“ วี ฟอร์ เวนเด็ตต้า” โผล่หน้าจอทีวีจีน วิจารณ์ระงม "หลุด" หรือ "จงใจ"

เอเอฟพี - คนดูโทรทัศน์เมืองจีนงุนงง ซีซีทีวีช่างกล้าฉายภาพยนตร์แนวขบถต่อต้านรัฐบาลเผด็จการเรื่อง “ วี ฟอร์ เวนเด็ตต้า” ( V for Vendetta) ที่เชื่อกันมานานว่า เป็นภาพยนตร์ต้องห้ามบนแดนมังกร ขณะที่หลายคนมีความหวังมากขึ้นว่า นี่คือสัญญาณการผ่อนคลายการเซ่นเซอร์ในอนาคต

สถานีโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน หรือ ซีซีทีวี นำภาพยนตร์เรื่องดังกล่าวออกอากาศเมื่อคืนวันศุกร์ ( 21 ธ.ค.) โดยที่ก่อนหน้านี้ ไม่เคยมีการนำออกฉายในโรงภาพยนตร์เลย

นักวิจารณ์และบล็อกเก้อร์บางคนมองว่า อาจเป็นฝีมือของคนในซีซีทีวีเอง ที่พยายามผลักไสระบบเซ็นเซ่อร์ ที่หุ้มห่อสถานีโทรทัศน์แห่งนี้ออกไป

“ แม่เจ้าโว้ย ! ใครจะคาดคิด ซีซีทีวีออกอากาศ “ วี ฟอร์ เวนเด็ตต้า” ผมเชื่อมาโดยตลอดเลยนะว่า หนังเรื่องนี้ถูกแบนในจีน !” เซินเฉิน ซึ่งเป็นนักวิจารณ์สื่อมวลชนเขียนลงในเว็บไซต์ Sina Weibo สุดฮอต ที่มีผู้คอยตามอ่านบทความของเขากว่า 350,000 คน

ขณะที่จาง หมิง ซุปเปอร์ไวเซอร์ของบริษัทอสังหาริมทรัพย์แห่งหนึ่งตั้งคำถามใน Weibo ว่า “ นี่เป็นครั้งแรกเลยนะ ที่ซีซีทีวีช่อง 6 ออกอากาศหนังเรื่องนี้ สิ่งที่น่าคิดก็คือกำลังมีการปฏิรูปกันอย่างจริงจังมากขึ้นใช่รึเปล่า”

“ วี ฟอร์ เวนเด็ตต้า”สร้างขึ้นเมื่อปี 2548 โดยมีเนื้อเรื่อง ซึ่งอิงจากหนังสือการ์ตูนเรื่องหนึ่ง เกี่ยวกับการจินตนาการอนาคตของประเทศอังกฤษ ซึ่งจะมีรัฐบาลเป็นพวกเผด็จการฟาสซิสต์ ตัวเอกของหนังเรื่องนี้สวมหน้ากากของกาย ฟอว์กส์ (Guy Fawkes) ขบถชาวอังกฤษในคริสต์วรรษ ที่17 ที่พยายามจะระเบิดตึกรัฐสภา และหน้ากากนี้เองได้กลายเป็นสัญลักษณ์แห่งการปฏิวัติสำหรับผู้เดินขบวนประท้วงหนุ่มสาวในชาติตะวันตกเป็นส่วนใหญ่ แต่บนแดนมังกรมันคือเครื่องหมายของการคลั่งลัทธิ มีดีวีดีผีหนังเรื่องนี้ขายกันทั่วไปในจีน และบางคนใช้หน้ากากกาย ฟอว์กส์เป็นรูปภาพแทนตัวเองในเว็บไซต์เครือข่ายสังคม

หู จยา นักรณรงค์สิทธิมนุษยนชน ซึ่งอยู่ในกรุงปักกิ่งเขียนลงในเว็บไซต์ทวิตเตอร์ ที่ชาวจีนส่วนใหญ่เข้าไปอ่านไม่ได้ เพราะมาตรการควบคุมอินเทอร์เน็ตของรัฐบาล ถึงกับประกาศชัดเจนว่า ไม่มีภาพยนตร์เรื่องใดเหมาะสมกับสถานการณ์ในประเทศจีนในปัจจุบันได้เหมาะสมเท่าเรื่องนี้อีกแล้ว ไม่ว่าจะเป็นผู้นำเผด็จการ คุก ตำรวจลับ การควบคุมสื่อ การจลาจล การกำจัดพวกนอกรีต หรือการพูดถึงความหวาดกลัว การหลบหนี การโกหก การโค่นล้มผู้ปกครองเผด็จการ

เป็นที่ทราบกันดีว่า รัฐบาลมังกรควบคุมสื่อมวลชนทุกแขนงอย่างเข้มงวดกวดขัน แต่ผู้ที่รู้ดีเกี่ยวกับอุตสาหกรรมนี้ระบุว่า ซีซีทีวี เป็นบริษัทเดียว ที่ได้ใบอนุญาตแพร่ภาพออกอากาศทั่วประเทศ และยังได้รับสิทธิ์ในการตัดสินใจเซนเซ่อร์ภาพยนตร์ต่างประเทศด้วยตนเอง

“ หนังก็ออกอากาศไปแล้ว ไม่มีปัญหาอะไรหรอกค่ะ” สตรี ซึ่งเปิดเผยแต่ชื่อแซ่ว่า หยางของซีซีทีวีช่อง 6 ซึ่งเป็นผู้รับโทรศัพท์ของนักข่าวชี้แจง

“เราเองก็ไม่คาดคิดว่าจะเกิดกระแสตามมามากมายขนาดนี้” เธอระบุ และกล่าวว่าจะนำคำถามของนักข่าวไปแจ้งให้หัวหน้ารับทราบต่อไป

ด้านโฆษกของสำนักบริหารกิจการวิทยุ ภาพยนตร์ และโทรทัศน์แห่งรัฐกล่าวเมื่อวันพฤหัสฯ ( 20 ธ.ค.) ว่า เขาไม่เคยทราบใด ๆ มาก่อนเกี่ยวกับการห้ามฉายภาพยนตร์เรื่องนี้

หลิว ซานอิง นักรัฐศาสตร์ประจำสถาบันสังคมศาสตร์แห่งจีน ซึ่งเคยทำงานกับซีซีทีวีให้ความเห็นว่า ภาพยนตร์เรื่องนี้อาจได้รับอนุญาตให้ฉาย หรืออาจเป็นการตัดสินใจของซีซีทีวีเองก็เป็นได้ทั้งนั้น

“ มีความเป็นไปได้มากว่า ซีซีทีวีตัดสินใจด้วยตัวเอง” หลิวระบุ

หากเป็นเช่นนั้นจริง ก็ต้องทำไปด้วยความรู้สึกกล้าหาญ ที่ว่า จะต้องมีการผ่อนคลาย หรือปฏิรูประบบเซนเซ่อร์ภาพยนตร์ของจีนเสียที

“ วี ฟอร์ เวนเด็ตต้า” นำออกฉายในสหรัฐฯเมื่อปี 2548 และฉายทั่วโลกในปี 2549

การออกฉายทางซีซีทีวีทำให้บางคนหวังว่า นี่อาจเป็นการเปลี่ยนแปลง ที่กำลังเกิดขึ้นภายใต้อำนาจของรองประธานาธิบดี สี จิ้นผิง เลขาธิการใหญ่พรรคคอมมิวนิสต์จีนคนใหม่หมาด ๆ ผู้ประกาศให้ลดพิธีเอิกเกริกใหญ่โตของผู้นำ ลดการประชุมหารือ ที่ฟุ่มเฟือยไม่จำเป็น และปราบการทุจริตคอร์รัปชั่น

ด้านสำนักข่าวของทางการจีนขานรับ โดยลดการเสนอข่าวการเดินทางของบรรดาเจ้าหน้าที่ระดับสูง ส่วนสำนักข่าวซินหวาก็ได้ออกมาเตือนสื่อทั้งหลายว่า ควรหัดทำงานอย่างมืออาชีพในยุคข้อมูลข่าวสารเช่นในปัจจุบัน ที่คนดูกำลังตรวจสอบสื่อ

อย่างไรก็ตาม ในความเห็นของนักเขียนชาวอเมริกันและทึ่ปรึกษาด้านธุรกิจอย่างโรเบิร์ต ลอว์เรนซ์ คุห์นมองว่า ในยุคของอินเทอร์เน็ต บรรดาผู้นำจีนจะหลงลืมเรื่องการปฏิรูปไม่ได้ แต่น่าจะเป็นไปในลักษณะการผ่อนปรน แต่ก็มีขีดจำกัดด้วยเงื่อนไขของการรักษาระบบการปกครองแบบพรรคเดียวไว้

อย่างไรก็ตาม ด้วยการคาดหวังที่สูงของประชาชน หากบรรดาผู้นำไม่ทำตาม ก็จะเกิดสถานการณ์ ที่เลวร้ายกว่าเดิมอย่างแน่นอน