“ฉันขอกล่าวต่อท่านทั้งปวงว่า จะพยายามบำเพ็ญตนเพื่อประโยชน์แก่บ้านเมือง ด้วยความจงรักภักดีต่อบ้านเกิดและต่อองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวผู้ทรงเป็นพระประมุขของชาติ ทั้งจะได้รักษาเกียรติศักดิ์แห่งความเป็นราชนารีในมหาจักรีบรมราชวงศ์ไว้ชั่วชีวิต”
แม้สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ราชนารีผู้ทรงเป็นหน่อเนื้อเชื้อไขแห่งสมเด็จพระมหาธีรราชเจ้าจักสิ้นพระชนม์เมื่อไม่กี่เพลาที่ผ่านมา ทว่า พระดำรัสของพระองค์ที่ทรงมอบไว้แก่นักเรียนในรั้ววชิราวุธวิทยาลัยเมื่อครั้งนานเนิ่น ยังคงดังก้องอยู่ในดวงใจของเหล่าพสกนิกร
พระดำรัสอันทรงคุณค่าและเปี่ยมด้วยความหมายอันยิ่งใหญ่ที่พระราชธิดาเพียงพระองค์เดียวในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวกับพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ได้ทรงมอบไว้แก่ชาววชิราวุธในวันนั้น ยังคงเป็นที่จดจารกล่าวขานเรื่อยมาแม้กระทั่งในวันที่ขัตติยนารีพระองค์นี้ เสด็จนิวัติคืนสู่ทิพย์วิมาน
แต่แม้พระองค์จักเสด็จจากไป หากพระกรณียกิจและพระจริยวัตรอันงดงามสมค่าแห่งพระดำรัสนั้นก็ยังคงอยู่ ทั้งหยั่งรากลึกอย่างแข็งแรงในจิตสำนึกของพสกนิกรผู้ยึดถือพระจริยวัตรของพระองค์เป็นแบบอย่างในการดำเนินชีวิต...ด้วยดวงใจอันเปี่ยมล้นซึ่งความจงรักภักดีต่อแผ่นดินและองค์ราชันย์ เช่นเดียวกับที่สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอฯ ทรงยึดมั่นตลอดพระชนมชีพของพระองค์
เพราะเหตุนั้น ความสำนึกในพระกรุณาธิคุณและความซาบในพระจริยวัตรอันงาม จึงถูกบอกเล่าผ่านถ้อยคำของตัวแทนชาวไทยผู้มีความอาลัยรักในองค์ราชนารี
“พระจริยวัตรของสมเด็จพระเจ้าภคิณีเธอฯ เป็นสิ่งที่ดิฉันยึดไว้เป็นแบบอย่างเสมอมา โดยเฉพาะพระจริยวัตรของพระองค์ท่านในเรื่องของความใส่พระทัยต่อการใช้ภาษาให้ถูกต้องเหมาะสมตามกาลเทศะ นี่เป็นสิ่งที่ดิฉันยึดถือและนำมาบอกสอนลูกศิษย์อยู่เสมอ ซึ่งการใช้ภาษาไทยและภาษาอังกฤษให้ถูกต้องโดยไม่นำภาษาไทยและภาษาอังกฤษมาใช้ปะปนกันนั้น เป็นสิ่งที่สมเด็จเจ้าฟ้าภคิณีเธอฯ ทรงใส่พระทัยอย่างยิ่ง พระองค์ท่านไม่เห็นด้วยกับการที่คนไทยหลายคนมักจะติดนิสัยพูดไทยคำ-อังกฤษคำ
"พระองค์ท่านทรงเน้นย้ำเสมอ ให้พูดภาษาไทยอย่างถูกต้อง ให้มีความรักในภาษาไทย ดิฉันประทับใจพระจริยวัตรของพระองค์ท่านในเรื่องนี้อย่างมาก เพราะแม้พระองค์ท่านจะทรงศึกษาจากต่างประเทศ แต่ก็ทรงยึดมั่นในการใช้ภาษาไทยอย่างถูกต้อง ไม่ทรงละเลยแม้แต่นิด”
คือถ้อยคำจาก หม่อมอัญชลี ยุคล ณ อยุธยา อาจารย์พิเศษคณะศิลปะศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ ซึ่งถ่ายทอดถึงความสำนึกในพระจริยวัตรที่มีต่อสมเด็จพระเจ้าภคิณีเธอฯ
โดยหม่อมอัญชลีย้ำว่าพระจริยวัตรอันแสดงถึงความใส่ใจในการใช้ภาษาของพระองค์ท่าน ไม่เพียงเป็นสิ่งที่ตัวเธอยึดถือ หากนับจากนี้ไปก็ยังเป็นสิ่งที่เธอจะนำมาบอกสอนลูกศิษย์อยู่เสมอเช่นกัน เนื่องจากทุกวันนี้ การติดต่อสื่อสารที่ฉับไวของโลกโซเชียลเน็ตเวิร์กเอื้อให้มีการเปิดรับวัฒนธรรมจากต่างชาติที่ไหลบ่าเข้ามาอย่างรวดเร็วยิ่งขึ้น ดังนั้น การพูดภาษาไทยปะปนกับภาษาต่างชาติ โดยเฉพาะภาษาอังกฤษจึงมีให้ได้ยินอยู่เสมอ ซึ่งนับเป็นการสื่อสารที่ทำให้ความสวยงามของภาษาไทยผิดเพี้ยนไป
ด้วยเหตุนี้เอง ในความรู้สึกของหม่อมอัญชลี จึงเห็นว่าพระจริยวัตรข้อนี้ของสมเด็จพระเจ้าภคิณีเธอฯ นับเป็นพระจริยวัตรอันเหมาะควรยึดถือเป็นแบบอย่าง เหมาะสำหรับคนไทยทุกเพศวัย และเหมาะสมแก่ทุกยุคสมัย โดยเฉพาะในปัจจุบัน
และนอกจากหม่อมอัญชลี ยุคล ณ อยุธยาแล้ว นวลพรรณ โอสถานนท์ ก็เป็นอีกผู้หนึ่งที่ร่วมแสดงความอาลัยต่อการสิ้นพระชนม์ของราชนารีผู้เปี่ยมพระเมตตาพระองค์นี้
“สิ่งใดที่พระองค์ท่านทรงทำไว้ ทรงสร้างไว้ ก็อยากให้คนรุ่นหลังช่วยกันสืบต่อพระปณิธาน ช่วยกันดูแล โดยเฉพาะองค์กรต่างๆ ที่พระองค์ท่านทรงเป็นองค์อุปถัมภ์ ซึ่งทุกๆ องค์กร ทุกๆ โครงการล้วนเป็นประโยชน์แก่คนในสังคมทั้งสิ้น ควรจะได้รับการสานต่อเรื่อยไป สมดังที่พระองค์ท่านทรงตั้งพระทัยและตั้งพระปณิธานไว้”
ใช่เพียงเท่านั้น หม่อมอัญชลี ยุคล ณ อยุธยา ยังขอฝากทิ้งท้ายถึงอีกสิ่งสำคัญที่สมเด็จพระเจ้าภคิณีเธอฯ ทรงมอบไว้ให้คนรุ่นหลังดำเนินรอยตาม นั่นก็คือ...
“ความจงรักภักดีในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และความรักในผืนแผ่นดินไทย เป็นสิ่งที่สมเด็จพระเจ้าภคิณีเธอฯ ทรงยึดมั่นเสมอมา และนี่ก็เป็นสิ่งที่ดิฉันยึดไว้เป็นแบบอย่าง และอยากให้พระจริยวัตรของพระองค์ในข้อนี้ เป็นสิ่งที่ชวนให้ประชาชนคนไทยทุกคนดำเนินรอยตามด้วยเช่นกัน”
หากเป็นเช่นนั้น... ย่อมกล่าวได้ว่า ในวันที่สมเด็จเจ้าฟ้าผู้เป็นราชนารีเสด็จนิวัติสู่ฟากฟ้า...พระจริยวัตรของพระองค์ ก็จักยังคงหยั่งรากลงสู่ทุกดวงใจบนผืนแผ่นดินนี้
*..รูปละม้ายคล้ายพระบิตุราช ผิวผุดผาดเพียงชนนีศรี
ขอพระจงทรงคุณวิบุลย์ทวี เพื่อเป็นที่ร่มเกล้าข้าเฝ้าเทอญฯ
ดอกเอยดอกพุทธิชาต หอมเย็นใจใสสอาด
หอมบ่มิขาดสุคนธ์เอยฯ
หอมพระคุณการุญเปนประถม เย็นเกล้าเหมือนร่มโพธิ์ทอง
เหล่าข้าทูลละออง ภักดีสนองพระคุณไทฯ
(*เนื้อความบทประพันธ์ เป็นบางส่วนจากบทกล่อมบรรทมพระราชกุมารประกอบเพลง ‘ลำปลาทอง’ ที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชนิพนธ์เตรียมไว้ ก่อนมีพระประสูติกาล-ขอบคุณข้อมูลบทกลอน จากนิตยสารแพรว ฉบับที่ 725 )
.....
เรื่องโดย : นางสาวยิปซี
