จีนทุ่มอีกหมื่นล้านในแอฟริกา ซื้อใจหวังกอบโกยทรัพยากร

เอเจนซี – จีนเสนอแพคเกจช่วยเหลือชาติแอฟริกานับหมื่นล้านเหรียญ ทั้งในรูปเงินกู้ดอกเบี้ยต่ำและการล้างหนี้สินเดิม นักวิเคราะห์ชี้ เป็นการซื้อใจเพื่อหวังกอบโกยทรัพยากรล้ำค่า ทั้งน้ำมันและแร่ธาตุ ในกาฬทวีป

นายกรัฐมนตรี เวิน เจียเป่า ของจีน ได้กล่าวต่อที่ประชุมความร่วมมือจีน-แอฟริกา ครั้งที่ 4 ซึ่งจัดขึ้นที่เมืองชาร์ม เอล-ชีค ประเทศอียิปต์ เมื่อวันอาทิตย์(8 พ.ย.) ว่าเงินช่วยเหลือจำนวน 10,000 ล้านเหรียญสหรัฐฯ นั้น เป็นเงินก้อนใหม่ที่จีนจะให้กู้ในอัตราดอกเบี้ยต่ำ และยังจะใช้เพื่อตั้งโครงการเงินกู้สำหรับธุรกิจขนาดกลางและเล็กจำนวน 1 พันล้านเหรียญ นอกจากนี้ ยังจัดไว้เพื่อใช้ล้างหนี้สินเดิม ที่ชาติยากจนในแอฟริกาได้กู้จากจีนไปก่อนหน้านี้

นายกฯ เวิน ระบุการประชุม 2 วันนี้ ถือเป็นก้าวใหม่ของการพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างจีนและแอฟริกา โดยมาตรการใหม่ๆจะมุ่งเน้นการลดความยากจนและ และความช่วยเหลือด้านโครงสร้างพื้นฐาน และการเกษตร

นายเวิน เจียเป่า ยังได้สัญญาว่า จีนจะช่วยเหลือแอฟริกาในเรื่องการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศด้วย โดยจะสร้างโครงการพลังงานสะอาดกว่า 100 โครงการทั่วแอฟริกา และจะยกเลิกภาษีนำเข้าสินค้าจากชาติยากจนในแอฟริกา ที่ไม่มีความสัมพันธ์ทางการทูตกับไต้หวัน

ในวันจันทร์(9 พ.ย.) ซึ่งเป็นวันปิดการประชุมความร่วมมือจีน-แอฟริกา ที่จัดขึ้น 2 วัน รัฐมนตรีว่าการพาณิชย์จีน นาย เฉิน เต๋อหมิง แถลงว่า รัฐบาลจีนสัญญาให้ความช่วยเหลืออย่างสมบูรณ์แบบ แก่กลุ่มชาติแอฟริกัน เพื่อปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานและผลผลิตการเกษตร โดยจีนมีแผนส่งผู้เชี่ยวชาญด้านการเกษตร 50 กลุ่ม เพื่อช่วยปรับโฉมเทคโนโลยีการเกษตร

ทั้งนี้ ในการประชุมความร่วมมือจีน-แอฟริกาครั้งก่อนหน้าเมื่อปี 2549 ที่กรุงปักกิ่ง จีนสัญญาให้ความช่วยเหลือกลุ่มประเทศแอฟริกัน 5,000 ล้านเหรียญสหรัฐ ระหว่าง 3 ปี ข้างหน้า ทั้งยังได้ลงนามข้อตกลงยกเลิกหนี้สินให้แก่ชาติแอฟริกัน 31 ชาติ

ท่าทีของจีนในการพัฒนาความสัมพันธ์กับชาติแอฟริกาดังกล่าว ทำให้นักวิเคราะห์บางรายมองว่า จีนกำลังจะเข้ามาแทนที่ยุโรป ซึ่งเป็นอดีตเจ้าอาณานิคมในแอฟริกา

การที่จีนได้เน้นการลงทุนด้านน้ำมันและเหมืองแร่ในแอฟริกา ทำให้เกิดเสียงวิจารณ์ในหมู่นักวิชาการชาวแอฟริกัน และยังมีกระแสต่อต้านจากกลุ่มผู้ใช้แรงงานในท้องถิ่น จากประเด็นความปลอดภัยในเหมืองแร่ที่ชาวจีนเป็นเจ้าของ และยังมีเสียงวิจารณ์ว่า สินค้าราคาถูกจากจีนได้เข้ามาแทนที่สินค้าที่เคยสร้างรายได้ให้แก่คนพื้นเมือง

การให้เงินกู้ดอกเบี้ยต่ำในชาติแอฟริกานั้น โดยปกติแล้วจีนจะพ่วงด้วยเงื่อนไขว่า รัฐบาลชาตินั้นๆ ต้องใช้เงินเพื่อซื้อสินค้าจีน หรือใช้เงินในโครงการที่บริษัทของชาวจีนเป็นผู้รับเหมา ซึ่งรัฐบาลเหล่านั้นก็ยอมรับ ส่วนหนึ่งเป็นเพราะเงื่อนไขของจีนต่างไปจากชาติตะวันตก ที่มักตั้งเงื่อนไขให้ปรับปรุงในเรื่องธรรมาภิบาล

ด้วยเหตุนี้ บริษัทของชาวจีนจึงกลายเป็นผู้สร้างสาธารณูปโภครายใหญ่ในแอฟริกา ทั้งการสร้างทางรถไฟ ทางหลวง และการขุดคลอง

ข้อมูลจากกระทรวงพาณิชย์ของจีน ระบุว่า จีนเป็นประเทศคู่ค้ารายใหญ่ที่สุดของแอฟริกา โดยมูลค่าการค้าเมื่อปีที่แล้วคิดเป็น 106,800 ล้านเหรียญ จากที่เคยค้าขายได้10,000 ล้านเหรียญในปี 2543

ส่วนการลงทุนนั้น ช่วง 6 เดือนแรกของปีนี้ จีนได้ลงทุนโดยตรงในแอฟริกาเพิ่มอีก 81 เปอร์เซ็นต์ หรือคิดเป็นมูลค่า 552 ล้านเหรียญ