาไกด์ขาดแคลน เตรียมอนุญาตให้ “ไกด์ต่างด้าว” ขึ้นทะเบียนเป็นผู้ประสานงานหรือมัคคุเทศก์นำเที่ยวในประเทศไทย พร้อมเปิดทาง “ไกด์เถื่อน” เข้ามาแย่งอาชีพที่เคยสงวนสำหรับคนไทยเพียงเท่านั้น “เครือข่ายไกด์ไทย” ทั่วประเทศออกมาเคลื่อนไหว “ต่อต้านอย่างหนัก” ชนิดที่สั่นสะเทือนไปทั้งวงการท่องเที่ยวกันเลยทีเดียว
กล่าวสำหรับปัญหาไกด์เถื่อนถือเป็นปัญหาเรื้อรัง แม้จะมีความร่วมมือจากหลายฝ่ายจนแล้วจนรอดก็ยังไม่สามารถจัดการได้เสียที ที่สำคัญปัญหาไกด์เถื่อนหรือชาวต่างชาติที่ลอบเข้ามายึดอาชีพนำเที่ยวผิดกฎหมายในเมืองไทย ไม่เพียงส่งผลต่อการแย่งงานแย่งอาชีพไกด์ไทย แต่หลายต่อหลายครั้งยังสร้างวีรกรรมอันเป็นภัยคุกคามการท่องเที่ยวไทย เป็นต้นว่า สร้างความเข้าใจผิดเพี้ยนแก่นักท่องเที่ยวต่างชาติ เนื่องจากไม่รู้ไม่เข้าใจบริบทของสังคมไทยอย่างถ่องแท้
ขณะที่กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา พยายามหาแนวทางแก้ไขปัญหา “ไกด์ขาดแคลน 3 ภาษา” ได้แก่ ภาษาจีน ภาษาเกาหลี และภาษารัสเซีย จึงเตรียมเปิดทางให้ไกด์ต่างชาติสามารถขึ้นทะเบียนเป็นผู้ประสานงานหรือมัคคุเทศก์นำเที่ยวในประเทศไทยได้ โดยยกเหตุผลอ้างว่า ไกด์ชาวไทยที่มีใบอนุญาตฯ อย่างถูกต้อง ยังมีจำนวนน้อยที่สามารถสื่อสารกับนักท่องเที่ยวต่างชาติได้ดี
อ้างอิงข้อมูลจากกระทรวงท่องเที่ยวฯ เปิดเผยตัวเลขจำนวนมัคคุเทศก์ที่ยังคงขาดแคลน อาทิ มัคคุเทศก์ภาษาจีน จำนวน 7,758 คน, ภาษามาลายู 4,014 คน, ภาษารัสเซีย 1,176 คน, ภาษาเกาหลี 1,148 คน, ภาษาฮินดู 845 คน
โดยข้อมูลจากสำนักทะเบียนธุรกิจนำเที่ยวและมัคคุเทศก์ กรมการท่องเที่ยว เผยตัวเลขมัคคุเทศก์ที่ขึ้นทะเบียนจนถึงสิ้นปี 2559 จำนวนทั้งสิ้น 76,329 คน แบ่งเป็นมัคคุเทศก์ทั่วไป (บัตรบรอนซ์เงิน) 52,387 คน และมัคคุเทศก์เฉพาะพื้นที่ (บัตรชมพู) 18,123 คน รวมเป็น 70,510 คน ส่วนที่เหลือเป็นมัคคุเทศก์ประเภทอื่นๆ
อย่างไรก็ตาม แนวทางการแก้ปัญหาดังกล่าวตามมาซึ่ง “เสียงคัดค้านอย่างหนัก” จากเครือข่ายไกด์ไทยกว่า 20 แห่ง โดยสรุปสาระสำคัญความว่า มัคคุเทศก์เป็นอาชีพที่ควรสงวนสำหรับคนไทยเท่านั้น พร้อมทั้งยืนยันว่ามีศักยภาพและจำนวนเพียงพอในการรองรับการเติบโตของอุตสาหกรรมท่องเที่ยว ขณะที่สิ่งซึ่งรัฐบาลควรจัดการคือการปราบปรามไกด์ต่างด้าวที่เข้ามาแย่งงานแย่งอาชีพคนไทยอย่างเด็ดขาด โดยเฉพาะปัญหา “ไกด์เถื่อนชาวจีน” ที่กระชับพื้นที่ย่านหัวเมืองท่องเที่ยว พร้อมทั้งแนะว่าควรจัดอบรมพัฒนาทักษะทางภาษาแก่มัคคุเทศก์ไทยมากกว่าเปิดช่องดังกล่าว
นายจารุพล เรืองเกตุ ประธานสมาพันธ์สมาคมมัคคุเทศก์อาชีพแห่งประเทศไทย เป็นตัวแทนสมาคมมัคคุเทศก์กว่า 20 แห่ง แถลงจุดยืนคัดค้านแนวคิดรัฐบาลเปิดช่องให้คนต่างด้าวเข้ามาประกอบอาชีพมัคคุเทศก์ในประเทศไทย โดยยืนยันว่า ในส่วนของมัคคุเทศก์ภาษาจีนกลาง สัญชาติไทย มีเพียงพอให้บริการนักท่องเที่ยวชาวจีน อีกทั้งการเปิดช่องให้ชาวต่างชาตินั้นไม่ได้สามารถแก้ปัญหาขาดแคลนมัคคุเทศก์แต่อย่างใด
“บริษัททัวร์บางแห่งอ้างกับรัฐบาลว่าให้มัคคุเทศก์ต่างด้าวมาสอนภาษาหลักให้แก่มัคคุเทศก์ไทย 3 ภาษา คือ ภาษาจีน ภาษาเกาหลี และภาษารัสเซีย แต่ปรากฏว่า พอหมดระยะเวลาที่ตกลงกัน มัคคุเทศก์ไทยกลับไม่สามารถพูดภาษานั้นๆ ได้ เนื่องจากเขาไม่สอนให้และไม่ยินดีที่จะให้มัคคุเทศก์ไทยขึ้นทำหน้าที่ ทั้งที่คนไทยทำได้และสื่อสารได้ดี” นายจารุพลอธิบาย
ด้านนายสมเชาว์ โกศล นายกสมาคมมัคคุเทศก์อาชีพ จ.สุราษฎร์ธานี กล่าวแสดงจุดยืนคัดค้านแนวคิดการเปิดช่องให้คนต่าวด้าวเข้ามาประกอบอาชีพมัคคุเทศก์ในเมืองไทย เป็นหนึ่งเสียงสะท้อนสำคัญในการเคลื่อนไหวครั้งนี้
“นโยบายของรัฐบาลที่หยิบยื่นอาวุธให้กับโจรมาปล้นวัฒนธรรม มาปล้นวิถีชีวิตของชุมชน ซึ่งมัคคุเทศก์ถือเป็นตัวแทนของวัฒนธรรม ธรรมชาติในท้องถิ่นก็เป็นของพวกเรา ในขณะที่รัฐบาลออกกฎหมายปลดอาวุธพวกเรา นอกจากปลดอาวุธแล้ว ยังไม่สนับสนุน แถมยังแอบเอาอาวุธให้กับคนต่างด้าวอีก มาเข่นฆ่าวัฒนธรรมของคนไทย ผมขอคัดค้านนโยบายของรัฐบาล เราจะพยายามรักษาและอนุรักษ์วัฒนธรรมไทยด้วยตัวของเราเอง” นายสมเชาว์ กล่าว
ไกด์จีนที่เดินทางเข้ามาทำมาหากินในประเทศไทยเป็นจำนวนมากพร้อมกับนักท่องเที่ยวจากแดนมังกร เช่นเดียวกับ นางกรกช โขนงนุช นายกสมาคมมัคคุเทศก์เชียงใหม่ กล่าวแสดงจุดยืนในทิศทางเดียวกัน โดยเปิดเผยว่าการลักลอบเข้าทำงานของงคนต่างด้าวส่งผลกระทบอย่างหนักต่อมัคคุเทศก์ ขอย้ำว่านโยบายดังกล่าวไม่ตอบโจทย์พลันจะสร้างปัญหาเพิ่มขึ้น และอธิบายว่าการที่คนเหล่านี้มาใช้ทรัพยากรการท่องเที่ยวของไทย ไกด์จริงๆ ทำงานไม่ถึงเดือนละ 15 วัน ไกด์บางภาษาใน 1 เดือน ทำงานเพียง 4 - 5 วันเท่านั้น ซึ่งพวกเขามีความต้องการพัฒนาด้านภาษา หากรัฐต้องการแก้ปัญหาควรพิจารณาวิธีการพัฒนาศักยภาพของไกด์สัญชาติไทย หรือ ผู้ที่มีความเชี่ยวชาญด้านภาษาต่างๆ ก็สามารถพัฒนาเข้าสู่อาชีพมัคคุเทศก์ได้ ฉะนั้น การจ้างคนต่างด้าวจึงไม่มีความจำเป็น
ทั้งนี้ ไกด์เถื่อนที่ไม่มีใบอนุญาตทำงาน ตามมาตรา 51 พ.ร.บ.การทำงานของคนต่างด้าว พ.ศ. 2551 ที่ไม่อนุญาตให้คนต่างด้าวทำงานอาชีพมัคคุเทศก์ เนื่องจากเป็นงานที่สงวนไว้ให้คนไทยทำ ตาม พ.ร.ก. กำหนดงานในอาชีพและวิชาชีพที่ห้ามคนต่างด้าวทำ พ.ศ. 2522 ซึ่งมีความผิดจำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับตั้งแต่ 2,000 - 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ และนายจ้างที่จ้างไกด์คนต่างด้าวโดยไม่ได้รับอนุญาตจะมีความผิดตาม มาตรา 27 ข้อหารับคนต่างด้าวที่ไม่มีใบอนุญาตทำงานเข้าทำงาน มีอัตราโทษปรับตั้งแต่ 10,000 - 100,000 บาท