รัฐบาลจีนประกาศในวันพฤหัสบดี (9 ต.ค.) ยกระดับคุมเข้มการส่งออกแร่ธาตุหายาก หรือ แรร์เอิร์ธ โดยระบุว่ามีแผนจำกัดและกระทั่งแบนการส่งออกไปยังผู้ใช้ในอุตสาหกรรมกลาโหมและเซมิคอนดักเตอร์ในต่างประเทศ นอกจากนั้นยังเพิ่มแร่ธาตุหายากอีก 5 ชนิดเข้าไปในบัญชีควบคุมด้วย
จีนซึ่งเป็นผู้ผลิตแร่แรร์เอิร์ธรายใหญ่ที่สุดในโลก ยังเพิ่มส่วนประกอบอีกหลายสิบอย่างของเทคโนโลยีในการแปรรูปแร่ธาตุหายากเหล่านี้ เข้าไว้ในบัญชีควบคุมของตน อีกทั้งประกาศใช้กฎระเบียบซึ่งกำหนดครอบคลุมให้พวกผู้ผลิตแรร์เอิรธในต่างแดนที่ใช้วัสดุต่างๆ ของจีนอยู่ ต้องปฏิบัติตาม
ประกาศเหล่านี้ของกระทรวงพาณิชย์จีนมีขึ้น หลังจากพวกสมาชิกรัฐสภาสหรัฐฯเรียกร้องในวันอังคาร (8) ให้ขยายขนาดขอบเขตของการห้ามส่งออกพวกเครื่องจักรอุปกรณ์ผลิตเซมิคอนดักเตอร์ทั้งหลายที่ใช้เทคโนโลยีสหรัฐฯไปให้แก่จีน
ทั้งนี้ ประกาศล่าสุดเหล่านี้จากกระทรวงพาณิชย์จีน ถือเป็นการขยายขอบเขตมาตรการควบคุมซึ่งจีนประกาศใช้ไปเมื่อเดือน เม.ย. ที่ผ่านมา ซึ่งก่อให้เกิดภาวะขาดแคลนแรร์เอิร์ธอย่างหนักทั่วโลก ก่อนที่ปักกิ่งจะมีการทำข้อตกลงกับยุโรปและสหรัฐฯ จนผ่อนคลายภาวะซัปพลายตึงตัวลงได้ในระดับหนึ่ง
การเพิ่มมาตรการคุมเข้มของแดนมังกรครั้งนี้ ยังเกิดขึ้นไม่กี่สัปดาห์ก่อนหน้าการพบปะเจรจาแบบเจอกันตัวจริงเสียงจริง ระหว่างประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐฯ กับประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ของจีน ซึ่งกำหนดเอาไว้ว่าจะมีขึ้นข้างเคียงการประชุมซัมมิตกลุ่มความร่วมมือทางเศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิก (เอเปก) ในเกาหลีใต้ เดือนพ.ย.นี้
ทิม จาง ผู้ก่อตั้งกลุ่มที่ปรึกษา เอดจ์ รีเสิร์ช ซึ่งตั้งฐานอยู่ในสิงคโปร์ ให้ความเห็นว่า มาตรการใหม่ๆ เหล่านี้ “ช่วยเพิ่มน้ำหนักการต่อรองให้แก่ฝ่ายปักกิ่ง” ก่อนหน้าซัมมิตทรัมป์-สี
จีนเป็นผู้ผลิตแร่ธาตุหายากที่ผ่านการแปรรูปแล้ว ตลอดจนแม่เหล็กแรร์เอิร์ธ ในสัดส่วนสูงกว่า 90% ของโลก โดยกลุ่มแร่ธาตุหายากทั้ง 17 ชนิดนี้เป็นวัตถุดิบสำคัญยิ่งยวดในผลิตภัณฑ์สมัยใหม่ต่างๆ ตั้งแต่รถยนต์ไฟฟ้า เครื่องยนต์อากาศยาน และเรดาร์ทางทหาร
ในประกาศล่าสุดคราวนี้ กระทรวงพาณิชย์จีนได้เพิ่มการจำกัดควบคุมแร่ธาตุในกลุ่มแรร์เอิร์ธขึ้นอีก 5 ชนิด ได้แก่ โฮลเมียม, เออร์เบียม, ทูเลียม, ยูโรเปียม, และ อิตเทอร์เบียม ทำให้มีแรร์เอิร์ธตลอดจนวัสดุต่างๆ ที่เกี่ยวข้องรวมทั้งสิ้น 12 ชนิดที่ถูกแดนมังกรสั่งคุมเข้ม
ข้อจำกัดในการส่งออกเทคโนโลยีเพื่อผลิตแม่เหล็กแรร์เอิร์ธจะถูกขยายให้ครอบคลุมแม่เหล็กประเภทอื่นๆ ด้วย นอกจากนี้จีนยังจะจำกัดองค์ประกอบและชุดประกอบบางประเภทที่ใช้แม่เหล็กซึ่งอยู่ภายใต้คำสั่งควบคุมส่งออก
พวกบริษัทต่างประเทศที่กำลังผลิตแร่แรร์เอิร์ธบางชนิดตลอดจนแม่เหล็กแรร์เอิร์ธที่เกี่ยวข้องกันในบัญชีรายชื่อนี้ จากนี้ไปจะต้องได้รับใบอนุญาตส่งออกจากทางการจีนเสียก่อน ถ้าหากผลิตภัณฑ์สุดท้ายที่ออกมามีส่วนประกอบของจีนหรือว่าทำมาจากเครื่องจักรอุปกรณ์ของจีนหรือวัสดุของจีน เรื่องนี้จะบังคับใช้แม้กระทั่งในธุรกรรมที่ไม่ได้มีบริษัทจีนใดๆ เข้าไปเกี่ยวข้อง
เห็นได้ชัดเจนว่า กฎระเบียบนี้ของจีนเป็นการลอกเลียนระเบียบกฎเกณฑ์ของสหรัฐฯซึ่งออกมาบังคับใช้หลายปีแล้ว ที่มีจุดมุ่งหมายบังคับจำกัดประเทศอื่นๆ ในการส่งออกพวกผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องเซมิคอนดักเตอร์ไปยังแดนมังกร
ยังไม่เป็นที่ชัดเจนว่าปักกิ่งตั้งใจจะใช้วิธีการอย่างไรในการบังคับใช้ระบบการส่งออกใหม่ของตนนี้
อย่างไรก็ดี กระทรวงพาณิชย์จีนได้เพิ่มพวกชิ้นส่วนตลอดจนวัสดุหลายสิบอย่างในอุปกรณ์การทำเหมืองและการแปรรูปแรร์เอิร์ธ เข้าไปบัญชีควบคุมของตนด้วย
ข้อจำกัดควบคุมระลอกล่าสุดของจีนในเรื่องแร่ธาตุแรร์เอิร์ธอีก 5 ชนิดที่เพิ่มขึ้นมา ตลอดจนในเรื่องเครื่องจักรอุปกรณ์การแปรรูป จะมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 8 พ.ย. หรือเพียงแค่ไม่กี่วันก่อนที่ข้อตกลงสงบศึกทางการค้าชั่วคราวล่าสุดระหว่างปักกิ่งกับวอชิงตันจะหมดอายุลง
ขณะที่กฎระเบียบที่ใช้กับพวกบริษัทต่างประเทศซึ่งทำผลิตภัณฑ์โดยใช้เครื่องจักรอุปกรณ์หรือวัสดุด้านแรร์เอิร์ธของจีนนั้น จะเริ่มมีผลบังคับใช้ในวันที่ 1 ธันวาคม
แรร์เอิร์ธที่ใช้ด้านกลาโหมและเซมิคอนดักเตอร์
กระทรวงพาณิชย์จีนระบุด้วยว่า ต่อจากนี้ไปจะไม่รับพิจารณาออกใบอนุญาตให้ส่งออกแก่พวกผู้ใช้ทางด้านกลาโหมในต่างประเทศอีก ขณะที่คำขออนุญาตซึ่งเกี่ยวข้องกับพวกเซมิคอนดักเตอร์ชั้นสูงในต่างประเทศนั้น จะพิจารณาอนุมัติเป็นกรณีๆ ไป
จีนแจกแจงว่า กฎระเบียบใหม่นี้จะบังคับใช้กับพวกชิปขนาด 14 นาโนเมตรหรือที่ก้าวหน้ากว่านั้น, ชิปความจำที่มี 256 เลเยอร์หรือมากกว่านั้น, รวมทั้งพวกเครื่องจักรอุปกรณ์ที่ใช้ในการผลิตชิปเหล่านี้, ตลอดจนการวิจัยและการพัฒนาที่เกี่ยวข้อง เซมิคอนดักเตอร์ชั้นสูงขนาดนี้ ปัจจุบันถูกใช้งานในผลิตภัณฑ์ต่างๆ ตั้งแต่สมาร์ตโฟน ไปจนถึง ชิปเซตด้านปัญญาประดิษฐ์ (เอไอ) ซึ่งต้องการการทำงานด้านการคำนวณที่ทรงพลังมากๆ
กฎระเบียบเหล่านี้ยังจะบังคับใช้กับการวิจัยและการพัฒนาด้านเอไอซึ่งมีศักยภาพที่จะนำไปใช้ประยุกต์ใช้ทางการทหาร
ทางด้านกระทรวงอุตสาหกรรมของเกาหลีใต้ ซึ่งเป็นบ้านของผู้ผลิตชิปความจำรายยักษ์ใหญ่ อย่าง ซัมซุง อิเล็กทรอนิกส์ และ เอสเค ไฮนิกซ์ ระบุในคำแถลงว่า กำลังพิจารณษดูรายละเอียดของมาตรการใหม่ล่าสุดของจีน และจะมีการหารือกับฝ่ายจีนต่อไปเพื่อลดผลกระทบให้เหลือน้อยที่สุด
สำหรับ ซัมซุง เองนั้นยังไม่ขอแสดงความคิดเห็นใดๆ ในเฉพาะหน้านี้ เช่นเดียวกับ เอสเค ไฮนิกซ์ ตลอดจน ทีเอสเอ็มซี ยักษ์ใหญ่เซมิคอนดักเตอร์ของไต้หวัน
การส่งออก แรร์เอิร์ธ ของจีน กำลังเพิ่มมากขึ้นอย่างสม่ำเสมอในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา โดยที่ปักกิ่งได้ออกใบอนุญาตส่งออกเพิ่มมากขึ้น ถึงแม้ผู้ใช้บางส่วนยังคงร้องเรียนว่า ต้องใช้ความพยายามอย่างยากลำบากจึงจะได้แรร์เอิร์ธมาใช้งาน
ในประกาศของกระทรวงพาณิชย์จีนคราวนี้ ดูจะพยายามลดทอนความกังวลเกี่ยวกับการเข้าถึงแร่ธาตุหายากเหล่านี้อยู่เหมือนกัน โดยระบุว่มาตรการจำกัดควบคุมล่าสุดนี้จะมีขอบเขตครอบคลุมที่จำกัด และ “จะมีการนำเอามาตรการต่างๆ ที่อำนวยความสะดวกให้แก่การขอใบอนุญาต มาใช้”
(ที่มา: รอยเตอร์)
