"กุหลาบแดง" เป็นสัญลักษณ์แห่งความรักที่ทั่วโลกต่างรู้กันดี แต่น้อยคนนักจะทราบว่าในวัฒนธรรมอันยาวนานของแดนมังกรก็มีสัญลักษณ์แห่งความรักเช่นกัน นั่นก็คือ "ถั่วแดง" เม็ดถั่วแดง (红豆) เป็นสัญลักษณ์ของความรักและความคิดถึง มีตำนานเล่าว่า นานมาแล้วมีชายหนุ่มคนหนึ่งถูกทางการเกณฑ์ตัวไปทำศึกยังชายแดน ฝ่ายภรรยาทุกๆ วันตั้งแต่เช้าจนพลบค่ำ จะไปนั่งรอคนรักใต้ต้นไม้ใหญ่บนเขา ด้วยความคิดถึงที่มีต่อสามีที่รัก นางนั่งร่ำไห้อยู่ใต้ต้นไม้นั้นทุกวัน จนกระทั่งน้ำตากลายเป็นสายเลือด น้ำตาเลือดหยดเผาะลงบนพื้นดิน ปรากฏเป็นต้นไม้งอกขึ้นมา และเจริญงอกงามเป็นไม้ใหญ่
วันเวลาผันผ่าน ฤดูใบไม้ผลิอำลา ใบไม้ร่วงมาเยือน ต้นไม้ใหญ่เริ่มผลิดอกออกผล ผลของต้นไม้เติบโตตามความคิดถึงของหญิงสาว กลายเป็นเมล็ดถั่วรูปหัวใจสีแดงดุจโลหิต ว่ากันว่ามันเป็นเมล็ดพืชที่งดงามที่สุดในโลก
ชาวจีนยังเรียกเมล็ดถั่วแดงนี้อีกชื่อหนึ่งว่า “เซียงซือหงโต้ว” (ถั่วแดงคะนึงหา) สันนิษฐานว่าชื่อนี้ได้มาจากกลอนชื่อว่า “เซียงซือ” (คะนึงหา) ของ “หวังเหวย” กวีเลื่องชื่อในสมัยราชวงศ์ถัง โดยใจความตอนหนึ่งของบทกลอนระบุว่า “ต้นถั่วแดงเติบโต ณ แดนใต้ ใบไม้ผลิมาเยือนแตกก้านกิ่ง หวังท่านเก็บเม็ดถั่วให้มากยิ่ง เพราะมันคือสิ่งแทนความคิดถึง” (红豆生南国，春来发几枝。 愿君多采撷，此物最相思。) โดยกลอนบทนี้ หวังเหวย แต่งให้แก่ “หลี่กุยเหนียน” สหายที่พเนจรไปแดนใต้ เพื่อแสดงออกถึงความคิดถึง
จะเห็นได้ว่า ถั่วแดงคะนึงหานั้น ยังใช้แทนความหมายของการคิดคำนึงถึงมิตรสหาย และใช้ได้กับญาติพี่น้องด้วยเช่นกัน แต่ชาวจีนทั่วไปนิยมใช้ในความหมายแสดงความคิดถึงระหว่างคู่รักมากกว่า
สำหรับถั่วคะนึงหาที่เห็นทั่วไปในประเทศจีนปัจจุบันนั้นไม่ได้ขึ้นทั่วไป ส่วนใหญ่ปลูกตามภาคใต้ของจีน เช่น เกาะไห่หนัน (ไหหลำ) และหยุนหนัน (ยูนนาน) มีลักษณะเป็นถั่วเม็ดใหญ่ เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 8-9 ม.ม. ไม่ใช่ถั่วแดงที่บ้านเรานำมาต้มกินกัน ลักษณะเด่นของมันก็คือ เป็นเม็ดแข็ง สีแดงเหมือนเลือด เป็นมันวาว รูปร่างคล้ายหัวใจ สีไม่ซีดจาง ไม่เน่า แมลงไม่กัดเจาะ และที่สำคัญที่สุดคือ มีการไล่สีจากอ่อนไปเข้มจากขอบเข้ามาข้างใน ส่วนที่แดงที่สุดมีลักษณะเหมือนหัวใจอีกดวง ซึ่งชาวจีนเขาเชื่อว่าหมายถึง “ใจสื่อใจ”
ตามความเชื่อของชาวจีนในอดีตนั้น ถั่วแดงก็คล้ายกับหยก กล่าวคือเป็นสิ่งมงคล หนุ่มสาวที่รักใคร่ชอบพอกัน จะมอบถั่วคะนึงหาที่ร้อยเป็นพวงให้แก่คนรักเป็นของแทนใจ และอธิษฐานขอพรให้ความรักราบรื่น หรือเมื่อถึงคราแต่งงาน เจ้าสาวจะสวมสร้อยคอหรือสร้อยข้อมือที่ร้อยด้วยถั่วแดง มีนัยว่า เจ้าบ่าว-เจ้าสาวสื่อใจถึงกัน หรือหากเป็นช่วงหลังแต่งงานแล้ว เขาก็จะนำเม็ดถั่วแดง 6 เม็ดที่ผ่านการอธิษฐานแล้วไปวางไว้ใต้หมอน เพื่อปกปักษ์รักษาความรักของสามีภรรยา ให้ครองคู่กันตราบนานเท่านาน
ปัจจุบันมีการนำถั่วแดงมาทำเป็นเครื่องประดับ และได้รับความนิยมมากทางภาคใต้ คู่รักมักซื้อเครื่องประดับที่ทำจากถั่วแดงให้เป็นของขวัญแก่กันและกัน เพื่อแสดงออกถึงความรักที่มีให้กัน
เรียบเรียงโดย สุกัญญา แจ่มศุภพันธ์
