การเทศน์มหาชาติ จัดเป็นโบราณประเพณีอย่างหนึ่ง ซึ่งบรรพบุรุษไทยยึดถือสืบ ทอดและปฏิบัติสืบต่อกันมา ปัจจุบันวัดต่างๆ จัดให้มีการเทศน์มหาชาติขึ้น ในเทศกาลช่วงเข้าพรรษา 3 เดือน
สำหรับการเทศน์มหาชาติเป็นการร่วมกันจรรโลงมรดกทางวัฒนธรรมที่สูงค่า ให้อยู่คู่กับพระพุทธศาสนา โดยน้อมรำลึกถึงเรื่องราว ในสมัยที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสวยพระชาติเป็นอพระโพธิสัตว์ชาติ ที่เป็นพระเวสสันดร พระองค์ทรงบำเพ็ญทานบารมียิ่งใหญ่คือการบริจาคทรัพย์สมบัติ พระโอรส พระธิดา และพระ มเหสี ซึ่งการกระทำดังกล่าวเรียกว่า “มหาทาน” ยากที่ปุถุชนทั่วไปจะทำได้
การเทศน์มหาชาตินี้ เป็นการร่ายยาว หรือการเล่าเรื่องมหาเวสสันดรชาดก ว่าด้วยพระบุพจริยาของพระพุทธองค์ในอดีตชาติ เมื่อเสวยพระชาติเป็นพระเวสสันดรบรมโพธิสัตว์ ทรงบำเพ็ญพระบารมีเป็นพระชาติสุดท้าย ก่อนจะตรัสรู้บรรลุพระสัมมาสัมโพธิญาณ
พระครูสังฆรักษ์ประสิทธิ์ สิทธิโก หรือหลวงพ่อประสิทธิ์” เจ้าอาวาสวัดเพลง (โบสถ์สีชมพู) ต.ไทรม้า อ.เมือง จ.นนทบุรี กล่าวว่า ทางวัดจัดเทศน์มหาชาติ ขึ้นที่ศาลาการเปรียญ ที่วัดเพลง (โบสถ์สีชมพู) เพื่ออนุรักษ์ขนบธรรมเนียมประเพณีของชาวพุทธให้ลูกๆ หลานๆ ได้เข้าวัดมาฟังเทศน์ฟังธรรม มีการตกแต่งลานเทศน์มหาชาติ ด้วยผลไม้นานาชนิด ไม่ว่าจะเป็นกล้วย อ้อย มะพร้าว มะม่วง และไม้ในวรรณคดีต่างๆ ซึ่งในปีนี้ทางวัดได้นำทุเรียน ซึ่งเป็นผลไม้ประจำจังหวัดมาประดับด้วย
หลวงพ่อประสิทธิ์ กล่าวว่า โดยในปีนี้ได้จัดงานเทศน์มหาชาติที่ ในวันอาทิตย์ที่ 3 สิงหาคม 2568 เวลา 9:30 น. เป็นต้นไป โดยมีการเทศน์มหาชาติทรงเครื่อง พระเวสสันดรชาดก 13 กัณฑ์ และเปิดโอกาสให้ร่วมบุญเป็นเจ้าภาพบูชากัณฑ์เทศน์ หรือร่วมบุญเป็นเจ้าภาพโรงทาน
ในปัจจุบันนี้การเทศน์มหาชาติทรงเครื่อง ถือว่าหาดูได้ยาก และในการเทศน์มหาชาติครั้งนี้ จะมีพระนักเทศน์ที่มีความรู้ในเรื่องชาดกมาเทศน์ให้ความรู้สอดแทรกกับหลักธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธศาสนา สลับกับการเล่นละครของคณะลิเกชื่อดัง เพื่อเป็นการสร้างสีสันให้การผู้ฟังเทศน์ได้เห็นภาพในเนื้อเรื่องมหาเวสสันดรชาดกได้มากขึ้น และเพื่อจะเป็นสิ่งที่ดึงดูดความสนใจของผู้ฟังเทศน์ได้เข้ามาฟังจนครบทั้ง 13 กัณฑ์
เวสสันดรชาดก เป็นหนึ่งในสิบของทศชาติชาดก หรือที่เรียกกันว่าพระเจ้าสิบชาติ ซึ่งเป็นชาดกที่กล่าวถึงการบำเพ็ญพระบารมีที่ยิ่งใหญ่ของพระโพธิสัตว์ถึง 10 พระชาติด้วยกัน คือ เตมียชาดก ทรงบำเพ็ญเนกขัมมบารมี, มหาชนกชาดก ทรงบำเพ็ญวิริยบารมี, สุวรรณสามชาดก ทรงบำเพ็ญเมตตาบารมี, เนมีราชชาดก ทรงบำเพ็ญอธิษฐานบารมี, มโหสถชาดก ทรงบำเพ็ญปัญญาบารมี, ภูริทัตชาดก ทรงบำเพ็ญ ศีลบารมี, จันทกุมารชาดก ทรงบำเพ็ญขันติบารมี, นารทชาดก ทรงบำเพ็ญอุเบกขาบารมี, วิฑูรชาดก ทรงบำเพ็ญ สัจจบารมี, เวสสันดรชาดก ทรงบำเพ็ญ ทานบารมี
ประกอบด้วย 1.กัณฑ์ทศพร 19 คาถา 2.กัณฑ์หิมพานต์ 134 คาถา 3.กัณฑ์ทานกัณฑ์ 209 คาถา 4.กัณฑ์วนปเวศน์ 57 คาถา 5.กัณฑ์ชูชก 79 คาถา 6.กัณฑ์จุลพน 35 คาถา 7.กัณฑ์มหาพน 80 คาถา 8.กัณฑ์กุมาร 101 คาถา 9.กัณฑ์มัทรี 90 คาถา 10.กัณฑ์สักบรรพ 43 คาถา 11.กัณฑ์มหาราช 69 คาถา 12.กัณฑ์ฉกษัตริย์ 36 คาถา 13.กัณฑ์นครกัณฑ์ 48 คาถา
ชาวพุทธเราต่างมีความเชื่อกันว่า หากใครได้ฟังเทศน์มหาชาติครบทั้ง 13 กัณฑ์ หรือ 1,000 คาถา จบในวันเดียว จะได้รับอานิสงส์อันยิ่งใหญ่ถึง 5 ประ การ คือ 1. จะได้เกิดมาในศาสนาพระศรีอารยเมต ไตรย ซึ่งจะมาอุบัติเป็นพระ พุทธเจ้าองค์ต่อไปในอนาคต 2.จะได้ไปสู่สวรรค์ เสวยทิพยสมบัติอันโอฬาร 3.จะไม่เกิดในอบายเมื่อตายแล้ว 4.จะเป็นผู้มั่งมีลาภยศ สรรเสริญ ไมตรี และมีความสุข และ 5.จะได้รับมรรคผลนิพพาน เป็นพระอริยบุคคลและถึงความพ้นทุกข
