เซนต์เซย่า กับตำนานเทพเจ้าของกรีก และ การใช้อำนาจของมนุษย์

เมื่อไม่นานนี้ผมเคยเขียนถึงหนังสือการ์ตูนที่ถูกนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์ อย่างเดธโน้ต หรือ สมุดโน้ต มรณะกันไปแล้ว มีการ์ตูนอีกหลายเรื่องที่ดูมาตั้งแต่เด็ก จนเดี๋ยวนี้ก็ยังชอบดูอยู่ หลายคนคงรู้สึกเหมือนผม ดูตอนเป็นเด็กกับตอนโตแล้ว อรรถรสและมุมมองในการดูต่างกันและเปลี่ยนไปตามวัย

ในบรรดาการ์ตูนที่ทำให้ผมต้องไปหาอ่านที่มาจากเทพเจ้าของกรีกมากที่สุดคือ “เซนต์เซย่า” การ์ตูนญี่ปุ่นที่เอาเทพเจ้าของกรีกมาเป็นตัวเดินเรื่องคือเทพีอเธน่า เทพธิดาแห่งสติปัญญาและการมีชัยชนะเหนือสงคราม เป็นแสงสว่างแห่งความรู้ ขจัดความโง่เขลาของมนุษย์

กรีกมีรากฐานทางปรัชญาความคิด ภูมิปัญญาความรู้ทุกศาสตร์สาขา นักปรัชญาการเมืองที่เสนอหลักการประชาธิปไตยอย่างเพลโต และอริสโตเติล ก็เป็นกรีก อารยธรรมกรีกเป็นรากฐานสำคัญของอารยธรรมมนุษย์ในโลกตะวันตก

ก่อนที่มนุษย์จะนับถือเทพเจ้าหรือศาสดาองค์เดียว อย่างศาสนาพุทธ ศาสนาคริสต์ และอิสลาม ชาวกรีกโบราณนับถือเทพเจ้าหลายองค์ เช่นเดียวกับความเชื่อในอารยธรรมโบราณของหลายชาติทั่วโลก คนอินเดียมีความเชื่อเทพเจ้าหลายองค์ ตามความเชื่อของฮินดู ธรรมชาติและทุกสรรพสิ่งเกิดจากเทพเจ้าคือ พระพรหม พระผู้สร้างโลก สร้างจักรวาล และมนุษย์ ในขณะที่ เทพเจ้าของกรีกเกิดจากเฮเว่นกับกีอาหรือเอิร์ธ คือสวรรค์กับแผ่นดินหรือโลก ธรรมชาติเป็นผู้สร้างเทพเจ้า

เทพเจ้าของกรีกมีอิทธิฤทธิ์ความสามารถเหนือมนุษย์ ขณะเดียวกันมีความเป็นธรรมชาติ มีความเป็นมนุษย์ มีอารมณ์ความรู้สึก รักโลภโกรธ หลง อิจฉาริษยา มีดีชั่ว เหมือนมนุษย์ทั้งหลาย

เทพีอเธน่า เทพแห่งสติปัญญาของกรีก เป็นเพศหญิงครับ เป็นเทพีที่เกิดจากบิดาคือ ซุส หรือเซอุสเทพเจ้าสูงสุด จอมเจ้าชู้มีเมียหลายคน มีลูกออกมาเป็นเทพและเทพีสำคัญๆมากมาย ซุสมีมเหสีเอกคือเทพีเฮรา เทพีแห่งครอบครัวผู้มีความรักแถมขี้หึง ซึ่งตามไปปราบความเจ้าชู้ของซุส จนเกิดเรื่องราวของเทพมากมาย

อเธน่าเป็นลูกในท้องมเหสีองค์หนึ่งของซุสคือ เมทิส ซึ่งถูกซุสกลืนลงท้อง เพราะเกรงคำทำนายว่า หากลูกเป็นโอรสจะฆ่าและโค่นบัลลังก์ซุส ทำให้ซุสมีอาการปวดหัวอย่างหนักจนแทบระเบิด ซุสทนไม่ไหวต้องให้โอรสองค์หนึ่งใช้ขวานจามหัวซุส เทพีอเธน่าธิดาในชุดเกราะงดงามก็ออกมาจากศีรษะซุสที่เปิดออกจากการถูกฟัน เป็นเทพีแห่งสติปัญญา เพราะออกมาจากสมองนั่นแหละครับ

ใครไปประเทศกรีซ เที่ยวเมืองหลวง คือ เอเธนส์ ก็จะรู้ที่มาของชื่อนี้ คือ เทพีอเธน่า เป็นเทพธิดาประจำเมือง ตามธรรมเนียมของกรีก จะมีเทพประจำเมืองคอยปกปักรักษา วิหารพาเธนอน บนยอดเนินเขาอโครโปลิส เด่นเป็นสง่ากลางกรุงเอเธนส์เป็นวิหารของเทพีอเธน่า มีที่มาจากสติปัญญาของเทพีอเธน่า

เมื่อชาวกรีกสร้างเมืองเสร็จมีการประลองกันว่าระหว่างเทพโพไซดอนเจ้าสมุทร กับเทพีอเธน่าใครควรจะเป็นเทพประจำเมืองนี้ โพไซดอนเนรมิตม้ามอบให้ชาวเมืองเพื่อเป็นพาหนะในการเดินทาง ทำสงคราม ขนส่ง ใช้แรงงานในภาคเกษตรกรรม

ส่วนเทพีอเธน่า เนรมิตต้นมะกอกมอบให้ชาวเมืองทำอาหารและใช้ประโยชน์ได้ทั้งลำต้นใบดอกผล ชาวเมืองเลือกต้นมะกอกของอเธน่า จึงตั้งชื่อนครหลวงแห่งนี่ว่า กรุงเอเธนส์ และมีต้นมะกอกเป็นสัญลักษณ์ของเมือง และสันติภาพจนถึงปัจจุบัน

การ์ตูน เซนต์เซย่า เป็นผลงานของคนญี่ปุ่น เป็นการมองเทพเจ้าของกรีก ผ่านการตีความและสร้างจินตนาการของคนเอเชียหรือโลกตะวันออก เทพีอเธน่าได้จุติลงมาเป็นเด็กผู้หญิงที่ชื่อ คิโด ซาโอริเป็นตัวเอกฝ่ายหญิงในการ์ตูน ทำหน้าที่ปกป้องโลกจากปีศาจและเทพองค์อื่น ๆ ที่มีความปรารถนาจะครองโลก และมีเทพเจ้าอื่นๆ ของกรีกเข้ามาเชื่อมโยงเกี่ยวข้องในอีกหลายๆ ตอน เช่น เทพอพอลโล เฮอร์คิวลิส โพไซดอน ฯลฯ

การ์ตูน เซนต์เซย่า เขียนโดย อ.คุโรมาดะ มาซามิ นอกจากเป็นการ์ตูนในรูปหนังสือ ที่แปลเป็นหลายภาษาออกไปขายทั่วโลก เซนต์เซย่า ยังเป็นภาพยนตร์การ์ตูนซีรีส์ทางโทรทัศน์ แบ่งเป็นหลายภาค มีถึงหนึ่งร้อยกว่าตอน และเป็นภาพยนตร์การ์ตูนอีกหลายภาค ล่าสุดผมได้มีโอกาสดูหนังการ์ตูนแอนนิเมชั่นที่สร้างจากหนังสือการ์ตูนเรื่องเซนต์ เซย่า ซึ่งนำมาทำใหม่แบบสามมิติในโอกาสครบรอบ 40 ปี ของการ์ตูนเรื่องนี้

ภาพยนตร์เล่าเรื่องราวของ เซนต์ นักรบสวมชุดเกราะตามแต่ละหมู่ดาว เพื่อปกป้องเทพีอเธน่า เรื่องราวในภาคนี้หยิบเอาช่วงที่หลายๆคนคุ้นเคยอย่างศึก 12 ปราสาท ที่เป็นที่นิยมอย่างมากมาตีความใหม่ในชื่อภาคว่า เซนต์เซย่า ลีเจน ออฟ เดอะ แซงชัวรี่ มีการออกแบบตัวละคร ชุดเกราะและฉากใหม่ทั้งหมด

เหล่านักรบผู้ถูกขนานนามว่า "เซนต์" คือนักรบแห่งความหวังที่อยู่คู่โลกมานานนับตั้งแต่ยุคบรรพกาล พวกเขาจะปรากฏกายออกมาทุกครั้งเมื่อมีปีศาจร้ายคุกคามโลก

ในช่วงเวลาปัจจุบัน หลายปีหลังจากสงคราม "โฮลี่ วอร์" เราจะได้พบกับ ซาโอริ คิโดะ เด็กสาวผู้มีปัญหากับพลังพิเศษอันลึกลับของเธอ ซาโอริได้รับความช่วยเหลือจากเด็กหนุ่ม เซย์ย่า "บรอนซ์ เซนต์" จากการถูกลอบโจมตีโดยนักฆ่าผู้หนึ่ง จากเหตุการณ์นี้ทำให้ซาโอริได้รู้ถึงพรหมลิขิตของตนเองและภารกิจที่ต้องทำ เธอจึงตัดสินใจเดินทางไปปราสาท 12 ราศี กับเซย์ย่า และพรรคพวกบรอนซ์เซนต์ของเธอ

ที่ปราสาท 12 ราศี พวกเขาได้เผชิญหน้ากับ เคียวโกและได้เกิดการต่อสู้กับบรรดาเซนต์ระดับสูงสุดนั่นคือ "โกลด์เซนต์" ทั้ง 12

แม้บางส่วนของหนังอาจจะดูไม่มีที่มาที่ไป หากเทียบกับเวอร์ชั่นการ์ตูนซีรี่ส์ทางโทรทัศน์ที่เราดูกันตอนเด็กๆ แต่มีประเด็นหลักของหนังที่จับต้องได้ คือ เรื่องของอำนาจ เรื่องมิตรภาพความเป็นเพื่อนแท้ที่ตายแทนกันได้ เรื่องของความเชื่อมั่นและการเสียสละเพื่อสิ่งที่ถูกต้องดีงาม

ซาโอริผู้เกิดมาพร้อมพลังอำนาจของเทพีอเธน่าหรือจะให้เรียกแบบเข้าใจง่ายๆแบบไทยๆคือเธอเป็นผู้มีบุญบารมีมาตั้งแต่เกิด แต่ก็มีคนบางคนที่คงไม่สบอารมณ์นักหากจะให้สาวน้อยคนนี้มีอำนาจเหนือตัวเอง เมื่อมีคนที่คิดร้ายแบบนี้ จึงหนีไม่พ้นการใส่ร้ายป้ายสีเพื่อยึดอำนาจนั้นไว้เสียเอง

หนังที่พูดเรื่องของการยึดอำนาจมีเยอะครับ เรื่องนี้ก็เป็นเรื่องหนึ่ง วิธีการยึดอำนาจก็มีหลายวิธีเสียด้วย วิธีหนึ่งซึ่งอยู่ในเรื่องนี้ก็คือการใส่ร้ายป้ายสีให้ไอโอลอส โกลด์เซนต์ราศีธนู ผู้เป็นบอร์ดี้การ์ดของอเธน่าว่าเป็นผู้ทรยศ แล้วป่าวประกาศให้แพร่ออกไป

นอกจากการใส่ร้ายป้ายสีแล้ว เคียวโกก็สร้างอเธน่าปลอมขึ้นมา และคอยชักใยอยู่เบื้องหลัง แอบอ้างคำสั่งอเธน่าเพื่อจัดการ เมื่อใช้อำนาจในทางไม่ชอบมากขึ้น สร้างปัญหาให้คนที่อยู่ภายใต้การปกครองในขณะเดียวกันเราก็จะเห็น คนจำพวกที่ทำตัวแบบนกรู้ คอยรู้หลบเป็นปีกรู้หลีกเป็นหาง คนแบบนี้มีอยู่ ในทุกสังคมทุกยุคทุกสมัย

แอนนิเมชั่นเรื่องนี้ บอกให้รู้ว่าอำนาจมันก็แค่เครื่องมือเท่านั้น ขึ้นอยู่กับผู้ใช้ ว่าจะใช้อำนาจไปในทางไหน ในที่สุดซาโอริในตอนท้ายของหนังสรุปว่า”พลังอำนาจที่มากมายมหาศาลอาจคอยล่อลวงให้ใครหลงทาง สำหรับฉัน…ในพลังนั้นก็แฝงไปด้วยความเข้มแข็ง ความอบอุ่น อ่อนโยน และฉันจะใช้พลังนั้นเพื่อปกป้องทุกคนเอง”

ครับ ผู้มีอำนาจมากมหาศาล อำนาจอาจล่อลวงให้หลงทาง ยิ่งอำนาจเผด็จการยิ่งอันตราย จะใช้มันเพื่อสร้างสรรค์ หรือทำลาย จะใช้ให้เป็นคุณหรือเป็นโทษ ขึ้นอยู่กับคนมีอำนาจอยู่ในมือนั่นเอง