ปตท.ติดตั้งเครื่องตะบันน้ำ ช่วยชุมชนรอบแนวท่อมีน้ำใช้

ปตท.สร้างความมั่นคงทางพลังงาน ควบคู่การดูแลแก้ไขปัญหาชุมชนรอบพื้นที่โครงข่ายท่อส่งก๊าซธรรมชาติ ปิ๊งโครงการพลังธรรมชาติ พลังงานสะอาดเพื่อชุมชน โดยพัฒนาและติดตั้งเครื่องตะบันน้ำช่วยชุมชนในพื้นที่ห่างไกลหรือพื้นที่สูงได้มีน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคและไฟฟ้าใช้

นายยุทธนา วิญญูพงศ์พันธุ์ ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่ท่อส่งก๊าซธรรมชาติ บริษัท ปตท.จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า ระบบท่อส่งก๊าซธรรมชาติของ ปตท.ได้ก้าวสู่ปีที่ 36 แล้วในการส่งมอบพลังงานเพื่อขับเคลื่อนประเทศ นับจากการวางท่อส่งก๊าซธรรมชาติเส้นที่ 1 เพื่อรับก๊าซธรรมชาติจากแหล่งผลิตในอ่าวไทยขึ้นฝั่งที่ อ.มาบตาพุด จ.ระยอง เพื่อส่งไปยังโรงไฟฟ้าบางปะกงและโรงไฟฟ้าพระนครใต้ เมื่อปี 2524 และขยายโครงข่ายฯ ต่อเนื่องจนถึงการวางท่อส่งก๊าซธรรมชาติตะวันตกจากสหภาพเพม่า มายังบ้านอีต่อง ต.ปิล็อก อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี เมื่อปี 2541 เพื่อส่งก๊าซธรรมชาติไปเป็นเชื้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟ้า ณ โรงไฟฟ้าพลังความร้อนร่วม ที่ อ.เมือง จ.ราชบุรี อันนับเป็นจุดตั้งต้นการนำเข้าก๊าซธรรมชาติทางท่อฯ จากประเทศเพื่อนบ้าน นับเกือบ 20 ปีแล้วในวันนี้ เพื่อความมั่นคงทางพลังงานของประเทศ นำมาสู่การพัฒนาและขยายโครงข่ายเชื่อมโยงท่อส่งก๊าซฯ รวมความยาวกว่า 4,000 กิโลเมตรในปัจจุบัน 

ทั้งนี้ ในการบริหารโครงข่ายท่อส่งก๊าซธรรมชาติ ปตท.ได้มีการจัดตั้งศูนย์ปฏิบัติการระบบท่อขึ้นในส่วนภูมิภาครวม 11 แห่ง โดยศูนย์ปฏิบัติการระบบท่อเขต 8 จ.กาญจนบุรี มีขอบเขตความรับผิดชอบดูแลระบบท่อส่งก๊าซฯ ตะวันตก ตั้งแต่จุดส่งมอบก๊าซฯ ชายแดนไทย-สหภาพพม่า ต.ปิล็อก อ.ทองผาภูมิ ถึงสถานีควบคุมความดันก๊าซฯ ฝั่งตะวันตกที่ 9 อ.ด่านมะขามเตี้ย จ.กาญจนบุรี ซึ่งนอกจากภารกิจหลักในการดูแลบำรุงรักษาระบบท่อส่งก๊าซฯ แล้ว ยังเป็นส่วนหนึ่งในการร่วมพัฒนาชุมชน สังคม และสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนอีกด้วย โดยเฉพาะการนำความรู้วิศวกรรมของพนักงานมาต่อยอดช่วยแก้ไขปัญหาการนำน้ำมาใช้อุปโภคบริโภคของชุมชน ภายใต้ “โครงการพลังธรรมชาติ พลังงานสะอาดเพื่อชุมชน” ซึ่งได้ดำเนินการสำเร็จกว่า 4 โครงการแล้ว ได้แก่ หมู่บ้านขนุนคลี่ ต.ท่าขนุน อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี (ระยะที่ 1 และ ระยะที่ 2) หมู่บ้านภูเตย ต.ชะแล อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี และ หมู่บ้านต้นผึ้ง ต.สามหมื่น อ.แม่ระมาด จ.ตาก

หลักการสำคัญของโครงการพลังธรรมชาติ พลังงานสะอาดเพื่อชุมชน คือ การพัฒนา “เครื่องตะบันน้ำ” หรือไฮดรอลิกแรมปั๊มป (Hydraulic Ram Pump) อุปกรณ์ที่ใช้ในการส่งน้ำจากที่ต่ำไปที่สูง โดยอาศัย “พลังงานน้ำ” ซึ่งเป็นพลังงานสะอาดที่มีอยู่ตามธรรมชาติ มาใช้ทดแทนปั๊มน้ำไฟฟ้าหรือน้ำมันที่มีต้นทุนสูง ทำให้ชุมชนที่มีรายได้น้อยในพื้นที่ห่างไกลหรืออยู่สูงจากแหล่งน้ำ ได้มีระบบส่งน้ำและประปาหมู่บ้านจากพลังงานสะอาด เพื่อใช้ในการอุปโภคบริโภคภายในชุมชน รวมถึงการขยายผลโครงการไปยังพื้นที่ที่ต้องการน้ำสำหรับการเกษตรหรือพื้นที่ป่าไม้ในอนาคต

ปัจจุบัน โครงการฯ ได้นำแนวคิดไปประยุกต์ใช้ตามความเหมาะสมของสภาพภูมิประเทศและทรัพยากรในพื้นที่ต่างๆ 4 รูปแบบ ได้แก่ 1. การใช้เครื่องตะบันน้ำกับลำห้วยเดิมที่ไม่มีฝายหรืออ่างเก็บน้ำ 2. การใช้เครื่องตะบันน้ำกับฝาย อ่างเก็บน้ำ หรือเขื่อน 3. การใช้เครื่องตะบันน้ำกับแหล่งน้ำซับขนาดเล็ก 4. การใช้เครื่องตะบันน้ำกับแม่น้ำสายหลัก

นายอนุรักษ์ สุทธศรี ผู้จัดการฝ่ายปฏิบัติการระบบท่อส่งก๊าซตะวันตก บริษัท ปตท.จำกัด (มหาชน) กล่าวว่าโครงการพลังธรรมชาติ พลังงานสะอาดเพื่อชุมชน ที่หมู่บ้านขนุนคลี่ ต.ท่าขนุน อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี มีเพียงแหล่งน้ำผุดเดิมอยู่ โดยจะกั้นน้ำแล้วปล่อยน้ำผ่านเครื่องผลิตไฟฟ้าขนาดเล็ก และส่งผ่านเครื่องตะบันน้ำเพื่อให้มีแรงดันน้ำไหลไปตามท่อเส้นที่วางไว้ไปกักเก็บในถังเก็บไว้ใช้เป็นน้ำอุปโภคต่อไป ส่วนไฟฟ้าที่ผลิตได้แม้ว่าจะไม่มาก แต่ก็เพียงพอที่จะนำไปเก็บในแบตเตอรี่เพื่อใช้ในโรงเรียนบ้านอูล่อง ที่มีนักเรียนราว 100 คน และวัด รวมทั้งกระจายไปยังบ้านเรือนรอบๆ 80 หลังคาเรือน เพื่อใช้เป็นไฟส่องสว่างจากเดิมที่ต้องใช้ตะเกียงหรือน้ำมันปั่นไฟฟ้าที่แพง เนื่องจากเป็นพื้นที่นอกระบบสายส่งไฟฟ้าโดย ปตท.ได้ลงทุนติดตั้งอุปกรณ์และตั้งเสาไฟเพื่อใช้จ่ายไฟด้วย

อย่างไรก็ตาม โรงเรียนบ้านอูล่องและบางบ้านในพื้นที่ได้มีการติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์บนหลังคา เพื่อผลิตไฟไว้ใช้เอง แต่ก็จะมีปัญหาในช่วงฤดูฝนที่ไม่มีแดด ดังนั้น การได้รับไฟฟ้าจากโครงการนี้จะช่วยเสริมกัน ช่วยสร้างความเป็นอยู่ที่ดีให้แก่คนในพื้นที่โดยรอบ