ในที่สุด วอลต์ ดิสนีย์ ก็ปล่อย “มู่หลาน 2020” ซึ่งเป็นเวอร์ชันภาพยนตร์ที่ใช้คนแสดงในเดือน ก.ย.นี้ หลังจากที่เจอ “โรคเลื่อน” (การออกฉาย) ครั้งแล้วครั้งเล่า เพราะโรคระบาดโควิด-19 พ่นพิษไปทั่วโลก
“มู่หลาน” ตำนานจีนเล่าเรื่องราวของเด็กสาวยอดกตัญญูจำต้องปลอมตัวเป็นชายออกรบแทนพ่อผู้แก่เฒ่า เนื่องจากครอบครัวไม่มีบุตรชายจนกลายเป็นตำนานวีรสตรีทหารหาญที่เล่าขานกันจวบจนปัจจุบัน ข้อมูลจีนที่เผยแพร่อย่างกว้างขวางระบุเหตุการณ์มู่หลานปลอมเป็นชายออกรบนี้ เกิดในยุคราชวงศ์เหนือ-ราชวงศ์ใต้ (ค.ศ. 386-589) ค่ายภาพยนตร์เชื้อสายจีนได้นำ ตำนานมู่หลานมาสร้างทั้งภาพยนตร์ ซีรีส์มากมาย
ด้าน วอลต์ ดิสนีย์ ได้หยิบฉวยสมบัติวัฒนธรรมจีน คือ ตำนาน “มู่หลาน” เรื่องนี้มาสร้างสรรค์ภาพยนตร์การ์ตูนครั้งแรกเมื่อปี 1998 ด้วยทุนสร้าง 90 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ตามด้วยมู่หลาน_2 (2004) และมาถึง “มู่หลาน 2020” ภาพยนตร์ที่ใช้คนแสดง วอลต์ ดิสนีย์ ทุ่มทุ่มถึง 200 ล้านเหรียญสหรัฐฯ หรือกว่า 6,200 ล้านบาท ทั้งระดมดาราดังเชื้อสายจีนระดับแม่เหล็ก อย่าง หลิว อี้เฟย ดอนนี่ เยน กง ลี่ และ เจ็ท ลี เป็นต้น แต่ด้วยสถานการณ์แพร่ระบาดโควิด-19 “มู่หลาน 2020” จึงมีอันต้องเลื่อนออกฉายช้ากว่ากำหนดเดิมจากเดือน มี.ค. จนในที่สุด วอลต์ ดิสนีย์ ปล่อยภาพยนตร์มู่หลานออกฉายในวันที่ 4 ก.ย. ทางออนไลน์ สตรีมมิง ผ่านแพลตฟอร์ม “ดิสนีย์พลัส” โดยผู้ที่ต้องการชมก่อน คือ ตั้งแต่วันที่ 4 ก.ย. ต้องจ่ายเพิ่ม 29.99 ดอลลาร์สหรัฐฯ จากค่าบริการปกติที่ 6.99 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อเดือน ส่วนสมาชิกทั่วไปจะได้รับชมโดยไม่ต้องจ่ายเพิ่มตั้งแต่วันที่ 4 ธ.ค. 2563
สำหรับจีน มีกำหนดฉาย “มู่หลาน 2020” ตามโรงภาพยนตร์ในวันที่ 11 ก.ย. ในแผ่นดินใหญ่ แม้ไม่มีแพลตฟอร์ม “ดิสนีย์พลัส” ให้ชมหนังรายการบันเทิงต่างแดนอย่างเป็นทางการ แต่ชาวจีนก็หาก็อปปี้หนังเถื่อนที่มีเกลื่อนตลาดดูกันได้ชิลล์ๆ
“มันเหมือนกับคุณกินอาหารจีนรสชาติเพี้ยนๆ ในภัตตาคารฝรั่ง” ผู้ใช้เน็ตจีนคนหนึ่ง วิจารณ์ใน “จือฮู” (Zhihu) เว็บไซต์ถาม-ตอบความรู้ยอดนิยมของจีนหลังจากที่ได้ดู “มู่หลาน 2020”
ในเว็บไซต์ โต้วป้าน (Douban.com) ยักษ์ใหญ่โซเชียลมีเดียและจ้าวใหญ่แห่งอาณาจักรบันเทิงแดนมังกร มีการรีวิวภาพยนตร์ “มู่หลาน” กว่า 50,000 รีวิว “มู่หลาน” ได้เรตติ้งความนิยม แค่ 4.8 จาก 10 และเกือบ 90 เปอร์เซ็นต์ของผู้ใช้เน็ตให้ “มู่หลาน 2020” เป็นภาพยนตร์ระดับ “สามดาว” จากระดับเริดสุดที่ห้าดาว
กระแสวิจารณ์ของผู้รีวิวชี้ว่า บุคลิกตัวละครแบนๆ ไร้มิติ เรื่องราวจืดชืดทั้งรายละเอียดมั่ว
รายการวิจารณ์หนังในจีน 《闪电看剧》 ชี้ถึงการใช้องค์ประกอบทางวัฒนธรรมจีนแบบจับแพะชนแกะในภาพยนตร์ มู่หลาน ของ วอลต์ ดิสนีย์ เช่น การนำโคมไฟของซันซี ซึ่งเป็นมณฑลทางตะวันออกจีน มาแขวนภายในบ้านถู่โหลว ซึ่งเป็นบ้านแบบดั้งเดิมของจีนแคะ หรือ ฮักกา ในมณฑลฝูเจี้ยน กระทั่งมีการแขวนโคมแดงภายในห้องเก็บกระดูกบูชาบรรพชน...
การหลุดในรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ นี้ ไม่ยี้เท่าไหร่นัก แต่สิ่งที่ชาวเน็ตจีนปรี๊ดและแขวะกันมากที่สุด คือ มู่หลานเป็นคนทางภาคเหนือ แต่ วอลต์ ดิสนีย์ กำหนดให้บ้านของมู่หลานอยู่ที่ถู่โหลวในมณฑลฝูเจี้ยนทางตะวันออกเฉียงใต้จีน ถู่โหลวเป็นบ้านแบบดั้งเดิมของชาวจีนแคะ ซึ่งมีอัตลักษณ์วัฒนธรรมเฉพาะตัว เรื่องราวมู่หลานไปรบนั้น เกิดในยุคสมัยก่อนที่จะมีการก่อสร้างถู่โหลวหลังแรกถึง 700 ปี! และที่ตั้งของเป่ยเว่ยที่มู่หลานอาศัยอยู่นั้น ห่างไกลจากฝูเจี้ยนและไม่มีความเกี่ยวโยงกันเลย ในแง่ของภูมิประเทศแล้วเป็นไปไม่ได้ที่มู่หลานจะเดินทางจากบ้านในฝูเจี้ยนไปรบถึงบริเวณที่เป็นมณฑลกันซู่ในปัจจุบัน ชาวเน็ตจีนถึงกับฮาลั่นแซวกันกระจายว่า “ฮวามู่หลานนั่งไฮสปีดจากฝูเจี้ยนไปเป็นทหารออกรบ”
ประเด็นที่ถูกวิจารณ์มากอีกประเด็น คือ เรื่องการใช้พลังภายใน หรือ ปราณ ซึ่งในเสียงจีนกลางเรียก ชี่ （qi-气 ）ชี่เป็นแนวคิดในศิลปะการต่อสู้ที่สืบทอดจากโบราณจีน และในศาสตร์การแพทย์แผนจีน...ชี่คือพลังงานที่ไหลเวียนภายในร่างกายมนุษย์ แต่ในมู่หลานฉบับล่าสุดของวอลท์ ดิสนีย์ “ชี่” กลายเป็นพลังวิเศษ
“มันเป็นหนังตะวันตกที่มีฉากหลังเป็นจีน” ผู้ใช้เน็ตแสดงความเห็นใน “จือฮู”
ผู้ใช้เน็ตอีกคนชี้ว่า “ชี่ ในมู่หลานเวอร์ชันใหม่ ถูกทำให้ เป็น ‘พลัง’ แบบในหนัง ‘สตาร์ วอร์ส’”
อย่างไรก็ตาม แม้มีเสียงวิจารณ์ท่วมท้นโซเชียล มีเดียจีน ผู้ชมบางคนบอกว่าพวกเขาสนุกกับการชมมู่หลานเวอร์ชันใหม่
หลายประเทศยังปิดโรงภาพยนตร์เพื่อควบคุมการแพร่ระบาดโควิด-19 ขณะที่ในจีน เริ่มเปิดโรงภาพยนตร์ตั้งแต่เดือน ก.ค. และด้วยขนาดตลาดที่ใหญ่ของจีนจึงมีความสำคัญต่อ “มู่หลาน” มากยิ่งกว่าที่อื่นๆ
ในปีที่แล้ว มู่หลานได้แต้มสนับสนุนจากจีนแผ่นดินใหญ่ หลังจากที่ หลิว อี้เฟย ผู้สวมบท “มู่หลาน” โพสต์ข้อความในบัญชี “เวยปั๋ว” ของตน สนับสนุนตำรวจฮ่องกงในการปราบปรามความวุ่นวายระหว่างการประท้วงเรียกร้องประชาธิปไตยและต่อต้านรัฐบาลในฮ่องกง ขณะที่กลุ่มผู้ประท้วงกล่าวหาตำรวจใช้ความรุนแรงจนเกิดกระแสต่อต้านในทวิตเตอร์ โดยใช้ hashtag #BoycottMulan เพื่อบอยคอตหนัง “มู่หลาน”
ส่วนในจีนก็เกิดกระแสโต้ตอบการบอยคอตหนัง “มู่หลาน” ชาวเน็ตจีนผู้รักชาติต่างชื่นชมการโพสต์ข้อความสนับสนุนตำรวจฮ่องกงในเวยปั๋วของนางเอกหลิว และจะสนับสนุนหนังใหม่ของเธอ
เป็นเรื่องที่น่าติดตาม “มู่หลาน 2020” จะโกยรายได้ในตลาดจีนหรือไม่...ชาวจีนจะซื้อ “มู่หลาน” ที่ใส่องค์ประกอบวัฒนธรรมจีนแบบเพี้ยนๆ เราจะได้เห็นอารมณ์ตลาดจีนจริงๆ ก็คราวนี้แหละ
