นักสิทธิโวย! จีนประกาศ ร่างกม. หนุน ตร. กักตัวนักเคลื่อนไหวในที่ลับได้

รอยเตอร์ - สภาผู้แทนประชาชนจีนเสนอร่างกฎหมายให้อำนาจตำรวจในการกักตัวผู้ที่มีความเห็นไม่ลงรอยกับรัฐบาล และผู้ต้องสงสัยว่าจะก่ออาชญากรรมอันกระทบต่อความมั่นคงของรัฐไว้ในสถานที่ลับ โดยสามารถไม่ต้องแจ้งกับทางครอบครัวให้ทราบ หลังจากประกาศร่างกฎหมาย (30 ส.ค.) ก็มีเสียงวิจารณ์อย่างหนักจากบรรดานักสิทธิฯ

นักวิจารณ์ ชี้ว่า ร่างกฎหมายที่เสนอแก้ไขประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาจีนฉบับนี้ จะเป็นตัวเสริมให้รัฐบาลจีนสามารถทำงานได้สะดวกขึ้น สำหรับกักตัวหรือกวาดล้างนักกฎหมาย และนักเรียกร้องสิทธิ์ได้โดยไม่ต้องกริ่งเกรงกฎหมายอีกต่อไป ดังเช่นการจับตัวศิลปินนักวิจารณ์ ไอ้ เว่ยเว่ยเมื่อต้นปีที่ผ่านมาเป็นต้น

เจียง เทียนหย่ง นักกฎหมายในปักกิ่ง เผยว่า “ถ้าการเสนอร่างกฎหมายนี้ผ่าน และมีมติรับรองให้เป็นกฎหมายขึ้นมาจริง ๆ คนอย่างผม ไอ้ เว่ยเว่ย และอีกหลายคนจะถูกกักตัว แม้เกิดเหตุเล็ก ๆ น้อย ๆ ก็จับได้ทันที เนื่องจากมีกฎหมายตัวนี้รองรับ”

เจียง ถูกกักตัวมา 2 เดือน โดยปราศจากการติดต่อกับครอบครัวตอนต้นปี ซึ่งเป็นช่วงที่รัฐบาลปราบปราบผู้มีความเห็นไม่ลงรอยกับรัฐฯ อย่างหนัก เนื่องจากหวาดกลัวว่า ความไม่สงบที่สั่นคลอนเสถียรภาพเฉกเช่นที่เกิดในโลกอาหรับจะเกิดขึ้นบนแผ่นดินจีน

เจียง เพิ่มเติมว่า “นี่ถือเป็นการก้าวถอยหลังครั้งใหญ่ของกฎหมายจีน หากกฎหมายนี้ผ่าน คนไม่รู้อีกเท่าไหร่ที่จะหายตัวไปอย่างไร้ร่องรอย”

ก่อนหน้านี้ที่มีการกักตัวไอ้ เว่ยเว่ย ก็ได้ทำให้เกิดเสียงวิจารณ์อย่างหนักมาแล้วทั้งในและต่างประเทศ ตัวไอ้เอง หลังจากถูกปล่อยตัว เมื่อวันอาทิตย์นี้ก็ได้เขียนตีพิมพ์ความเห็นลงในนิตยสารต่างประเทศว่า “สิ่งที่แย่ที่สุดในปักกิ่งก็คือ ประชาชนไม่สามารถเชื่อถือกระบวนการยุติธรรมได้อีกแล้ว”

เผยร่างกฎหมายฯ เพิ่มอำนาจให้ตำรวจ

สภาผู้แทนประชาชนจีนได้เผยร่างกฎหมายดังกล่าวฯ มีเนื้อหาว่า “ผู้ต้องสงสัยว่าเป็นอาชญากรและจำเลยทั่วไปที่ถูกคุมขังอยู่ในที่พักต้องได้รับการสอดส่องหนาแน่น และที่พักนั้นควรจะเป็นบ้านของพวกเขาเอง ส่วนอาชญากรรมที่กระเทือนต่อความมั่นคงของรัฐก็จะได้รับการปฏิบัติที่แตกต่างกันไป”

“ผู้ต้องสงสัยว่ากระทำผิดเป็นอาชญากรรมที่กระทบต่อความมั่นคงของรัฐ อาชญากรรมก่อการร้าย และฉ้อราษฏร์บังหลวงกินสินบน สามารถนำไปกักตัวยังสถานที่อื่นนอกเขตพื้นที่กักบริเวณของทางการได้” ร่างกฎหมายระบุทางเว็บไซต์ของรัฐสภาจีน (www.npc.gov.cn)

“นอกจากนั้น หากผู้ต้องสงสัยหรือจำเลยทั่วไปถูกกักบริเวณโดยมีการเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด ก็จะต้องมีการแจ้งบอกไปยังญาติภายใน 24 ชม. แต่หากเป็นคดีความมั่นคงของรัฐ หรือคดีอ่อนไหว ตำรวจไม่ต้องบอกให้กับครอบครัวของพวกเขาทราบ หากการแจ้งบอกนี้ขัดขวางการสอบสวนหามูลความจริง” ร่างกฎหมายระบุ

ในประเทศจีน อาชญากรรมต่อความมั่นคงของรัฐ ทั้งข้อหาบ่อนทำลาย และอื่น ๆ อีกสารพัด มักจะนำมาใช้เป็นข้อหาลงโทษผู้มีความเห็นขัดแย้งกับรัฐบาลและผู้ท้าทายกฎพรรคคอมมิวนิสต์

ขณะนี้ ตำรวจจีนก็มีอำนาจมากในการจับกุมประชาชนอยู่แล้ว แถมศาลเองก็ท้าทายอำนาจและการทำงานของตำรวจได้น้อยครั้งเหลือเกิน

นักวิจารณ์ตอก ร่าง กม.ช่วย ตร.ทำตามอำเภอใจ

นักวิจารณ์เผยว่า การแก้ไขกฎหมายในครั้งนี้ เป็นการเพิ่มอำนาจให้เจ้าหน้าที่สามารถใช้ตามอำเภอใจได้โดยไม่ขัดต่อหลักกฎหมาย

นิโคลัส เบ็กเควลิน นักวิจัยประจำศูนย์ติดตามสิทธิมนุษยชนจีน ในนิวยอร์ก เผยว่า “นี่เป็นการฝ่าฝืนมาตรฐานสากลโดยสมบูรณ์แบบ หัวใจสำคัญของหลักการมนุษยชนก็คือ การพรากเสรีภาพของมนุษย์นั้นทำได้ทางเดียวคือผ่านคำตัดสินของศาลเท่านั้น ตำรวจไม่มีสิทธิ์”

“รัฐบาลจีนดูเหมือนว่าจะรำคาญที่มีการวิพากษ์วิจารณ์จนเกิดความวุ่นวายเกี่ยวกับการกักตัวไอ้ เว่ยเว่ยและบรรดานักเคลื่อนไหวคนอื่น ๆ” เบ็กเควลิน เผย

“การปฏิบัติตัวของเจ้าหน้าที่รัฐที่เที่ยวไปจับคนโน้นคนนี้ก็ดูเหมือนว่าเป็นการกระทำที่ไม่เคารพกฎหมาย ดังนั้นจะทำให้ง่ายก็คือ เปลี่ยนหรือยกเลิกกฎหมายมันไปเสียเลยก็จบ” เบ็กเควลินชี้

รัฐสภาจีนเผยว่า จะเปิดรับฟังเสียงจากพลเมืองจีนจนถึงสิ้นเดือนก.ย. ต่อกรณีร่างกฎหมายที่เสนอแก้ไขประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาฉบับนี้ ก่อนที่วุฒิสภาจะนำไปพิจารณา ทั้งนี้สื่อรัฐบาลจีนแย้มว่า “สำหรับกฎหมายการกักบริเวณในบ้านของตนเอง จะผ่านการพิจารณาแน่นอน”

อย่างไรก็ตาม สำนักข่าวซินหวายกคำกล่าวของนักวิชาการด้านกฎหมายของจีนว่า “ร่างกฎหมายฉบับแก้ไขจะช่วยพิทักษ์สิทธิมนุษยชนและมีความสอดคล้องกับหลักการสากล”

ซ่ง อิงฮุ่ย ศาสตราจารย์กฎหมายมหาวิทยาลัยเป่ยจิง นอร์มัล ให้สัมภาษณ์กับซินหวาว่า “กฎหมายมาตราเหล่านี้ให้ความชอบธรรมกับตำรวจที่จะไม่ต้องบอกกล่าวกับญาติของผู้ที่ถูกจับตัวไปกักบริเวณ น่าจะเป็นข้อยกเว้นและไม่ใช่เกิดขึ้นเป็นประจำอย่างแน่นอน”

กฎหมายจีน ถอยหลังลงคลอง?

กลุ่มนักสิทธิมนุษยชนในจีนชี้ว่า การยื่นร่างกฎหมายฉบับแก้ฯ นี้จะทำให้สิทธิทางกฎหมายของประชาชนจีนถอยหลังลงคลอง หากสภารับรองให้ร่างกฎหมายนี้ฯ มีผลบังคับใช้จริง

หลี่ ฟังผิง นักกฎหมายปักกิ่งเผยว่า “โดยหลักการแล้ว การกักตัวไว้ในบ้านนั้นดูเหมือนว่าจะมีมนุษยธรรมมากกว่าไปกักไว้ที่อื่น เพราะยังทำให้ผู้ถูกกักบริเวณหรือจำเลยยังได้อยู่กับครอบครัว”

นักกฎหมายบางคนว่า ร่างกฎหมายแก้ไขฉบับนี้ ดูเหมือนว่าจะได้กลายเป็นกฎหมายจริง ๆ แม้ว่าจะมีกระแสค้านในโลกอินเทอร์เน็ตมากมายก็ตาม หลายคนก็ว่า ร่างกฎหมายฯ นี้จะถูกยกเลิกไป แต่ทุกคนก็ไม่แน่ใจว่าเมื่อไรสภาจีนจะทำการพิจารณาร่างกฎหมายนี้อีกในรอบต่อไป

หลี่ทิ้งท้ายว่า “นี่คือความขัดแย้งสำคัญ เพราะว่า เป็นการเพิ่มกำลังให้เจ้าหน้าที่ตำรวจ ผมไม่รู้ว่าการต่อต้านกฎหมายฉบับนี้จะเป็นผลหรือไม่ แต่ผมก็คนหนึ่งละที่จะพยายามต่อต้านอย่างสุดกำลัง”