ขอทายว่าคนที่ออกแบบสร้างอาคารพิลึกพิลั่นทรงกลมสามชั้นมีบันไดเวียนแล้วมียอดโดมตีแผ่นเมทัลชีทซ้อนกันเหมือนกับยอดเจดีย์ที่วัดพระธาตุดอยสุเทพคงเป็นสถาปนิกทั่วไปที่ไม่ได้จบเฉพาะด้านสถาปัตยกรรมไทย เพราะหากร่ำเรียนมาทางด้านนี้จะไม่ออกแบบไร้รสนิยม ปราศจากซึ่งศิลปะได้ถึงขนาดนี้
คนที่ร่ำเรียนเฉพาะทางมาจะเข้าใจว่าการออกแบบสิ่งปลูกสร้างให้เข้ากับวัดวาอารามแตกต่างจากอาคารทั่วไปตรงที่มี “ความเชื่อ” มากำกับ ไม่เหมือนกันเลยระหว่างออกแบบอาคารทางศาสนากับบ้านเรือนทั่วไป
และยิ่งต้องออกแบบอาคารในเขตพระบรมธาตุสำคัญของประเทศด้วยยิ่งต้องคำนึงถึงความละเอียดอ่อนให้มากขึ้น เพราะนี่คือศูนย์รวมความเชื่อความศรัทธาตลอดถึงมรดกศิลปกรรมมีความหมายสัญลักษณ์ของหมู่อาคารสิ่งก่อสร้างในอาณาบริเวณนั้นทั้งหมด
อย่าคิดง่ายๆ แค่ว่าอาคารประหลาดนี้สร้างขึ้นนอกรั้วเจดีย์พระธาตุจะอุตริทำแบบไหนก็ได้ตามใจตัว
วัดตามความเชื่อของไทย ล้านนา ล้านช้างละแวกนี้สร้างขึ้นตามคติความเชื่อจักรวาลวิทยาแบบไตรภูมิ วัดทางเหนือนี่พอย่างเข้าเขตประตูต้องผ่านซุ้มประตูโขง สังเกตสัญลักษณ์ที่ประดับซุ้มดีๆ สิครับ ตกแต่งด้วยสัตว์หิมพานต์เป็นชั้นเป็นเชิงของลายพรรณพฤกษาท่านสมมติให้อาณาเขตนี้เป็นส่วนชายขอบของเขาไกรลาสหรือเขาพระสุเมรุ ซึ่งเป็นที่อยู่ของสัตว์หิมพานต์ทั้งหลาย สิงห์เฝ้าหน้าประตูวัดก็ใช่
พอล่วงเลยเข้าไปใกล้เจดีย์และอุโบสถคือลานทราย ท่านสมมติเป็นมหานทีสีทันดร ไล่เรื่อยไปจนถึงองค์เจดีย์ที่เป็นหมุดหมายหลักแกนกลางจักรวาลก็คือเขาพระสุเมรุชั้นฟ้าแดนสวรรค์ขึ้นไปถึงชั้นพรหม เจดีย์แบบล้านนาไม่เหมือนแบบไทยภาคกลางที่เป็นยอดแหลมมีปล้องไฉนเป็นปล้องๆ ซ้อนกันขึ้นไป จำนวนปล้องแต่ละแห่งไม่เท่ากันแต่ก็มีความหมายกำกับอยู่ทั้งสิ้น ส่วนใหญ่เป็นตัวเลขของชั้นภูมิที่มีอยู่ในไตรภูมิคือชั้นนรก ชั้นมนุษย์ ชั้นสวรรค์ ขึ้นไปถึงชั้นพรหม จำนวนปล้องไฉนส่วนใหญ่ในไทยจะมี 32 28 27 21 ปล้องก็ว่ากันไปตามการตีความเจดีย์ล้านนาก็มีองค์ประกอบสัญลักษณ์ความเชื่อว่าเป็นองค์ประธานของวัดคู่กับวิหาร เป็นตัวแทนขององค์พระพุทธ และยังเป็นศูนย์กลางตามคติจักรวาลวิทยาพร้อมกันไป
แต่โดยสรุปก็คือ อาคารสิ่งก่อสร้างแต่ละจุดแต่ละแห่งตั้งแต่ประตู ใบเสมา หน้าจั่ว หน้าบัน ช่อฟ้า ใบระกา ความสูงของเจดีย์ จำนวนชั้น จำนวนปล้อง ฯลฯ ที่ประกอบรวมขึ้นเป็นวัดนั้น ล้วนแต่เป็นองค์ประกอบที่ผูกความหมายเข้าด้วยกัน แสดงให้เห็นถึงภูมิปัญญาของปราชญ์โบราณที่ซ่อนคติความเชื่อความหมายเหล่านี้ได้อย่างแยบยล
คนรุ่นใหม่ละเลยเรื่องเหล่านี้ไปหมดสิ้น วัดกระหายเงินตราเข้ากระเป๋ามากกว่าเรื่องอื่น กรมศิลปากรขึ้นทะเบียนพระธาตุดอยสุเทพขีดเส้นเอา พวกก็มาสร้างตรงริมเส้นด้านนอกอ้างว่า ไม่เกี่ยวกับโบราณสถานแล้ว ไม่ต้องอยู่ในควบคุมของการออกแบบ ทั้งๆ ที่โดยที่สุดแล้วไอ้อาคารพิลึกที่ว่ามันก็กลายส่วนหนึ่งของวัดพระธาตุอยู่ดี และจะเป็นส่วนแปลกปลอมที่โผล่ขึ้นมาแบบแปลกแยกไร้รสนิยม คิดออกแบบมาได้ยังไง เหมือนเจดีย์จีนที่สร้างโดยชาวบ้านธรรมดามาแปะติดไว้กับมิ่งขวัญแห่งความเชื่อความเคารพศรัทธา
เท่านั้นยังไม่พอ คนที่คิดทำก็ไม่มีสำเหนียกว่า องค์พระธาตุดอยสุเทพนั้นคนโบราณท่านชาญฉลาดที่เลือกสร้างตรงหน้าชะง่อนเขาลูกที่มองขึ้นจากเวียงเชียงใหม่แล้วจะพบเห็นองค์พระธาตุสุกอร่ามได้ชัดเจน นี่คือ “ขวัญ” ของเมือง เป็นหลักศรัทธาความเชื่อยิ่งใหญ่ที่ตอกลงบนภูมิประเทศที่เลือกสรรแล้วอย่างชาญฉลาดให้เป็นใจเมือง ประชาชนมองขึ้นไปรู้สึกอิ่มเอมชุ่มเย็น
วันดีคืนดีมีใครไม่รู้จิ้มนิ้วชี้ไปที่จุดๆ หนึ่งบอกว่าสร้างอาคารชมวิวตรงนี้แล้วก็ออกแบบมาให้เป็นเจดีย์องค์ใหม่ คนมองขึ้นไปอ้าว ! มีเจดีย์พระธาตุสององค์ บางมุมยิ่งแล้วใหญ่เพราะอาคารโดมสั่วๆ หลังนั้นถึงกับบดบังองค์พระธาตุหมดสิ้น
นี่คือการทำลาย “ขวัญ” ของเมืองให้เสื่อมสิ้นสง่าราศี เป็นขึดยิ่งใหญ่ตกแก่ผู้ที่อุตริคิดทำร่วมกัน !
มีการอธิบายแก้ตัวว่าจะลดขนาดหลังคายอดโดมลงมาเล็กน้อย เท่านี้ก็ไม่บดบังพระธาตุแล้ว การสร้างอาคารทรงกลมที่เหมือนเจดีย์จีนหลังนี้เพื่อจะรับรองแขกบ้านแขกเมืองที่มาเยือน อ้างได้แบบไม่อายปาก
ประเทศที่เขามีวัฒนธรรมแข็งแกร่งมีแต่ต้องรักษามรดกตกทอดให้คงเดิม ญี่ปุ่นมีศาลเจ้าโบราณนักท่องเที่ยวก็ไปผู้นำประเทศอื่นๆ ก็ไปเยือน ไม่นึกอุตริสร้างอาคารไว้รับแขก เขาภูมิใจที่จะให้ผู้ไปเยือนได้สัมผัสกับสิ่งเดิมๆ คับแคบและเก่าแห่งนั้นล่ะ ไอ้การอ้างสร้างที่รับแขกบ้านแขกเมืองเป็นข้ออ้างบังหน้าของการก่อสร้างที่ชมวิวหาเงินจากนักท่องเที่ยวเสียล่ะมากกว่า
ผมนั้นไม่ต่อต้านการปรับปรุงปลูกสร้างอะไรใหม่ๆ ที่อำนวยความสะดวกหรอกนะครับแต่ขอไปปรึกษาสถาปนิกที่มีความรู้ไปปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์ศิลปะโบราณคดีซึ่งมีมากมายในแผ่นดินนี้ว่าทางวัดอยากจะสร้างจุดชมวิวเพิ่ม แล้วก็อาคารพิพิธภัณฑ์หาเงินใช้ช่วยออกแบบให้กลืนกับของเดิม มีรสนิยม และไม่ทำลายความหมายเชิงสัญญะโดยรวมก่อนได้ไหม
ให้ความเชื่อ ขนบธรรมเนียมไปกันได้ควบคู่กับการทำมาหากินแบบมีรสนิยมหน่อยสิ !
อย่าโลภกวักมือหานักท่องเที่ยวจนหน้ามืดตามัวนักเลย ขอรับท่านๆ ทั้งหลาย !!!
วัดพระธาตุดอยสุเทพเป็นวัดที่ร่ำรวย ในภาคเหนือมีวัดนี้ล่ะอีกวัดคือวัดใหญ่ พระพุทธชินราชที่พิษณุโลกที่มีรายได้มากมายจากนักท่องเที่ยวตลอดถึงศรัทธาสาธุชน วัดพระธาตุดอยสุเทพได้ตั้งมูลนิธิขึ้นมาบริหารจัดการรายได้ส่วนนี้ มีกรรมการเรียบร้อยซึ่งก็ดี แต่หากจะดีกว่านี้ควรเปิดเผยรายได้รายรับต่อสาธารณะเป็นการแถลงข่าวประจำปีไปเลย ถ้าแบบนี้จะเรียกศรัทธาจากพุทธบริษัทได้อย่างน่าชื่นชม
ระยะหลังวัดพระธาตุดอยสุเทพมีโครงการขยายแขนขากิจกรรมออกมามาก ก็เพราะมีเงินเยอะเลยทำอะไรได้เยอะแล้วก็เลยไปถึงต่างประเทศขนาดไปช่วยอุ้มชูกิจการวัดไทยท้องถิ่นแคลิฟอร์เนียที่มีปัญหาเรื่องการผ่อนซื้อที่ดินมานานหลายปี วัดดอยสุเทพเข้าไปจัดการหนี้สินให้แถมให้เงินสร้างโบสถ์ใหม่ด้วยอันนี้ก็ดีที่ได้ทำนุบำรุงพระศาสนาเผยแผ่ให้กว้างไกลออกไปและให้คนไทยในต่างแดนได้เข้าถึงวัดวาง่ายขึ้น
แต่อย่างไรก็ตามวัดพระธาตุดอยสุเทพก็ควรเปิดเผยเรื่องราวรายงานต่อสาธารณะด้วยว่าเงินบริจาคที่ได้มาแต่ละปีนั้นได้ใช้เพื่อการต่างประเทศไปแล้วเท่าไหร่กี่สิบล้านก็ว่าไป เป็นค่าเดินทางของเจ้าอาวาสและคณะเชียงใหม่ไปที่อเมริกา แล้วเลยไปดูงานที่สวนสนุกยูนิเวอร์แซลจำนวนเท่าไหร่ เรื่องเหล่านี้ที่จริงไม่ได้ยากเย็นอะไร แค่ให้กรรมการฝ่ายประชาสัมพันธ์แถลงข่าวประจำปีทุกปีให้เป็นธรรมเนียม
ทุนนิยมและเงินทองที่เข้าไปในวัดมีอิทธิฤทธิ์ทำให้วัดไม่เหลือความเป็นวัดได้ง่าย วัดมีเงินมีทองก็ดีครับจะได้ใช้เป็นประโยชน์แก่ศาสนา แต่ก็ต้องระวังอย่างยิ่งว่าอย่าได้ใช้จนทำลายพุทธศาสนาความเชื่อความศรัทธาเพราะทุนมันลากไปไกลเรื่อยจนกู่ไม่กลับ
อย่างการสร้างอาคารไร้รสนิยมเลอะเทอะหลังนั้นที่มันขึดแท้ๆ อย่าทำเลยครับ หยุดแล้วหารือปรับแบบกับผู้รู้ผู้เชี่ยวชาญก่อนเถิด
อย่าเป็นผู้เปิดประตูให้ทุนนิยมเข้ามาทำลายพระศาสนาด้วยมือของพวกท่านเองเลยขอรับ.
