“อาคม” เรียกรักษาการผู้ว่าการ ร.ฟ.ท.หารือ ก่อนบอร์ดชุดใหม่นัดถกหาทางออกปมล็อกสเปกประมูลรถไฟทางคู่ 5 เส้นทาง เย็นวันเดียวกัน เตรียมข้อมูลเสนอซูเปอร์บอร์ดจัดซื้อจัดจ้าง พร้อมแจงซอยสัญญา เปิดกว้างแข่งหลายรายแต่มีปัญหาเรื่องงานส่อไม่สำเร็จ ชี้ก่อสร้างรถไฟมีทั้งงานทาง วางรางและอาณัติสัญญาณ รวมสัญญาใหม่ 1 รายต่อ 1 โครงการ ลดความยุ่งยาก
นายอาคม เติมพิทยาไพสิฐ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม กล่าวว่า ได้เรียกนายอานนท์ เหลืองบริบูรณ์ รักษาการ ผู้ว่าการ การรถไฟแห่งประเทศไทย (ร.ฟ.ท.) มาหารือเมื่อวันที่ 27 ก.พ. กรณีการเลื่อนเคาะราคาประมูลรถไฟทางคู่ 5 เส้นทาง ซึ่งมีข้อร้องเรียนว่าจะสามารถตอบคำถามชี้แจงได้หรือไม่ หรือหากตอบไม่ได้ จะต้องพิจารณาว่าจะดำเนินการต่อไปอย่างไร คงต้องหาแนวทางที่เหมาะสม ตอนนี้ยังไม่ทราบว่าจะต้องถึงขั้นปรับแก้ทีโออาร์หรือไม่ เรื่องนี้นโยบายรัฐบาลต้องการเร่งรัด และที่ผ่านมามีความล่าช้ามามากแล้ว ไม่อยากให้โครงการล่าช้าไปกว่านี้
ด้านนายอานนท์ เหลืองบริบูรณ์ รักษาการผู้ว่าการ ร.ฟ.ท.กล่าวภายหลังเข้าพบ รมว.คมนาคม ว่าได้รายงานความคืบหน้าในการแก้ปัญหาการประกวดราคารถไฟทางคู่ 5 เส้นทาง และในวันเดียวกันนี้ (27 ก.พ.) จะมีการประชุมคณะกรรมการ (บอร์ด) ร.ฟ.ท.ชุดใหม่ ที่มีนายวรวิทย์ จำปีรัตน์ เป็นประธานเพื่อพิจารณาแนวทาง เป็นทางเลือกเสนอต่อคณะกรรมการกำกับการจัดซื้อจัดจ้าง (ซูเปอร์บอร์ดจัดซื้อจัดจ้าง) ที่มีนายประสาร ไตรรัตน์วรกุล อดีตผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) เป็นประธาน โดยเบื้องต้นมี 2 แนวทาง คือ เดินหน้าต่อไปตามเดิม หรือจะปรับปรุงทีโออาร์แล้วเปิดประมูลใหม่ ซึ่งในแต่ละแนวทางจะต้องประเมินข้อดีและข้อเสีย ระยะเวลาที่จะต้องใช้ ประกอบไปด้วย ส่วนซูเปอร์บอร์ดจัดซื้อจัดจ้างจะเลือกแนวทางใด หรือจะมีความเห็นเพิ่มเติมเป็นอย่างอื่นก็ต้องรอความชัดเจนต่อไป
ทั้งนี้ ยอมรับว่าการพิจารณาทางออกของการประมูลรถไฟทางคู่ 5 เส้นทางนี้ขึ้นอยู่กับว่าจะยอมรับความเสี่ยงหรือไม่ เพราะกรณี 1 โครงการ ให้ยกงานหรือซอยสัญญา จากเดิมที่กำหนด 1 โครงการต่อผู้รับเหมา 1 รายนั้นจะมีความเสี่ยงว่าความสำเร็จของงานจะลดลงได้ เพราะการก่อสร้างรถไฟทางคู่ไม่ได้มีเฉพาะการก่อสร้างทางเท่านั้น แต่ยังมีการวางราง การติดตั้งระบบอาณัติสัญญาณ ซึ่งการให้ผู้รับเหมารายเดียวรับผิดชอบจะไม่มีปัญหาเรื่องการประสานงาน ขณะที่การให้ 1 โครงการต่อ 1 ผู้รับเหมานั้นจะมีข้อท้วงติงเรื่อง การเข้าแข่งขันได้น้อยรายหรือล็อคสเปกหรือไม่
“ในวันที่ 28 ก.พ.ได้นัดกับทางเลขาฯ ซูเปอร์บอร์ดจัดซื้อจัดจ้างเพื่อสรุปกรอบก่อน ส่วนซูเปอร์บอร์ดจัดซื้อจัดจ้างจะประชุมเมื่อใด คงต้องรอการยืนยันต่อไป อย่างไรก็ตาม นโยบายรัฐบาลต้องการเร่งรัดโครงการ จึงต้องเร่งรัดให้ได้ข้อสรุป โดยการดำเนินการต้องมีความโปร่งใส”
โดยทาง ร.ฟ.ท.ได้ออกเอกสารชี้แจงกรณีที่ต้องเลื่อนประกาศรายชื่อผู้มีสิทธิ์เสนอราคารถไฟทางคู่ 5 เส้นทางออกไปก่อน โดยระบุว่า อยู่ระหว่างตรวจสอบรายละเอียด เนื่องจากโครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ทั้ง 5 โครงการ เป็นโครงการขนาดใหญ่ มีมูลค่าสูง จึงต้องมีการตรวจสอบอย่างละเอียดเพื่อให้มีความโปร่งใส
สำหรับการกำหนดราคากลาง โครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ทั้ง 5 โครงการนั้น ร.ฟ.ท.ได้ว่าจ้างบริษัทที่ปรึกษาที่มีความรู้ความสามารถ และมีเชี่ยวชาญในการจัดทำราคากลาง และมีคณะกรรมการพิจารณาราคากลางของการรถไฟแห่งประเทศไทย พิจารณากำหนดราคากลาง ตามระเบียบการรถไฟแห่งประเทศไทยว่าด้วยการจ้าง พ.ศ. 2544 โดยมีการสืบราคาเหล็กรางรถไฟ UIC 54 E1 จากผู้ผลิตและตัวแทนจำหน่ายทั้งในประเทศญี่ปุ่น จีน และไทย จำนวน 5 ราย และคณะกรรมการฯ ได้พิจารณาเลือกราคาที่สืบได้ต่ำสุดเป็นราคากลาง
ส่วนที่เลือกดำเนินการแต่ละโครงการเป็นสัญญาใหญ่ เนื่องจากหากมีการแบ่งสัญญาก่อสร้างออกเป็นตอนๆ ตามระยะทาง มูลค่าโครงการโดยรวมจะเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากต้องมีการจ้างที่ปรึกษาบริหารโครงการ (PMC) เพิ่ม ค่าก่อสร้างในการวางรางเพิ่มขึ้นเนื่องจากต้องสร้างโรงเชื่อมรางเพิ่มตามจำนวนของสัญญา ค่าดำเนินการของผู้รับจ้างเพิ่มขึ้น เป็นต้น และโครงการมีความเสี่ยงมากขึ้น หากตอนใดมีความล่าช้าจะส่งผลกระทบต่อความสำเร็จของโครงการทั้งโครงการ
ขณะที่การบริหารโครงการก่อสร้างที่มีผู้รับจ้างหลายรายมีความยุ่งยาก อาจส่งผลกระทบต่อการบริหารการเดินรถในช่วงระหว่างก่อสร้าง และการแยกสัญญาเป็นตอนๆ ผู้รับจ้างอาจเลือกใช้ระบบรางรถไฟ และระบบอาณัติสัญญาณและโทรคมนาคมที่แตกต่างกัน ส่งผลให้การรถไฟแห่งประเทศไทยต้องมีการบริหารจัดการ spare part ที่ยุ่งยากมากขึ้น เนื่องจากมีอุปกรณ์ที่หลากหลาย
กรณีแบ่งสัญญาก่อสร้างออกเป็นสัญญางานโยธา งานทางรถไฟ งานอาณัติสัญญาณและโทรคมนาคม มูลค่าโครงการโดยรวมเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากมีค่าดำเนินการเพิ่มขึ้น เช่น ค่าจ้างที่ปรึกษาบริหารโครงการ (PMC) ค่าดำเนินการของผู้รับจ้าง เป็นต้น ส่วนระยะเวลาในการก่อสร้างนานขึ้น เนื่องจากการก่อสร้างงานทางรถไฟ และงานอาณัติสัญญาณและโทรคมนาคม ต้องรอให้สัญญางานโยธาแล้วเสร็จและส่งมอบพื้นที่ก่อน หากมีการดำเนินการสองสัญญาพร้อมกันในพื้นที่เดียวกันจะมีความยุ่งยากมาก หากมีการร้องเรียนหรือมีปัญหาในขั้นตอนของการจัดจ้างในสัญญางานทางรถไฟ หรืองานอาณัติสัญญาณและโทรคมนาคม ซึ่งส่งผลให้สัญญาดังกล่าวเริ่มช้ากว่าแผน จะส่งผลกระทบต่อความล่าช้าของโครงการ ซึ่ง ร.ฟ.ท.เคยประสบปัญหาจากการแยกสัญญาก่อสร้างรถไฟแล้วในอดีต จึงได้กำหนดให้ดำเนินการเป็นสัญญาใหญ่