พญามังกรเปลี่ยนเกมแอฟริกา เนรมิตทางออกทะเลให้เอธิโอเปีย ด้วยเส้นทางรถไฟ “เมด อิน ไชน่า” (ชมภาพ)

เอเอฟพี--ขบวนรถไฟใหม่เอี่ยมอ่องประเดิมเที่ยวเดินรถไปตามรางรถไฟที่ทอดยาวจากเมืองหลวงของเอธิโอเปียไปยังประเทศเพื่อนบ้านจิบูตี เมื่อวันพุธ (5 ต.ค.)ที่ผ่านมา ซึ่งจะกลายเป็นแรงขับเคลื่อนหลักในการกระตุ้นเศรษฐกิจของทั้งสองชาติ

เส้นทางรถไฟสายนี้ มีความยาว 750 กิโลเมตร สร้างโดยบริษัทจีนสองราย เชื่อมอาดดิสอาบาบา (Addis Ababa) ซึ่งเป็นเมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุดของประเทศเอธิโอเปีย กับประเทศจิบูตี ซึ่งเป็นท่าเรือยุทธศาสตร์ที่โอบรอบทะเลแดง การเดินทางไปมาหาสู่กันระหว่างสองเมืองบนเส้นทางรถไฟสายใหม่นี้ใช้เวลาเพียงราว 10 ชั่วโมงเท่านั้น ต่างกันราวฟ้ากับเหวกับสภาพการเดินทางก่อนหน้า ที่ใช้เวลาหลายวันแล่นไปบนถนนที่เต็มไปด้วยหลุมบ่อและการจราจรคับคั่ง

“โห! น่าตื่นเต้นมาก เมื่อก่อนรถบรรทุกขนส่งสินค้าจากจิบูตี ใช้เดินทาง 2-3 วัน คนขับรถมักจะไม่ตอบโทรศัพท์ เราไม่รู้ว่าเขาอยู่ไหน เป็นตายร้ายดีอย่างไร” ผู้นำเข้าชาวเอธิโอเปีย Tingrit Worku เล่าถึงการเดินทางบนเส้นทางวิบากที่ต้องลุ้นระทึกกันอยู่หลายวัน “การเดินทางโดยรถไฟฉลุยกว่ากันมาก”

ในแต่ละวันมีรถบรรทุกราว 1,500 คัน ขนสินค้านำเข้าและส่งออกคิดเป็นสัดส่วนถึงราว 90 เปอร์เซนต์ ของการค้าฯ จากดินแดนไร้ทางออกทะเลแห่งเอธิโอเปีย คืบคลานไปตามถนนพื้นผิวโลกพระจันทร์ไปยังท่าเรือ ที่เป็นศูนย์กลางการค้าระหว่างเอเชีย ยุโรป และดินแดนแอฟริกาทั้งหมด

“รถไฟสายนี้ได้เปลี่ยนแปลงเกม เอธิโอเปียเป็นหนึ่งในชาติที่มีอัตราเติบโตเศรษฐกิจรวดเร็วที่สุดในทวีปแอฟริกา การตัดเส้นทางไปยังท่าเรือในจิบูตี ยิ่งเพิ่มโอกาส และเศรษฐกิจของเราก็จะยิ่งรุ่งโรจน์” Mekonnen Getachew ผู้จัดการโครงการของบริษัท เอธิโอเปี้ยน เรลเวยส์ คอร์ปอเรชั่น แสดงความหวัง

เมื่อปีที่แล้ว (2558) เอธิโอเปียทุบสถิติชาติที่มีอัตราเติบโตเศรษฐกิจรวดเร็วที่สุดในโลก ที่ระดับ 10.2 เปอร์เซ็นต์ อย่างไรก็ตาม กองทุนการเงินระหว่างประเทศ หรือไอเอ็มเอฟ คาดการณ์จากปัจจัยภัยแล้งครั้งเลวร้ายที่สุดในรอบ 30 ปี เศรษฐกิจเอธิโอเปียจะตกฮวบไปอยู่ที่ 4.5 เปอร์เซ็นต์ ในปลายปีนี้

แม้เอธิโอเปียเป็นหนึ่งในชาติยักษ์ใหญ่ในแดนที่เรียกว่าจะงอยแอฟริกา แต่ก็ไม่มีทางออกทะเลของตัวเอง ฉะนั้น สองชาติบนเส้นทางรถไฟสายนี้ต่างก็ได้ผลประโยชน์จากการรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจ โดยที่เอธิโอเปียได้ทางออกทะเล และชาติเล็กอย่างจิบูติ ก็ได้โอกาสมากขึ้นในการเข้าสู่ตลาดเกิดใหม่ของเอธิโอเปีย ที่มีประชากร 95 ล้านคน

“มันเป็นรางรถไฟระบบไฟฟ้ามาตรฐานสายแรกของทวีป ที่สร้างด้วยเทคโนโลยีและมาตรฐานจีน หลายๆฝ่ายได้ผลประโยชน์มากจากมัน” ล่า อี้ฟาน เอกอัคราชทูตจีนประจำเอธิโอเปีย กล่าวในพิธีเปิดเส้นทางรถไฟเมื่อวันพุธ( 5 ต.ค.)

ก่อนวันเปิดฯก็ได้มีการทดลองเดินรถเป็นเวลา 3 เดือน โดยทดสอบการขนส่งสินค้า แต่ไม่มีผู้โดยสาร

เมื่อองค์ประกอบทุกอย่างพร้อมบริบูรณ์ เจ้าหน้าที่ควบคุมสถานีชาวจีนคอยต้อนรับผู้โดยสารตามชานชาลาต่างๆตลอดเส้นทางรถไฟ ขณะที่ผู้ควบคุมสถานีและเทคนิกเชียนชาวจีนอยู่เบื้องหลัง คอยดูแลทุกอย่างให้เดินหน้าไป

“เนื่องจากเรายังไม่มีประสบการณ์ด้านการจัดการเลย จึงต้องทำสัญญาการบริหารจัดการกับชาวจีนเป็นเวลา 5 ปี โดยมีเจ้าหน้าที่ชาวเอธิโอเปียในตำแหน่งเดียวกัน ฝึกหัดเรียนรู้งานเคียงข้างกันไป” Getachew กล่าว

จีนได้ทุ่มเม็ดเงินมหาศาลในการลงทุนด้านโครงสร้างพื้นฐานในเอธิโอเปีย ให้ทุนก่อสร้างทางรถรางสมัยใหม่สายแรกในเขตซับ-ซาฮาร่าของแอฟริกา ซึ่งได้เปิดใช้งานไปเมื่อปีที่แล้ว รวมทั้งถนนมอเตอร์เวย์ และเขื่อน

สำหรับการลงทุนในโครงการก่อสร้างทางรถไฟเอธิโอเปีย-จิบูติ มูลค่า 3,400 ล้านเหรียญสหรัฐ หรือราว 119,000 ล้านบาท ขบวนรถไฟสีแดง เหลือง เขียว ติดธงเอธิโอเปีย โดย 70 เปอร์เซ็นต์ของงบฯก่อสร้างนี้ มาจากเอ็กซิม แบงค์ จีน (ธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งจีน) และก่อสร้างโดยบริษัทจีนสองราย ได้แก่ ไชน่า เรลเวย์ กรุ๊ป (China Railway Group) กับ ไชน่า ซิวิล เอ็นจิเนียริง คอนสรัคชั่น (China Civil Engineering Construction)

นอกจากนี้ ในวันอังคาร(4 ต.ค.) ก่อนพิธีเปิดบริการทางรถไฟฯ ผู้แทนระดับสูงของฝ่ายจีนและเอธิโอเปีย ได้ลงนามข้อตกลงเพิ่มเติมอีกในอาดดิสอาบาบา มูลค่าถึง 100 ล้านเหรียญสหรัฐ หรือราว 3,500 ล้านบาท สำหรับโครงการก่อสร้างถนน ทั้งนี้ จากการเปิดเผยของสื่อท้องถิ่น Fana Broadcasting Corporation

ทรัพยากรธรรมชาติจากกาฬทวีป มีส่วนอย่างสำคัญที่ช่วยเศรษฐกิจจีนบูม จนแอฟริกากลายเป็นคู่ค้ารายใหญ่สุดของแดนมังกรในปี 2552

พญามังกรยังได้ทุ่มไม่อั้น สร้างสำนักงานใหญ่แก่สหภาพแอฟริกา (African Union) มูลค่า 200 ล้านเหรียญสหรัฐ หรือราว 7,000 ล้านบาท ในอาดดิสอาบาบาเมื่อปี 2555 เพื่อเป็นของกำนัลแสดงถึง “มิตรภาพแด่ชาวแอฟริกัน”

อย่างไรก็ตาม ขณะนี้การลงทุนโดยตรงจากจีนในกาฬทวีป ตกฮวบมากกว่า 40 เปอร์เซ็นต์ เมื่อปีที่แล้ว (2558) เนื่องมาจากภาวะเศรษฐกิจชะลอตัวของจีน

สำหรับเส้นทางรถไฟสายนี้เป็นก้าวแรกของเครือข่ายถนนอันกว้างขวาง 5,000 กิโลเมตร ที่เอธิโอเปียหวังจะบรรลุฝันนี้ในปี 2563

“แผนการของเราคือ เชื่อมเส้นทางรถไฟไปยังเมืองเหนือที่เมเคเล (Mekele), ไปยังเมืองใต้ โมยาเล (Moyale), เขตใกล้กับเคนยา, และไปยังซีกตะวันตกที่เมืองแกมเบล่า (Gambella), ใกล้ซูดานใต้ จากนั้นเราก็จะสามารถเชื่อมโยงไปยังประเทศเคนยา ซูดาน และซูดานใต้

สำหรับจิบูติ เป็นชาติที่เล็กที่สุดในถิ่นจะงอยแอฟริกา มองโครงการเส้นทางรถไฟนี้เป็นจุดเริ่มต้นของเส้นทางรถไฟสายทรานส์-แอฟริกา ที่ตัดข้ามทวีปจากทะเลแดงไปยังมหาสมุทรแอตแลนติก ซึ่งหากเดินทางโดยเรือ ใช้เวลาถึง 3 สัปดาห์

แต่ก็เป็นความฝันที่เลือนราง เนื่องจากเส้นทางรถไฟสายนี้จะต้องตัดผ่านสนามสงครามหลายประเทศ อย่างเช่น ซูดาน หรือ สาธารณรัฐแอฟริกากลาง