จดจ่อ-รอคอย-เลื่อนเปิดเซี่ยงไฮ้ดิสนีย์แลนด์ เดิมพันธุรกิจบันเทิงจีน-สหรัฐฯ

เอเจนซี - ข่าวคราวความคืบหน้าล่าสุด การก่อสร้างสวนสนุกเซี่ยงไฮ้ดิสนีย์แลนด์ ที่โรเบิร์ต ไอเกอร์ ประธานกรรมการบริหารของบริษัทเดอะวอลต์ดิสนีย์ กล่าวเมื่อวันที่ 3 ก.พ. ถึงการเลื่อนเปิดจากปลายปีนี้ไปเป็นช่วงฤดูใบไม้ผลิปี 2559 โดยไม่ได้เปิดเผยสาเหตุฯ แต่ก็อยู่ในวิสัยที่นักลงทุนคาดการณ์รับได้ และเชื่อมั่นว่าเมื่อแดนมหัศจรรย์เซี่ยงไฮ้ดิสนีย์แลนด์เปิดให้บริการ จะดึงดูดนักท่องเที่ยวให้เข้ามาเที่ยวและกลับมาเที่ยวอีกครั้งแล้วครั้งเล่า

ไชน่า อีโคโนมิก รีวิว รายงานความเห็นของคริส โยชิอิ ผู้อำนวยการของ Asia Aecom ผู้เชี่ยวชาญด้านออกแบบก่อสร้างสถาปัตยกรรมว่า ปกติทั่วไปโครงการใหญ่ที่ไหนๆ ก็มักจะมีความเสี่ยง แต่เซี่ยงไฮ้ดีสนีย์แลนด์ มีความแข็งแกร่งทางการตลาด ทั้งในด้านทำเลที่ตั้งและขนาดความหนาแน่นของประชากรในพื้นที่ รวมถึงจำนวนนักท่องเที่ยวที่หมุนเวียนเข้ามาเซี่ยงไฮ้ โดยปัจจัยเหล่านี้ล้วนหนุนเสริมกิจการสวนสนุกแห่งนี้มาก หากเซี่ยงไฮ้ ดิสนีย์แลนด์เปิดตัวอย่างเป็นทางการจะเป็นสวนสนุกขนาดใหญ่เป็นอันดับ 2 ของโลก รองจากดิสนีย์แลนด์ในออร์แลนโด รัฐฟลอริดา สหรัฐฯ เท่านั้น

เซี่ยงไฮ้ดิสนีย์แลนด์ สวนสนุกทุนสร้างมูลค่ากว่า 5,500 ล้านเหรียญสหรัฐ หรือราว 180,000 ล้านบาท (นอกจากนี้ยังมีข่าวการเพิ่มทุนสร้างให้สวนสนุกดังกล่าวอีกด้วย) นับเป็นสวนสนุกแห่งที่ 3 ในเอเชียของดิสนีย์ฯ หลังจากก่อนหน้านี้ดิสนีย์ฯ เปิดสวนสนุกฮ่องกงและกรุงโตเกียว นอกจากนั้น ดิสนีย์ยังมีสวนสนุกในรัฐแคลิฟอร์เนียและรัฐฟลอริดา รวมถึงสวนสนุกใกล้กับกรุงปารีสในฝรั่งเศสด้วย

รายงานของ Asia Aecom ระบุว่าจีนแผ่นดินใหญ่เริ่มมีสวนสนุกแห่งแรกราวทศวรรษ 80 และก็ผุดสร้างมากมายเป็นดอกเห็ด แต่สวนสนุกเหล่านั้น ไม่ได้มีออกแบบแผนผังอย่างสวนสนุกครบเครื่อง ตลอดจนการบริหารก็ไม่ดีพอ จึงพบว่าสวนสนุกในจีนส่วนใหญ่ขาดทุน

ย้อนไปในปี พ.ศ. 2548 ขณะที่ดีสนีย์กำลังจะเปิดฮ่องกงดิสนีย์แลนด์นั้น ไอเกอร์เคยกล่าวกับ เดอะนิวยอร์กไทม์ส ว่า ความนิยมของตัวการ์ตูนดิสนีย์ฯ คือสิ่งสำคัญที่สุดในการพิจารณาเปิดสวนสนุกที่ฮ่องกง นั่นคือจำเป็นที่จะต้องมีรายการทีวีที่เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ สร้างความนิยมให้กับตัวการ์ตูนต่างๆ ด้วย ขณะที่ในจีนแผ่นดินใหญ่นั้น แม้สถานีโทรทัศน์จีนช่วงไพร์มไทม์ ยังไม่ยอมให้มีรายการอนิเมชั่นต่างประเทศ แต่สำหรับในโรงภาพยนตร์ การ์ตูนดิสนีย์ก็ได้รับความนิยมมาก ประสบความสำเร็จทำรายได้ติดอันดับหนังทำเงินหลายสิบล้านเหรียญ นอกจากนั้นทำเลของสวนสนุกฯ ก็ใกล้ท่าอากาศยานนานาชาติผู่ตง

ด้วยพื้นที่ขนาด 963 เอเคอร์ (ราว 2,435.7 ไร่) สวนสนุกเซี่ยงไฮ้ดิสนีย์แลนด์ใหญ่กว่าฮ่องกงดิสนีย์แลนด์มาก โดยเป็นทรัพย์สินของดิสนีย์ร้อยละ 43 ที่เหลือเป็นของ ซั่งไห่ เสิ่นตี้ กรุ๊ป กิจการรัฐวิสาหกิจจีน สวนสนุกฯ ยังได้รับการอัดฉีดเงินทุนมหาศาลจาก ธนาคารการเกษตรแห่งประเทศจีน (Agricultural Bank of China) ทำให้มีสายป่านที่ยาวพอจะสามารถดำเนินกิจการจนถึงรอบที่จะกอบโกยกำไร ซึ่งก็เป็นเช่นเดียวกับดิสนีย์แลนด์ ฮ่องกง ที่รัฐและดิสนีย์ฯ ทุ่มจ่ายไปมากมายโดยกว่าจะเริ่มมีกำไรก็ต้องรอถึงปี 7 ปี (พ.ศ. 2555 ที่ผ่านมานี้เอง)

โยชิอิ บอกว่าฮ่องกงดิสนีย์แลนด์ต้องใช้เวลาหลายปีกว่าจะเป็นที่นิยมของผู้คน และร้อยละ 45 ของนักท่องเที่ยวยังเป็นชาวจีนแผ่นดินใหญ่ด้วย การเปิดสวนสนุกแบบสนุกครึ่งๆ กลางๆ ทำให้ฮ่องกงดิสนีย์แลนด์ขาดแรงดึงดูด และนักท่องเที่ยวรู้สึกสนุกไม่สุด ไม่เต็มอิ่ม ดังนั้นบทเรียนของฮ่องกงดิสนีย์แลนด์จึงทำให้ผู้ประกอบการเรียนรู้ว่าเรื่องของสวนสนุกนั้น อย่าทำแบบครึ่งๆ กลางๆ และถ้าจะทำให้คนสนุก 'ต้องจัดเต็ม'

โยชิอิ ยังเสริมว่า สวนสนุกที่สร้างในทำเลเมืองอันดับรองๆ แบบที่ต้าเหลียนวั่นต๋า กำลังสร้างสวนสนุกสิบกว่าแห่งทั่วประเทศจีน เพื่อล้อมท้าชนกับสวนสนุกต่างชาติ ด้วยการสร้างสวนสนุกในเมืองที่ไม่ค่อยเป็นที่รู้จัก เช่นเมืองอู่ฮั่น ฯลฯ นั้น ยังไม่ใช่คู่แข่งของเซี่ยงไฮ้ดิสนีย์แลนด์ แม้ว่าหวัง เจียนหลิน ซีอีโอของต้าเหลียน วั่นต๋า กรุ๊ป ได้เคยกล่าวกับสื่อฯ ท้าเปรียบกันหนึ่งต่อหนึ่ง ระหว่างวั่นต๋าธีมปาร์ค กับเซี่ยงไฮ้ดิสนีย์ฯ ว่า ใครจะชนะ มีคนเที่ยวและมีรายได้มากกว่ากัน

ไมเคิล โคล ผู้เชี่ยวชาญอสังหาริมทรัพย์จากหมิงเถียนตี้ (Mingtiandi) ค่อนข้างเห็นเช่นเดียวกับโยชิอิ โดยบอกว่า ดิสนีย์แลนด์มีตัวการ์ตูนระดับขวัญใจเด็กๆ จำนวนมาก แต่วั่นต๋าฯ ไม่มี และก็ไม่แน่ใจด้วยว่าจะมีอะไรดึงดูดให้เด็กๆ รบเร้าพ่อแม่ให้พาไป

โคล ยังว่าสวนสนุกใดที่คิดจะท้าชนกับเซี่ยงไฮ้ดีสนีย์ คงต้องพบปัญหาแบกภาระการเงินอย่างมาก ซึ่งเป็นปัญหาใหญ่ในการที่จะยืนหยัดอยู่ในแผนที่ธุรกิจวงการนี้ได้ เพราะธุรกิจนี้ใช้เวลาหลายปีกว่าจะทำรอบได้กำไรคืนทุน โดยเฉลี่ยหลายๆ แห่งต้องใช้เวลาราว 7-10 ปี แม้ว่าสวนสนุกจะเป็นกิจการที่มีเงินสดหมุนเวียนมาก แต่ก็มีต้นทุนการบริหารสูง

รายงานข่าวกล่าวว่าการอนุมัติการก่อสร้างสวนสนุกแห่งนี้ จีนเองก็คงจะพิจารณาดีแล้วว่าผลได้นั้นมากว่าผลเสียแน่นอน ที่เห็นชัดก็คือเศรษฐกิจการท่องเที่ยวของมหานครเซี่ยงไฮ้และของจีนจะเติบโตและส่งผลให้เกิดการพัฒนาทางด้านอื่นๆ ตามมาด้วย แม้ว่าอาจจะทำให้ส่งผลกระทบกับสวนสนุกท้องถิ่นในจีน หรือแม้แต่สวนสนุกค่ายเดียวกันอย่างฮ่องกงดิสนีย์แลนด์ก็คงจะเงียบเหงาลง เพราะด้วยขนาดที่เล็กกว่าและเครื่องเล่นที่มีจำนวนน้อยมาก นอกจากนั้นตลาดการ์ตูนและอนิเมชั่นท้องถิ่นของจีน ก็คงได้รับผลกระทบ เพราะบริษัทวอลท์ ดิสนีย์มีโครงการการขยายธุรกิจต่อด้วยการทำรายการของดิสนีย์ แต่การขยายอิทธิพลด้านสื่อของวอลท์ดิสนีย์เข้ามาในจีนยังเป็นเรื่องที่ต้องดำเนินการอย่างค่อยเป็นค่อยไป

นี่จึงถือเป็นความท้าทายทั้งต่อรัฐบาลจีนในการพัฒนาศักยภาพเพื่อรองรับการเติบโตของธุรกิจและการเข้ามาของนักท่องเที่ยว และเป็นความท้าทายของบริษัทวอลท์ดิสนีย์ในการบริหารจัดการ เพราะการลงทุนนี้ถือเป็นการลงทุนครั้งใหญ่ที่วอลท์ดิสนีย์ค่อนข้างระวังตัวพอสมควร เนื่องจากว่าที่ผ่านมาการลงทุนครั้งล่าสุดของดิสนีย์ในฮ่องกงนั้น ยังไม่ประสบความสำเร็จตามเป้าที่วางไว้นั่นเอง

ฮ่องกงดิสนีย์แลนด์ อึดอยู่นาน 7 ปีจึงจะเริ่มมีกำไร แต่เซี่ยงไฮ้ดิสนีย์แลนด์อาจจะเร็วกว่านั้น โดยคาดว่าจะมีนักท่องเที่ยวปีละ 25 ล้านคน ปริมาณคนมหาศาลขนาดนี้นี่เอง ทำให้นายกเทศมนตรีนครเซี่ยงไฮ้ต้องประกาศนโยบายแผนงานด้านความปลอดภัยในที่สาธารณะเป็นวาระด่วนฯ กันเลย ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของสวนสนุกแห่งนี้เป็นอย่างดี