รัฐจีนกับสื่อต่างชาติยังเป็น “ขมิ้นกับปูน”

เอเจนซี –การเปิดเสรีสื่อ นับเป็นสัญญาข้อใหญ่ในการเป็นเจ้าภาพโอลิมปิก เกมส์ของปักกิ่ง แต่เอาเข้าจริง จีนดูจะสอบตกในการบรรลุสัญญาข้อนี้ ประเมินจากเหตุการณ์ปะทะระหว่างสื่อต่างชาติ และเจ้าหน้าที่ตำรวจในจีน

ล่าสุด ก็ได้เกิดศึกตะลุมบอนระหว่างสื่อกับตำรวจ จนคณะกรรมการโอลิมปิกสากล (ไอโอซี) ออกโรงโวยลั่น ทวงสัญญาเปิดกว้างสื่อที่จีนประกาศไว้อย่างสวยหรูก่อนหน้าเปิดม่านโอลิมปิก

ขณะที่นายจอห์น เรย์ผู้สื่อข่าว Independent Television News (ITN) ของอังกฤษ กำลังทำข่าวการประท้วงของกลุ่มสนับสนุนทิเบต ที่กำลังคลี่ผืนผ้าเรียกร้องอิสรภาพทิเบตใกล้ศูนย์โอลิมปิกในวันพุธ(13 ส.ค.) ตำรวจนอกเครื่องแบบก็ได้โดดเข้าตระครุบตัวของเรย์ ลากคอถูลู่ถูกังไปตามพื้นออกไปจากบริเวณประท้วง พร้อมด้วยตากล้อง เบน อิงแลนด์ ก็ถูกล็อคตัวห้ามถ่ายภาพเหตุการณ์ประท้วง ขณะที่ตำรวจได้จับกุมสมาชิกกลุ่มนักศึกษาเพื่ออิสรภาพทิเบต 6 คน

เรย์ผู้สื่อข่าวที่ได้รับอนุมัติจากทางการในการทำข่าวระหว่างโอลิมปิก เกมส์ กล่าวว่า เขาถูกควบคุมตัว 20 นาที และถูกยึดกระเป๋าเครื่องมืออุปกรณ์การทำงาน รองเท้าของเขาฉีกขาด เสื้อกางเกงสกปรกมอม และมีรอยแผลถลอกที่มือ

“มันเป็นการจู่โจมกันชัดๆ ผมโกรธมาก” เรย์กล่าวหลังจากได้รับการปล่อยตัว

เขาเล่าว่าได้พยายามยืนยันกับตำรวจว่าเขาเป็นผู้สื่อข่าวที่ได้รับอนุญาต ขณะที่เจ้าหน้าที่ถามเกี่ยวกับความคิดเห็นเรื่องอิสรภาพทิเบต

หลังเกิดเหตุ สถานทูตแดนผู้ดีออกโรงแสดง “ความวิตกอย่างลึกซึ้ง” ต่อเจ้าหน้าที่จีน ด้านสมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศ (FCC) ในปักกิ่งเรียกร้องให้ตำรวจขอโทษผู้สื่อข่าว ITN

“FCC รู้สึกตกใจต่อการปฏิบัติต่อผู้สื่อข่าวที่ได้รับอนุญาต ในบริเวณที่ไกลจากสนามกีฬาหลักไม่ถึงกิโล” โจนาธาน วัตต์ส์ ประธาน FCC กล่าว

ด้านตำรวจปักกิ่งไม่ได้ให้ความเห็นใดต่อกรณีนี้ ส่วนคณะผู้จัดงานโอลิมปิก ปักกิ่งบอกว่ากำลังไต่สวนกรณีนี้

Emmanuelle Moreauโฆษกหญิงของไอโอซี แถลงว่าคณะกรรมการกำลังตรวจสอบกรณีที่ผู้สื่อข่าวโทรทัศน์อังกฤษถูกกระทำอย่างหยาบช้า และยืนยัน “จุดยืนของไอโอซีชัดเจน ว่าสื่อจะต้องมีอิสระในการรายงานข่าวระหว่างโอลิมปิก เกมส์”

กรณีของเรย์ นับเป็นกรณีล่าสุดของการขัดขวางการทำงานของผู้สื่อข่าวต่างชาติในดินแดนจีน เมื่อปลายเดือนที่แล้ว โทรทัศน์ฮ่องกงได้จับภาพตำรวจจีนผลักไสทั้งเตะถีบฝูงชนราว 30,000 คน ที่กำลังรอเหงื่อตกท่ามกลางอากาศร้อนจัดเพื่อชิงซื้อตั๋วชมการแข่งขันโอลิมปิก โทรทัศน์ฮ่องกงยังได้แพร่ภาพกลุ่มผู้สื่อข่าวหลายคนถูกผลักไสออกไป นอกจากนี้ ฮ่องกง เคเบิล ทีวี ยังโชว์ภาพตำรวจล็อกคอผู้สื่อข่าวคนหนึ่งของบริษัท ผลักล้มและลากตัวออกไป

ในสัปดาห์ที่แล้ว นักข่าวญี่ปุ่น 2 คน ของนิปปอน เทเลวิชั่น เน็ตเวิร์ค คอร์ป ที่ไปทำงานในเขตชายแดนซินเจียงที่เกิดเหตุโจมตีตำรวจ ก็ถูกควบคุมตัวช่วงเวลาสั้นๆ และถูกชกต่อยเตะ รัฐบาลญี่ปุ่นได้ประท้วงจนทางการจีนยอมออกมาขอโทษ

เหตุการณ์ดังกล่าวยิ่งโหมกระแสโจมตีจีน ที่หวังใช้โอลิมปิก โชว์ศักยภาพของมหาอำนาจโลก ตกแต่งภาพลักษณ์ภายนอกอย่างสวยสดอลังการ เปิดประตูโค้งคำนับกลุ่มผู้สื่อข่าว เชื้อเชิญไปยังโต๊ะอาหารตามศูนย์อาหาร ทั้งพาไปยังรถบัสคันพิเศษที่นั่งแสนสบาย ฯลฯ ทว่า พอถึงจุดที่เป็นเนื้อหาสาระจริง กลับว่างเปล่า

บ็อบ ดีตซ์ คณะกรรมการคุ้มครองผู้สื่อข่าวที่มีฐานในนิวยอร์ก ชี้ว่า “สำหรับในเรื่องง่ายๆ มันก็ง่าย ประชาชนต่างได้รับการต้อนรับอย่างอบอุ่น ไม่เพียงนักข่าวเท่านั้น ที่ได้รับการต้อนรับระดับปูพรมแดง พอถึงเรื่องที่เป็นสาระ กลับไม่มีอะไรคืบหน้า ในสัญญาเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชนที่จีนได้ลั่นสัญญา คือเสรีภาพสื่อระหว่างโอลิมปิก เกมส์”

ด้านผู้นำจีน “รัฐบาลจีนได้ปรับทัศนะที่เป็นบวก และเปิดกว้าง ต้อนรับผู้สื่อข่าวต่างชาติมายังจีน และรายงานข่าวโอลิมปิก เกมส์” ฉิน กัง โฆษกกระทรวงต่างประเทศจีนกล่าวในการแถลงข่าวประจำวันเมื่อวันพุธ(13 ส.ค.) และยังบอกอีกว่า เจ้าหน้าที่จีน “วิตกมาก” ต่อเรื่องที่เกิดกับนักข่าวญี่ปุ่น แต่ก็ทิ้งท้ายว่า “เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นมีสิทธิใช้มาตรการบางอย่าง”

ขณะที่กลุ่มผู้สื่อข่าวต่างชาติเผชิญความยากลำบากในการรายงานข่าวในจีน ก็ยังมีกลุ่มผู้สื่อข่าวที่ตกอยู่ในสถานการณ์ที่เลวร้ายยิ่งกว่า คือกลุ่มผู้สื่อข่าวจีนที่พยายามแตะประเด็นอ่อนไหวทั้งกรณีคอรัปชั่นของเจ้าหน้าที่และสิทธิมนุษยชน

นักข่าวจีนอย่าง 26 คน ถูกจองจำในคุกจีนเนื่องจากความผิดในการปฏิบัติหน้าที่ กลุ่มผู้สื่อข่าวไร้พรมแดนในปารีส เผยว่าจีนได้จองจำนักข่าวจำนวนมาก ได้แก่พวกที่มีความเห็นไม่ลงรอยกับรัฐบาลที่เสนอความเห็นผ่านไซเบอร์ ผู้ใช้อินเทอร์เน็ต และนักเคลื่อนไหวเสรีภาพการแสดงออก.