จีนปิดทาง ดีสนีย์แลนด์เซี่ยงไฮ้รุกอุตฯสื่อในประเทศ

บลูมเบิร์ก – นักวิคราะห์ส่ายหัว พญามังกรกุมสื่อภาพยนตร์,โทรทัศน์ และอินเตอร์เน็ตไว้ในอุ้งมือแน่น แม้แต่ดิสนีย์แลนด์ ที่บริษัทวอลต์ ดิสนีย์ กำลังเตรียมก่อสร้างในเซี่ยงไฮ้ ก็แทบไม่ช่วยเปิดช่องทางให้บริษัทต่างชาติได้มีโอกาสเล็ดลอดเข้าสู่อุตสาหกรรมสื่อสารมวลชนในประเทศนี้ได้เลย

วอลต์ ดิสนีย์ ได้รับอนุมัติจากรัฐบาลจีนให้สร้างสวนสนุกแห่งแรกบนแผ่นดินใหญ่เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว หลังจากเจรจามาราธอนมานานกว่า 10 ปี

“ดิสนีย์แลนด์จะช่วยสนับสนุนธุรกิจค้าปลีกของวอลต์ ดิสนีย์ในจีนเป็นส่วนใหญ่ มิใช่ธุรกิจสื่อ” นายดันแคน คล้าร์ก ประธานบริษัทที่ปรึกษา BDA China ในกรุงปักกิ่งให้ความเห็น

“หนทางเดียว ที่วอลต์ ดิสนีย์จะได้สวนสนุกแห่งนี้ไว้ในจีนก็คือคอยกันมันให้ห่างจากธุรกิจสื่อของตัวเองเอาไว้”

ปัจจุบัน รัฐบาลจีนผูกขาดการเป็นเจ้าของหนังสือพิมพ์และสถานีโทรทัศน์ทุกช่องของประเทศทั้งหมด นอกจากนั้น ยังออกกฎระเบียบควบคุม และขีดวงจำกัดสำหรับบริษัทสื่อต่างชาติ อาทิ อนุญาตให้ภาพยนตร์ต่างชาติเข้าฉายในประเทศได้เพียงปีละ 20 เรื่องเท่านั้น

ขณะเดียวกัน ทางการจีนยังเซ็นเซอร์สื่อ ที่บังอาจวิพากษ์วิจารณ์พรรคคอมมิวนิสต์ โดยใช้วิธีการควบคุมการออกใบอนุญาต หรือปิดการเข้าเว็บไซต์ต่าง ๆ เช่น กูเกิล หรือยูทู้ป การรวบสื่อไว้ในกำมือของพญามังกรทำให้นายรูเพิร์ต เมอร์ด็อก ประธานบริษัทนิวส์ (News Corp.) ถึงกับออกปากเมื่อปี 2548 ว่า บริษัทของตนชนกับ “กำแพงอิฐ”ในจีน

นอกจากวอลต์ ดิสนีย์แล้ว ที่ผ่านมา มีบริษัทสื่อต่างชาติหลายรายพยายามสร้างสวนสนุกบนแดนมังกร แต่ไม่ประสบผลสำเร็จสักราย เช่น กรณีวิวองดี ยูนิเวอร์แซล เอสเอ บริษัทด้านสื่อบันเทิง เคยลงนามข้อตกลงเมื่อปี 2545 ในการสร้างสวนสนุกขึ้นที่เซี่ยงไฮ้ร่วมกับบริษัทเซี่ยงไฮ้ ไว่เกาเฉียว กรุ๊ป แต่จนบัดนี้ ยังมิได้มีการก่อสร้าง

หรือกรณีบริษัทเจเนอรัล อิเล็กทริก ซึ่งเข้าซื้อกิจการของวิวองดี ยูนิเวอร์แซลเมื่อปี 2547 ขณะนี้กลับหันไปสร้างสวนสนุกยูนิเวอร์แซล สตูดิโอที่สิงค์โปร์แทน

นายซัมเน่อร์ เรดสโตน ประธานบริษัทเวียคอม เคยระบุเมื่อ 2 ปีก่อนว่า เวียคอมได้เจรจากับเจ้าหน้าที่รัฐบาลจากเซี่ยงไฮ้และเมืองฉางซา เกี่ยวกับการสร้างสวนสนุก แต่จนถึงขณะนี้ ยังไม่มีการประกาศบรรลุข้อตกลงใด ๆ

ติง เซียว์เหลียง ศาสตราจารย์ด้านการพัฒนาการเมือง,เศรษฐกิจ และสังคมในจีนของมหาวิทยาลัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งฮ่องกงชี้ว่า แม้ตลาดจีนกำลังเปิดกว้างขึ้น แต่สื่อสารมวลชนเป็นอุตสาหกรรมอ่อนไหวในจีน ดังนั้น การเปลี่ยนแปลงใด ๆ ก็ตาม จึงเกิดขึ้นได้อย่างเชื่องช้ามาก

ทั้งนี้ สวนสนุกดิสนีย์แลนด์ มีจีนถือหุ้นร้อยละ57 และวอลต์ ดิสนีย์ถือหุ้นส่วนที่เหลือ ใช้เวลาก่อสร้างนาน 5 ปีด้วยทุนราว 4 พันล้านดอลลาร์-5 พันล้านดอลลาร์ โดยเป็นการลงทุน ซึ่งอาจสร้างรายได้ถึงปีละ5 พันล้านดอลลาร์ และดึงดูดนักท่องเที่ยวได้มากกว่า 80 ล้านคน

ดิสนีย์แลนด์ยังจะเป็นคู่แข่งกับดิสนีย์แลนด์ที่ฮ่องกง ซึ่งเปิดมาตั้งแต่ปี 2548 โดยชาวจีนจากแผ่นดินใหญ่ต้องขอวีซ่าในการเข้าเขตปกครองพิเศษฮ่องกง ด้านดิสนีย์แลนด์ที่ฮ่องกง ซึ่งเป็นสวนสนุกขนาดเล็กที่สุดของดิสนีย์ ก็ทุ่มเงิน 452 ล้านดอลลาร์ สร้างสิ่งบันเทิงอื่น ๆ เพิ่มเติม เพื่อเรียกนักท่องเที่ยว

สำหรับการก่อสร้างดิสนีย์แลนด์ที่เซี่ยงไฮ้ในระยะแรก จะประกอบด้วย“อาณาจักรมนตรา” ( Magic Kingdom) ,แหล่งช็อปปิ้ง และโรงแรม โดยสวนสนุกตั้งอยู่ในเขตผู่ตง บนพื้นที่ 100 เอเคอร์ ซึ่งใหญ่เท่ากับดิสนีย์แลนด์ในกรุงปารีส และกรุงโตเกียว