พฤติกรรมการกินข้าวนอกบ้านกลายเป็นสิ่งที่พบเจอบ่อยขึ้นเรื่อยๆ ในสังคมไทยสมัยนี้ ซึ่งโดยเฉลี่ยแล้วผู้บริโภคชาวไทยกินข้าวนอกบ้านถึง 56 ครั้งต่อเดือน เพิ่มขึ้นจากปีที่แล้วที่จำนวน 50 ครั้งต่อเดือน ถือได้ว่าเป็นการเปิดโอกาสทางธุรกิจให้แก่อุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม เป็นเหตุผลว่าทำไมตอนนี้ผู้บริโภคชาวไทยถึงมีตัวเลือกมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นเมนูและแบรนด์ที่หลากหลาย รวมไปถึงรูปแบบของร้านอาหารต่างๆ
รายงานการวิจัยจากบริษัทนีลเส็นที่มีชื่อว่า ‘FoodTrips’ ได้เก็บข้อมูลพฤติกรรมและความต้องการของผู้บริโภคต่อการกินข้าวนอกบ้าน ไม่ว่าจะเป็นความถี่ ลักษณะของการกินอาหารและการจับจ่ายในแต่ละมื้อ รวมถึงช่องทางการซื้ออาหาร เหตุผลในการเลือก และเทรนด์ของตลาด ทั้งนี้ รายงาน Food Trips ฉบับล่าสุดชี้ให้เห็นถึงเทรนด์การกินข้าวนอกบ้านที่น่าจับตามองอยู่ 4 เทรนด์ด้วยกัน
ร้านสะดวกซื้อ กลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวันในการกินข้าวนอกบ้าน ช่องทางในการกินข้าวนอกบ้านที่เป็นที่นิยม 3 อันดับแรกของผู้บริโภคชาวไทยคือ ร้านสะดวกซื้อ ร้านขายอาหารที่เป็นแผงลอย (food stall) และอาหารข้างทาง (street food) เรียงตามลำดับ ซึ่งเป็นเทรนด์เดียวกันกับปี 2559 อย่างไรก็ตาม เราจะเห็นได้ถึงการเติบโตของการเข้าถึงผู้บริโภคสำหรับทั้งสามช่องทาง โดยที่ร้านสะดวกซื้อนั้นมีการเติบโตที่ 7% เฉลี่ยแล้วมีผู้บริโภคเข้าร้านอยู่ที่ 21 ครั้งต่อเดือน และเหตุผลที่ผู้บริโภคเลือกที่จะเข้าร้านสะดวกซื้อหลักๆ แล้วคือเพื่อบรรเทาความหิวและเนื่องจากมีความรู้สึกว่าเป็นกิจวัตรประจำวัน
“เราจะเห็นได้ว่าร้านค้าปลีกต่างๆ เช่น Lawson 108, MAXVALU และ TOPS Daily ได้ให้ความสำคัญต่อการให้บริการพื้นที่รับประทานอาหารสำหรับลูกค้าที่เข้ามาเพื่อซื้ออาหารกินระหว่างเบรก หรืออย่างเช่น Family Mart ที่มีสาขาที่เป็น one-stop shopping destination ซึ่งมีทั้งขายของสด อาหาร บริการส่งสินค้า และแม้แต่ co-working space นี่อาจเป็นนัยสำคัญในการบ่งบอกถึงความสำคัญของการที่ผู้ค้าปลีกต้องตระหนักถึงพฤติกรรมการบริโภคและวิถีชีวิตของผู้บริโภคที่เปลี่ยนไป เพื่อที่จะสามารถตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคได้ดีขึ้น” สมวลี ลิมป์รัชตามร กรรมการผู้จัดการ บริษัท นีลเส็น ประเทศไทย กล่าว
ผู้บริโภคคนไทยเน้นกินอาหารมื้อหลักมากขึ้น
ทางด้านของพฤติกรรมการกินอาหารของผู้บริโภคระหว่างวัน เราจะเห็นได้ว่าผู้บริโภคกินอาหารประมาน 7 มื้อด้วยกัน ประกอบด้วย อาหารมื้อเช้า อาหารว่างก่อนมื้อเที่ยง มื้อเที่ยง อาหารว่างช่วงบ่ายหลังมื้อเที่ยง อาหารว่างช่วงบ่ายแก่ๆ มื้อเย็น และอาหารว่างรอบดึก อย่างไรก็ตาม รายงาน Food Trips เผยว่าผู้บริโภคมีพฤติกรรมการกินอาหารว่างน้อยลง ในขณะที่เพิ่มการกินอาหารมื้อหลักอย่างมื้อเช้า กลางวัน เย็น มากขึ้นเมื่อเทียบระหว่างปี 2560 และ 2559 โดยมื้อเย็นนั้นมีอัตราการเติบโตสูงสุดที่ 5% เมื่อเทียบกับมื้ออื่นๆ
การเติบโตและมนต์เสน่ห์ของร้านคาเฟ่ (ชา/กาแฟ)
เมื่อพูดถึงพฤติกรรมการกินอาหารนอกบ้าน คงเป็นไปไม่ได้ที่จะไม่พูดถึงการดื่มชา/กาแฟ ซึ่งเป็นหนึ่งในเทรนด์การกินอาหารของคนไทยและมีการเติบโตที่น่าสนใจ ทั้งนี้ อัตราการเข้าถึงของคอฟฟี่ชอปอยู่ที่ 60% ทั่วประเทศ โดยที่กรุงเทพฯ นั้นมีอัตราที่สูงกว่า (69%) เมื่อเทียบกับต่างจังหวัด (53%) และเฉลี่ยแล้วผู้บริโภคชาวไทยจะเข้าร้านชา/กาแฟประมาณ 6 ครั้งต่อเดือน ในขณะที่ผู้บริโภคในกรุงเทพฯ นั้นเข้าร้านกาแฟโดยเฉลี่ยถึง 8 ครั้งต่อเดือน เหตุผลหลักคือเพื่อความรู้สึกสดชื่นและตื่นตัวระหว่างวัน อย่างไรก็ตาม เมื่อเรามองลึกลงไปถึงกลุ่มผู้บริโภคที่ดื่มกาแฟที่แยกเป็นแต่ละประเภท จะเห็นได้ว่าสัดส่วนของกลุ่มที่ดื่มกาแฟเพราะว่าแบรนด์ของกาแฟนั้นสามารถสะท้อนและส่งเสริมภาพลักษณ์ของตนมีจำนวนที่โตขึ้น เพราะฉะนั้น นอกเหนือจากคุณภาพและการบริการที่ดีแล้ว การสร้างแบรนด์ให้แข็งแกร่งและมีจุดยืนที่ชัดเจนก็เป็นสิ่งที่เจ้าของธุรกิจกาแฟควรคำนึงถึงเพื่อดึงดูดลูกค้าในอนาคต
อาหารพร้อมรับประทาน จับใจผู้บริโภคต่างจังหวัด
ประเภทอาหารพร้อมรับประทาน หรือ Ready to Eat เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ผู้บริโภคชาวไทยให้ความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ และอัตราการเติบโตในต่างจังหวัดมีมากกว่าในกรุงเทพฯ
ทั้งนี้ กว่า 7 ใน 10 ของผู้บริโภคในต่างจังหวัดบริโภคอาหารพร้อมรับประทาน โดยที่อาหารพร้อมรับประทานประเภทแช่เย็น (Chill RTE) นั้นมีการเติบโตที่ 9% ประเภทอาหารแช่แข็ง (Frozen RTE) มีการเติบโตที่ 7% และประเภทอาหารพร้อมรับประทานในอุณหภูมิห้อง (Ambience RTE) มีการเติบโตที่ 1% ในต่างจังหวัดเมื่อเทียบกับปีที่ผ่านมา สาเหตุหลักที่ผู้บริโภคไม่ต้องการทำอาหารเองนั้นเป็นเพราะต้องใช้เวลาในการเตรียมวัตถุดิบต่างๆ และไม่ชอบในส่วนของการทำความสะอาดหลังทำอาหาร
“ในช่วงที่เศรษฐกิจยังไม่แน่นอน ทำให้เกิดปรากฏการณ์สองขั้ว (polarizing phenomenon) ในกลุ่มผู้บริโภคที่กินข้าวนอกบ้าน - นั่นคือมีกลุ่มคนที่กินข้าวนอกบ้านมากขึ้น และคนอีกกลุ่มที่ ‘เลือก’ มากขึ้นในการกินข้าวนอกบ้าน เราจะเห็นได้ว่าผู้บริโภคที่รายได้ระดับกลางถึงต่ำได้รับผลกระทบจากภาพรวมทางเศรษฐกิจนี้ ทำให้พวกเขาเริ่มที่จะระมัดระวังในการกินข้าวนอกบ้านมากขึ้น ซึ่งเราเห็นได้ถึงรูปแบบการกินอาหารนอกบ้านที่ต่างกันออกไปปีต่อปี แสดงให้เห็นว่าอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่มนั้นมีการเปลี่ยนแปลงเสมอ และความสามารถในการตามทันการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับบริษัทต่างๆ ในการคงไว้ซึ่งจุดยืนในการแข่งขันทางธุรกิจและเพื่อให้เราสามารถรู้เท่าทันเกมกลยุทธ์ที่จะนำมาปรับใช้” สมวลีกล่าว
