一暴十寒
一 (yī) อ่านว่า อี แปลว่า หนึ่ง
暴 (pù) อ่านว่า พู่ แปลว่า รับแดด
十 (shí) อ่านว่า สือ แปลว่า สิบ
寒 (hán ) อ่านว่า หาน แปลว่า หนาวเย็น
เมิ่งจื่อ ปรัชญาเมธีในสมัยสงครามระหว่างรัฐ(จั้นกั๋ว) ซึ่งถือเป็นตัวแทนคนสำคัญที่สืบทอดและเผยแพร่แนวคิดปรัชญาของขงจื้อ หรือเรียกว่า "หรูเจีย" ในประวัติศาสตร์ของจีน
เมิ่งจื่อยึดถือหลักคิดเรื่อง "เมตตาธรรม" ที่เป็น แนวคิดหลักของขงจื้อ โดยเชื่อว่ามนุษย์ทั้งหลายมีความดีเป็นพื้นฐาน แต่ก็ต้องไม่หยุดที่จะส่งเสริมให้ความดีนั้นคงอยู่และเจริญงอกงามต่อไป โดยเมิ่งจื่อเสนอแนวคิดให้ผู้ปกครองบ้านเมืองต้องถือหลักเมตตาธรรม เน้นความสำคัญของประชาราษฎร์มากกว่าขุนนาง คนเป็นผู้ปกครองต้องได้รับการยอมรับสนับสนุนจากประชาชน นอกจากนี้ เมิ่งจื่อยังเป็นนักปรัชญาเมธีที่นิยมใช้การยกตัวอย่าง เพื่อเผยแพร่แนวคิดให้คนเข้าใจ
ครั้งหนึ่ง มีผู้กล่าวโทษว่าเหตุใดเมิ่งจื่อจึงไม่ทุ่มเทแรงกายแรงใจในการช่วยอ๋องฉีเซวียนปกครองบ้านเมือง เมิ่งจื่อจึงกล่าวชี้แจงโดยการยกตัวอย่างเปรียบเปรยว่า
“ในโลกนี้ พืชพรรณไม้บางประเภทช่างเติบโตได้อย่างง่ายดาย แต่หากปล่อยให้ต้นพืชเหล่านั้นได้รับแสงแดดสัก 1 วัน จากนั้นตลอด 10 วันติดต่อกันต้องอยู่ในสภาวะหนาวเย็น ไร้แสงแดด เช่นนั้นแล้ว แม้ว่าจะเป็นพืชพรรณที่มีพลังชีวิตกล้าแข็งเพียงไร ก็ไม่อาจเจริญงอกงามได้อย่างเต็มที่
“ตัวข้านั้นโอกาสที่จะได้พบหน้ากับอ๋องฉีเซวียนมีไม่มาก ยามที่ไม่ได้พบหน้ากลับมีมากกว่า อีกทั้งยามที่มิได้พบหน้า ก็ย่อมมีผู้คนมากมายที่มีแนวคิดไม่ตรงกับข้า มีผู้คนมากมายที่เอาแนวคิดในทางมิชอบมาสุมใส่ให้พระองค์ ต่อให้แม้ว่าตัวท่านอ๋องเอง เดิมที่อาจจะมีความคิด จิตใจที่ดีงามอยู่ แต่ข้าเองก็จนปัญญาจะทำให้ความดีงามเหล่านั้นเพิ่มเติมขึ้นหรือแม้กระทั่งรักษาให้คงอยู่”
จากตำนานดังกล่าว ต่อมาจึงเกิดสำนวนที่ว่า “อีพู่สือหาน” หรือ “อุ่นหนึ่งวัน เย็นสิบวัน” ความหมายคือ แม้จะเป็นพรรณไม้ที่ทรหดอดทน เติบโตง่ายเพียงใด แต่หากได้รับแสงแดดอบอุ่นแค่เพียง 1 วัน จากนั้นต้องอยู่ในความหนาวเย็นจัดติดต่อกันถึง 10 วันย่อมไม่สามารถเจริญเติบโตได้ ใช้เปรียบเทียบได้กับการเรียนหรือการทำงานที่ขยันขันแข็งเพียงชั่วครู่ชั่วยาม จากนั้นเอาแต่เกียจคร้าน ขาดความสม่ำเสมอ ย่อมไม่พบความสำเร็จ
สำนวนนี้ใช้ในตำแหน่งภาคประธาน ส่วนขยายนาม หรือกรรมของประโยค
ตัวอย่างประโยค
为学要有耐心,不能一暴十寒。
การศึกษาต้องใช้ความอดทน จะ ~ ไม่ได้
一 (yī) อ่านว่า อี แปลว่า หนึ่ง
暴 (pù) อ่านว่า พู่ แปลว่า รับแดด
十 (shí) อ่านว่า สือ แปลว่า สิบ
寒 (hán ) อ่านว่า หาน แปลว่า หนาวเย็น
เมิ่งจื่อ ปรัชญาเมธีในสมัยสงครามระหว่างรัฐ(จั้นกั๋ว) ซึ่งถือเป็นตัวแทนคนสำคัญที่สืบทอดและเผยแพร่แนวคิดปรัชญาของขงจื้อ หรือเรียกว่า "หรูเจีย" ในประวัติศาสตร์ของจีน
เมิ่งจื่อยึดถือหลักคิดเรื่อง "เมตตาธรรม" ที่เป็น แนวคิดหลักของขงจื้อ โดยเชื่อว่ามนุษย์ทั้งหลายมีความดีเป็นพื้นฐาน แต่ก็ต้องไม่หยุดที่จะส่งเสริมให้ความดีนั้นคงอยู่และเจริญงอกงามต่อไป โดยเมิ่งจื่อเสนอแนวคิดให้ผู้ปกครองบ้านเมืองต้องถือหลักเมตตาธรรม เน้นความสำคัญของประชาราษฎร์มากกว่าขุนนาง คนเป็นผู้ปกครองต้องได้รับการยอมรับสนับสนุนจากประชาชน นอกจากนี้ เมิ่งจื่อยังเป็นนักปรัชญาเมธีที่นิยมใช้การยกตัวอย่าง เพื่อเผยแพร่แนวคิดให้คนเข้าใจ
ครั้งหนึ่ง มีผู้กล่าวโทษว่าเหตุใดเมิ่งจื่อจึงไม่ทุ่มเทแรงกายแรงใจในการช่วยอ๋องฉีเซวียนปกครองบ้านเมือง เมิ่งจื่อจึงกล่าวชี้แจงโดยการยกตัวอย่างเปรียบเปรยว่า
“ในโลกนี้ พืชพรรณไม้บางประเภทช่างเติบโตได้อย่างง่ายดาย แต่หากปล่อยให้ต้นพืชเหล่านั้นได้รับแสงแดดสัก 1 วัน จากนั้นตลอด 10 วันติดต่อกันต้องอยู่ในสภาวะหนาวเย็น ไร้แสงแดด เช่นนั้นแล้ว แม้ว่าจะเป็นพืชพรรณที่มีพลังชีวิตกล้าแข็งเพียงไร ก็ไม่อาจเจริญงอกงามได้อย่างเต็มที่
“ตัวข้านั้นโอกาสที่จะได้พบหน้ากับอ๋องฉีเซวียนมีไม่มาก ยามที่ไม่ได้พบหน้ากลับมีมากกว่า อีกทั้งยามที่มิได้พบหน้า ก็ย่อมมีผู้คนมากมายที่มีแนวคิดไม่ตรงกับข้า มีผู้คนมากมายที่เอาแนวคิดในทางมิชอบมาสุมใส่ให้พระองค์ ต่อให้แม้ว่าตัวท่านอ๋องเอง เดิมที่อาจจะมีความคิด จิตใจที่ดีงามอยู่ แต่ข้าเองก็จนปัญญาจะทำให้ความดีงามเหล่านั้นเพิ่มเติมขึ้นหรือแม้กระทั่งรักษาให้คงอยู่”
จากตำนานดังกล่าว ต่อมาจึงเกิดสำนวนที่ว่า “อีพู่สือหาน” หรือ “อุ่นหนึ่งวัน เย็นสิบวัน” ความหมายคือ แม้จะเป็นพรรณไม้ที่ทรหดอดทน เติบโตง่ายเพียงใด แต่หากได้รับแสงแดดอบอุ่นแค่เพียง 1 วัน จากนั้นต้องอยู่ในความหนาวเย็นจัดติดต่อกันถึง 10 วันย่อมไม่สามารถเจริญเติบโตได้ ใช้เปรียบเทียบได้กับการเรียนหรือการทำงานที่ขยันขันแข็งเพียงชั่วครู่ชั่วยาม จากนั้นเอาแต่เกียจคร้าน ขาดความสม่ำเสมอ ย่อมไม่พบความสำเร็จ
สำนวนนี้ใช้ในตำแหน่งภาคประธาน ส่วนขยายนาม หรือกรรมของประโยค
ตัวอย่างประโยค
为学要有耐心,不能一暴十寒。
การศึกษาต้องใช้ความอดทน จะ ~ ไม่ได้
