ขนมไหว้พระจันทร์ทองคำ กระตุกกระแสคอรัปชั่น

ASTVผู้จัดการออนไลน์—ระหว่างนี้เป็นวาระ “สองเทศกาล” ของประเทศจีน คือ เทศกาลวันไหว้พระจันทร์ และวันชาติจีน ที่ตกในวันติดกัน คือ 30 ก.ย. และ 1 ต.ค.ตามลำดับ ชาวจีนได้วันหยุดยาวกันถึงหนึ่งสัปดาห์ และของขวัญเทศกาลที่เป็นที่กล่าวขวัญ ก็คือ ขนมไหว้พระจันทร์ทำจากทองคำและเงินบริสุทธิ์ ที่สนนราคาคิดเป็นเงินไทย ห้าหมื่นบาทไปถึงกว่าสองแสนบาท ขณะเดียวกันชาวแผ่นดินใหญ่ร้องกันเซ็งแซ่ “เทศกาลวันไหว้พระจันทร์ ก็เป็นอีกหนึ่งโอกาสทองของคอรัปชั่น…!” บางคนก็ว่า “ขนมไหว้พระจันทร์ทองคำน่ะหรือ ก็มีแต่ไส้คอรัปชั่นแน่นอน”

ในช่วงไม่กี่ปีมานี้ ของขวัญราคาสูงระฟ้าได้จุดประเด็นวิพากษ์วิจารณ์ที่เชื่อมโยงกับคอรัปชั่นในประเทศจีนเป็นระยะๆ โดยมีกรณีที่เป็นข่าวครึกโครมในจีนเมื่อปี 2551 ได้แก่ กรณีอื้อฉาวของผู้อำนวยการการเคหะเมืองเจียงหนิง นครหนันจิง นาย โจว จิ่วเกิง สูบบุหรี่ยี่ห้อหนันจิง ราคาตกม้วนละ 1,500-18,00 หยวน* (ราว7,500-9,000 บาท) จนถูกไต่สวนในข้อกล่าวหารับสินบน และถูกพิพากษาจำคุก 11 ปี กรณีดังกล่าวทำให้สังคมจีนจับตาสินค้าราคาสูงระฟ้าที่มักเชื่อมโยงกับคอรัปชั่น ในเดือนมี.ค.ปีนี้ ชาเขียวหลงจิ่งซีหู 500 กรัม ราคา 180,000 หยวน หรือราวเก้าแสนบาท! ต่อมาในเทศกาลแข่งขันเรือมังกรในเดือนมิ.ย. ก็มีขนมบะจ่างทำจากเงินบริสุทธิ์ ราคาลูกละ 618 หยวน หรือราว 3,090 บาท

ชุดของขวัญขนมไหว้พระจันทร์ทองคำ กว่าสองแสนบาท!

สำหรับเทศกาลวันไหว้พระจันทร์ปีนี้ บริษัทห้างสรรพสินค้าชั้นนำ Junefield Sogo Department Store ได้จัดทำขนมไหว้พระจันทร์ทองคำและเงินบริสุทธ์ จัดเป็นชุดกล่องของขวัญหลากหลายแบบ ได้แก่ ชุดขนมไหว้พระจันทร์ทองคำ ชุดฯก้อนละ 10 กรัม 2 ก้อน ราคา 9,520 หยวน ราว 47,600 บาท, ชุดฯก้อนละ 10 กรัม 6 ก้อน 25,740 หยวน หรือราว 128,700 บาท และชุดฯพิเศษสุด ก้อนละ 50 กรัม 2 ก้อน 47,620 หยวน 238,100 บาท ส่วนชุดขนมไหว้พระจันทร์ทำจากเงินบริสุทธิ์ ก็ราคาย่อมเยาว์กว่า ก้อนละ 50 กรัม 850 หยวน/ก้อน

สื่อจีนรายงานก่อนหน้าวันไหว้พระจันทร์ไม่กี่วัน ขนมไหว้พระจันทร์ทองคำชุดที่ราคาสูงสุด เหลือแค่ หนึ่งชุดสองชุดเท่านั้น

การเลือกจุดวางจำหน่ายขนมไหว้พระจันทร์ทองคำนี้ นอกจากเลือกวางขายตามห้างร้านชั้นนำแล้ว ยังพุ่งเป้าวางจำหน่ายในย่านดงหน่วยงานของรัฐ เจ้าหน้าที่ร้านจัดจำหน่ายกล่าวอย่างไม่ยี่หระ ว่า “รอบๆร้านของผมนี่ ล้วนเป็นหน่วยงานรัฐ เจ้าหน้าที่จากต่างถิ่นจำนวนมากที่มาฉลองวันไหว้พระจันทร์ ต่างมาซื้อเป็นของขวัญของฝากผู้ใหญ่กัน”

อย่างไรก็ตาม ชาวเน็ตจำนวนมากอย่างใน Sina Weibo ซึ่งเป็นไมโครบล็อกคล้ายทวิตเตอร์ ก็พากันประณามขนมไหว้พระจันทร์ทองคำ เป็นสิ่งที่ช่วยเปิดช่องและอำพรางคอรัปชั่น

“อีกแล้ว ใช้ของขวัญมาบังหน้า ใครจะเอาขนมไหว้พระจันทร์ทองคำนี่มาวางบนโต๊ะอาหาร? มันแฝงเร้นด้วยคอรัปชั่น” ชาวเน็ต ผู้ใช้ชื่อ “หลันเทียนไป๋อวิ๋น 3215” โพสต์ในเว็บ ซีน่า เวยปั๋ว

ชาวเน็ตอีกคนใช้ชื่อ “ชุยเจี้ยนฮุย” เสนอว่า “รัฐบาลควรใช้ขนมไหว้พระจันทร์นี้ เป็นแบะแสในการปราบปรามคอรัปชั่น โดยแกะรอยทั้งผู้ซื้อและผู้รับ”

ในอีกแง่มุมหนึ่ง ผู้จัดการร้านค้าจัดจำหน่ายขนมไหว้พระจันทร์ทองคำ ให้สัมภาษณ์กับผู้สื่อข่าว ว่าการนำขนมไหว้พระจันทร์กับคอรัปชั่น มาเชื่อมโยงกันแบบนี้ เป็นความคิดที่ไม่ถูกต้อง ในวัฒนธรรมประเพณีจีน มีความเชื่อว่าทองคำเป็นตัวแทนของโชคลาภความสูงส่ง ขณะที่เศรษฐกิจโลกกำลังซบเซาอยู่นี้ ราคาทองคำในตลาดโลกมีแต่สูงขึ้น ก็แสดงว่าทองคำช่วยป้องกันเงินเฟ้อ ต้านความเสี่ยง และประสิทธิภาพในการรักษาค่าของมัน ก็เป็นเหตุผลที่ผู้บริโภคนิยมทองกัน

อู๋ เจิงเจิง นักวิเคราะห์โลหะมีค่าแห่ง ฉือหง อินเตอร์เนชั่นนัล โค (Chihong International Co) กล่าวว่า “ทองคำเป็นผลิตภัณฑ์การลงทุนสากล และนับวันก็ยิ่งมีบทบาทสำคัญในการรักษามูลค่าสินทรัพย์การลงทุนของประชาชน เทศกาลวันไหว้พระจันทร์ และเทศกาลฉลองวันชาติ เป็นเทศกาลใหญ่ของประเทศ “ขนมไหว้พระจันทร์ทองคำ” บ่งชี้ถึงสภาวะตลาดของขวัญที่อุดมสมบูรณ์ สามารถมองมันเป็นการสังสรรคที่ผสมผสานสินค้าหัตถกรรมและสารัตถะของเทศกาลวันไหว้พระจันทร์

ขณะเดียวกัน อู๋ เจิงเจิง ก็เตือนว่าในอนาคตหากผู้ถือครองขนมไหว้พระจันทร์ทองคำต้องการขายคืน ก็ต้องจ่ายค่ากำเหน็จสูงเท่ากับทองคำแท่งมาตรฐาน นอกจากนี้สิ่งที่ผู้ซื้อต้องตรองและตรวจสอบคือ มีหน่วยงานรัฐรับรองทองคำรูปขนมไหว้พระจันทร์เป็นทองมาตรฐานหรือไม่ หากไม่มีความชัดเจนแน่นอนในปัจจัยเหล่า ประสิทธิภาพในการรักษาค่าของมันก็จะถูกบั่นทอนลงมาก

ด้าน นักสังคมวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยปักกิ่ง นาย ซย่า เสวียหลุน กล่าวว่า นับแต่ในประวัติศาสตร์ประเทศจีนให้ความสำคัญอย่างสูงแก่ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล มีประเพณีอันยาวนานที่ญาติมิตรพ้องเพื่อนมอบของขวัญแด่กันในเทศกาลประเพณีสำคัญๆ ขณะเดียวกันก็ต้องมองว่าแม้เศรษฐกิจจีนพัฒนาไปไกลมาก แต่ผู้บริโภคส่วนใหญ่ก็ไม่อาจเอื้อมถึงขนมไหว้พระจันทร์ทองคำ นอกจากนี้รัฐบาลควรตระหนักถึงคอรัปชั่นในรูปแบบใหม่นี้ และหาวิธีจัดการอย่างเร่งด่วน.

*อัตราแลกเปลี่ยนสกุลเงินหยวนและบาท อยู่ที่ราว 5 บาท